Rogier Bos

Zakelijke fotograaf Rotterdam en omstreken

Je bent hier: Home / Blog / Belangrijke blogs

De veiligheid van uw gegevens bij deze fotograaf

Gisteravond heb ik een Privacy verklaring online gezet. Op 25 mei a.s. treedt de wet op de Algemene Verordening Gegevensbescherming in werking. Ook kleine ondernemers als ik moeten daar dan aan voldoen.

Uiteraard wil ook ik zorgvuldig en voorzichtig omgaan met uw gegevens. Het is dan ook goed dat zo’n wet ook mij dwingt om mijn processen eens goed tegen het licht te houden en na te denken over wat ik bewaar, en vooral ook hoe ik die gegevens bewaar. Ook is het goed om daar inzicht in te geven, wat zo’n privacy verklaring dan ook doet.

Helderheid vooraf

Om uw gegevens op te mogen slaan moet ik inzage geven in hoe ik dat doe, en om welke reden. Vanaf nu staat er dus op mijn contact formulier een link naar mijn privacy verklaring. De juridische gedachte is dat u dan weet wat er met de gegevens gebeurt, en de controle over uw eigen informatie niet kwijt raakt.

Voortschrijdend inzicht

Er is nog veel onduidelijk over de AVG. Dat moet de komende tijd duidelijk worden. Ik zou natuurlijk kunnen wachten totdat het allemaal uitgekristalliseerd is: uit verschillende bronnen wordt duidelijk dat de eerste periode er niet veel aandacht naar handhaving zal gaan. Maar omdat ik als professionele dienstverlener wil anticiperen op ontwikkelingen heb ik mijn privacy verklaring online gezet. Mijn intentie is om deze aan te passen met nieuwe inzichten zoals die naar voren komen.

Zinvol?

Als ik een maatschappijkritische noot mag maken: ik blijf wel zitten met de vraag of dit zinvol is. Begrijp me goed: ik denk dat Privacy een groot goed is. Ook ik wil dat er goed met mijn gegevens wordt omgegaan. Tegelijkertijd verrast het me wel dat ook kleine ondernemers als ik zoveel moeite moeten doen op dit vlak. Dat je grote verzekeringsmaatschappijen en banken aanspreekt; dat begrijp ik. Maar wat sla ik nou aan gegevens op? Dat is toch minimaal?
En hoe is dit niet een wassen neus? Binnenkort heeft elke fotograaf een link naar zijn privacy verklaring staan. U gaat ze echt niet allemaal lezen. Net als u nu al niet de algemene voorwaarden van software leest voordat u die gebruikt, of die van uw mobiele telefoon. En net als de waarschuwing op websites dat er cookies worden gebruikt die door iedereen worden geaccepteerd, is dit het zoveelste voorschrift dat ons uit Europa bereikt waar we aan moeten voldoen, maar waar uiteindelijk alleen juristen beter van worden.

Voor collega fotografen

Er is momenteel veel verwarring over wat wel en niet nodig is in het kader van de AVG. Hierbij enkele behulpzame bronnen voor informatie:

  • Dupho heeft onlangs een Masterclass over dit onderwerp gehouden. Deze kun je hier bekijken.
  • Dupho leden kunnen voor vragen bij Dupho terecht. Dit kan overigens met al je juridische vraagstukken. Van een collega fotograaf begreep ik recent dat de juridische hulp bij Dupho recent sterk verbeterd is.
  • Juriste Charlotte Meindertsma van Charlotte’s Law heeft ook een aantal zeer behulpzame blogs online gezet.
  • Ik geef hierbij toestemming aan al mijn collega-fotografen om de tekst van mijn privacy verklaring voor hun eigen bedrijfsvoering aan te passen en te gebruiken. Dit doe ik met de disclaimer dat er geen enkele aansprakelijkheid wordt geaccepteerd om wat voor reden dan ook. Eventuele tips hoe ik mijn verklaring beter kan maken hoor ik graag. Hoe meer fotografen een goede privacy verklaring hebben, hoe beter, is mijn overtuiging.

Handleiding voor de fotograaf: als je foto zonder toestemming gebruikt is

Vandaag was het weer zover: via Twitter zag ik een door mij gemaakte foto op een website staan waar deze niet hoort. Toen ik nog even verder zocht vond ik al snel nog enkele foto’s van mijn hand. Dit bedrijf is geen klant van mij, en ik heb geen toestemming gegeven voor het gebruik van deze beelden. Er is dus inbreuk gepleegd op mijn auteursrecht.

In dit artikel lees je hoe een foto die normaal € 200 zou kosten, na een rechtszaak ineens € 3000 kan kosten…

Voor fotografen die willen weten wat ze kunnen doen als hun foto’s zonder toestemming gebruikt zijn

Dit is iets was veel fotografen regelmatig overkomt. Veel fotografen weten niet hoe ze daarmee om moeten gaan. Omdat ik regelmatig over auteursrecht blog mailen ze mij dan: ‘Rogier, wat moet ik doen?’ In deze blog geef ik stapsgewijs een handleiding voor wat je als professioneel fotograaf kunt doen. Ik zeg er in ene bij: ik ben geen juridische professional. Onderaan dit artikel staat dus ook een dikke disclaimer! Maar ik heb zeer regelmatig te maken met inbreuk en meen wel te spreken uit een zekere ervaring.

Gebruik zonder toestemming is gewoon inbreuk

Om te beginnen is het goed als je begrijpt hoe serieus deze zaak is. Iedereen begrijpt dat je bij de bakker geen brood mag stelen, en dat de loodgieter gewoon betaald dient te worden — maar op de een of andere manier is het voor veel mensen nog OK als ze zo nu en dan een fototje van het internet plukken en die voor hun eigen bedrijf of organisatie inzetten. Ik vond dat ongelofelijk: het is niet jouw foto: waarom denk je dan toch dat je hem mag gebruiken?

Luister, het mag gewoon niet. De wet op de auteursrechten stelt dat dit verboden is. Dit is natuurlijk ook heel logisch: u neemt iets dat niet van u is, en zet het in uw eigen etalage om er daar uw activiteiten en diensten mee te adverteren. Het is belangrijk dat de professionele fotograaf zich niet het zand in de ogen laat strooien, maar het ziet voor wat het is: een vorm van diefstal. Dit heet in juridische termen ‘inbreuk op je auteursrecht’. De auteurswet geeft je practische manieren waarop je dat recht kunt claimen.

Wat te doen bij geconstateerde inbreuk?

  1. Doorzoek de publicatie of er nog meer foto’s van jou gebruikt worden.
  2. Verzamel je bewijzen.
    Maak een printscreen van de foto op de foute website, of maak een foto van jouw foto in de foute publicatie. Zorg hierbij dat de naam van de publicatie, de URL en indien mogelijk ook de datum duidelijk zchtbaar zijn.
  3. Bedenk hoe ze aan jouw foto gekomen kunnen zijn.
    Voordat je stappen onderneemt moet je zeker weten dat de betreffende organisatie niet toevallig toch toestemming heeft voor gebruik van de foto. Een voorbeeld is een persbericht. Als jij fotografeert voor bv. Heineken en hen gebruiksrecht verleent op de foto, en die sturen jouw foto met een persbericht mee naar de Telegraaf, dan mag de Telegraaf die foto bij dat artikel plaatsen. Belangrijk is dan wel dat het artikel uitsluitend over de inhoud van dat persbericht gaat. En dat de Telegraaf dezelfde foto niet gebruikt bij een heel ander artikel dat ook toevallig over Heineken gaat.
    Bedenk ook wie de feitelijke inbreukpleger is. In ons voorbeeld is de Telegraaf de inbreukpleger. Maar als Heineken niet jouw toestemming had om jouw foto op die manier te gebruiken, dan zit niet de Telegraaf , maar Heineken fout.
    Nog een veel voorkomende fout die je kunt voorkomen: een website mag naar jouw foto linken. Hij verschijnt dan op die pagina, maar is daar niet feitelijk gepubliceerd. Onderzoek op welke site de foto daadwerkelijk staat!
  4. Bepaal je actie
    Als duidelijk wordt dat het hier toch echt om inbreuk (‘gebruik zonder toestemming’) gaat, dan kun je een rechtszaak beginnen. In een rechtszaak kun je eisen dat 1. De publicatie ophoudt (de foto moet van de website verwijderd worden), en 2. Dat je financiële compensatie krijgt voor de schade die je hebt geleden.
  5. Stel de omvang van de schade vast.

    De omvang van je schade bestaat uit 1. de inkomsten die je had moeten ontvangen voor de publicatie; 2. de gemiste exploitatie-mogelijkheden van je beeld; 3. het wellicht ontbreken van je naam en de opdrachten die je daardoor mist; en 4. de mogelijke verminking van je beeld.

    Let op: het nederlandse recht geeft je niet de mogelijkheid om een ander een boete op te leggen. Je wil de ander wellicht ‘straffen’, maar die mogelijkheid geeft de auteurswet niet. Dat gaat de rechter ook niet doen. Maar je kunt wel jouw schade verhalen. En die is vaak groter dan je wellicht in eerste instantie denkt.
    Allereerst bestaat jouw schade uit de feitelijke inkomsten die je hebt misgelopen. Stel dat je normaal een foto verkoopt voor € 200, dan mag je dat bedrag in rekening brengen.
    Vervolgens bestaat je schade uit het feit dat dat de exploitatie-mogelijkheden van jouw foto’s is verminderd. Een andere opdrachtgever zal minder (of geen) interesse hebben in het gebruik van jouw foto als deze al ergens is gepubliceerd. In Nederland kent de rechter gewoonlijk een claim van 200% van de normals prijs toe. Als je dus normaal een foto verkoopt voor € 200, vindt de rechter het doorgaans normaal en acceptabel als je € 400 claimt. Je claim is dus nu € 600.
    Je hebt ook recht op naamsvermelding. Het vermelden van je naam kan namelijk leiden tot nieuwe opdrachten, en die kans ontbreekt dus nu. Ook hierdoor loop je inkomsten mis. Dit bedrag mag ongeveer de helft zijn van de schade die je op de inbreuk claimde, dus een additionele € 300.
    Een publicerende partij mag de foto ook niet verminken. Ze mogen hem niet aansnijden of veranderen. Vaak gebeurt dat wel, en dat tast de integriteit van jouw werk aan. Ook hiervoor kun je een geldbedrag claimen. Hiervoor geldt, afhankelijk van de verminking, een bedrag van 25 tot 50% van de inbreuk, dus een bedrag van € 150 tot € 300. Uitgaand van het laagste bedrag kom je dus op een claim van € 600 + € 300 +  € 150; tesamen € 950. Bij dit bedrag tel je geen BTW op.
    Let op: mocht het tot een rechtszaak komen, dan zal de rechter bewijs willen zien dat de bedragen die je claimt reëel zijn. Dit doe je door facturen te overleggen waarin je dergelijke bedragen voor fotogebruik in rekening brengt. Dus: het is zinloos om duizenden euro’s te claimen als je normaal slechts tientjes in rekening brengt.
  6. Schikkingsvoorstel
    Een rechtszaak begin je door een claim bij de rechtbank in te dienen. Het is echter netjes om eerst een schikkingsvoorstel in te dienen. Een schikkingsvoorstel is een brief waarin je stelt dat 1. je jouw foto in hun publicatie of op hun website hebt gevonden (je voegt hiervoor de printscreens bij); 2. stelt dat dit jouw foto is, en dat er dus inbreuk is gepleegd; 3. de omvang van je claim neer legt (€ 950 in ons voorbeeld), en 4. een schikkingsvoorstel doet waar mee zij, als ze positief reageren, een rechtszaak kunnen voorkomen. Een schikkingsvoorstel is een gedeelte van het bedrag van de totale claim. Als de totale claim € 950 is zoals in ons voorbeeld, dan kun je een schikking voorstellen voor de helft of 2/3de van dat bedrag. Je zegt daarmee in feite: ‘ik heb recht op het hele bedrag, maar ben bereid met u te schikken voor een gedeelte daarvan’.
    Hier is een voorbeeldbrief. In deze brief moet je een aantal dingen invullen. Lees de brief zorgvuldig, en pas hem aan aan jouw situatie. Voeg je screenshots of foto’s uit stap 2 toe. Stuur deze brief per email of post. Soms verstuur ik de brief aangetekend om extra kracht bij te zetten. Probeer de brief aan een specifieke persoon te sturen, en niet aan een algemeen ‘info’ adres.
    Het is belangrijk dat jij en de ontvangende partij realizeren dat een schikkingsvoorstel iets heel anders is als het aankopen van gebruiksrecht. Eis dus altijd dat de publicatie van jouw foto wordt stopgezet — ook als men positief op het schikkingsvoorstel in gaat. De inbreukplegende partij mag uiteraard met jou onderhandelen over gebruik van de foto, maar dat staat op zich los van de kosten voor het inbreuk.
  7. De onvermijdelijke excuses en smoezen

    Mijn mantra, geleend van Brené Brown: Don’t puff up, don’t back down — stand your sacred ground

    Bereid je voor op een negatieve reactie en allerlei smoezen. Het is heel begrijpelijk dat mensen in eerste instantie in de verdediging gaan. Een schikkingsvoorstel komt meestal rauw op hun dak. Natuurlijk zoeken ze eerst naar excuses en uitvluchten. Bereid je hierop voor. Laat je er niet door afschrikken of in de verdediging drukken.Bepaal je eigen houding. Het doel hier is om het conflict op te lossen. Je hebt recht op de volle claim, maar bent bereid bij betaling van een gedeelte van de claim af te zien van verdere juridische stappen. Je probeert er ‘op een goede manier uit te komen’. Houdt de sfeer positief en vriendelijk — ook als je van binnen kookt.
    Wellicht dat je je afvraagt hoe je met alle excuses en smoezen moet omgaan. Ik heb eerder een hele lijst — met te juiste tegenreactie — online gezet. Doe hier je voordeel mee.
    Wees je ervan bewust dat steeds meer bedrijven gewoon een potje geld reserveren voor ‘als er weer een lastige fotograaf langskomt’. De eerste reactie is dan negatief en afwijzend; liever geven ze je natuurlijk geen geld. Maar laat je niet in de war brengen door deze poging je af te poeieren: houdt beslist doch vriendelijk voet bij stuk. Mijn ervaring is dat als jij rustig en beslist blijft, de betaling vaak snel genoeg volgt.
  8. Rechtszaak
    Hopelijk beseft de inbreukpleger dat betaling van je claim en verwijdering van je beelden de beste weg is. In mijn ervaring is dat in de meeste gevallen zo. Maar in een enkel geval zal de inbreukpleger niet op je voorstel in gaan. Dan kun je een rechtszaak
    Dit kun je zelf doen, maar persoonlijk zou ik altijd een advocaat inschakelen. Je staat in je recht, maar ook daadwerkelijk je recht krijgen is een tweede. Mijn voorstel is dat je een advocaat in de arm neemt die gespecialiseerd is in auteursrecht. Onderaan dit artikel geef ik twee namen.
    Als je aangesloten bent bij de DuPho kun je gebruik maken van hun juridische dienst. Dit heb ik regelmatig gedaan, en mijn ervaringen zijn redelijk tot zeer positief.

Er is iets dat je zeker moet weten in dit proces: binnen het auteursrecht heeft de rechter de mogelijkheid om jouw juridische kosten volledig te verhalen op de inbreukpleger. Dat betekent dat ook de kosten van jouw rechtsbijstand (lees: de advocaat) door de inbreukpleger betaald zullen moeten worden. Dat kan nogal oplopen! Een beetje advocaat rekent een aardig uurtarief, en zo kan de foto van € 200 uit ons voorbeeld de inbreukpleger zo maar ruim € 3000 kosten kosten als de rechter de claim toekent: € 950 voor de inbreuk, gebrek aan naamsvermelding en verminking — en € 2000 advocaatskosten. Reden te meer voor de inbreukpleger om te begrijpen dat jouw schikkingsvoorstel uit stap 6 zo gek niet was.

Ik begrijp dat de gedachte van een gang naar de rechter intimiderend is. Zelf heb ik vorig jaar die stap wel genomen, en het proces was ongelofelijk gemakkelijk. Mijn advocaat heeft mijn belangen behartigd, en het hele proces is electronisch gegaan. Ik heb zelf nooit de binnenkant van de rechtszaal hoeven zien. In deze blog beschrijf ik dat proces.

Adressen:

DuPho – Dutch Photographers
Branche vereniging van Nederlandse Professionele Fotografen
www.dupho.nl

Charlotte’s Law
http://www.charlotteslaw.nl/

Advocatenkantoor I-EE
Specialisten in intellectueel eigendomsrecht
http://i-ee.nl/

Andere informatie over auteursrechtschending

Ik blog regelmatig over auteursrecht. Hier zijn nog een aantal blogs die je wellicht verder helpen:

Disclaimer

Belangrijke opmerking: ik ben fotograaf en geen juridisch specialist. Ik bied je mijn inzichten in een poging je op weg te helpen. Maar ik weet niet alles en zie ook dat dingen regelmatig veranderen. Je kunt dus aan dit artikel en aan mijn adviezen geen rechten ontlenen. Check alles zelf na en raadpleeg indien nodig een professional!

Tips en trends van de professionele eventfotograaf voor event-organizers

Veel fotografen zijn bang om een lasershow te fotograferen. De professionele eventfotograaf weet hoe dit moet.
Veel fotografen zijn bang om een lasershow te fotograferen. De professionele eventfotograaf weet hoe dit moet.

De trouwe bezoeker van mijn website weet dat ik heel veel evenementen fotografeer. Conferenties, studiedagen, kenniscafe’s, festivals, openingen, symposia, personeelsfeesten, manifestaties… noem het maar op, en ik fotografeer het wel. Om de zoveel tijd publiceer ik daarom een aantal tips, ideeën en trends die ik zie. Ik doe dat in de hoop dat de serieuze event-organisator daar zijn voordeel mee kan doen.

Tips

Tips voor de serieuze event organizer

Veel van de evenementen die ik fotografeer worden georganiseerd door professionele event-organizers Deze werken dan in opdracht van een of andere organisatie. Maar heel regelmatig kom ik op events die door mensen van de organisatie zelf worden georganiseerd. En hoewel deze mensen dus geen ‘event-professionals’ zijn hebben ze soms wel hele goede ideeën.

Maar als mensen nou niet op de foto willen?

Eén van die organisaties die zo’n goed idee had, was TNO. Bij TNO houden ze zich bezig met wetenschappelijk onderzoek, niet met het organiseren van evenementen. Maar onlangs mocht ik een evenement voor TNO organiseren. En daar vonden ze een lumineus idee op de vraag waar veel event-organizers mee worstelen: hoe maak ik het OK dat een fotograaf foto’s maakt van mensen tijdens een event? Die vraag krijg ik regelmatig: opdrachtgevers willen graag goede foto’s, ook van hun gasten. En tegelijkertijd zijn ze zich bewust dat sommige mensen dat ervaren als een inbreuk op hun privacy. Dat geldt zeker voor wetenschappers; die zijn vaak een beetje publiciteitsschuw. De dames van TNO vonden er het volgende antwoord op: op de registratiebalie stond deze tekst te lezen: “the events of today will be recorded on photo and video. Please advise us if you have concerns.” Kijk, dat is netjes opgelost.

Op een event dat ik onlangs fotografeerde stond deze tekst op de registratiebalie. Zo vertel je je bezoekers dat er een fotograaf is, en maak je eventuele problemen bespreekbaar.
Op een event dat ik onlangs fotografeerde stond deze tekst op de registratiebalie. Zo vertel je je bezoekers dat er een fotograaf is, en maak je eventuele problemen bespreekbaar.

De eerste rijen blijven altijd leeg

Voor Parkinsonnet mocht ik een drietal evenementen fotograferen. Bijzonder boeiend om te zien hoe gedreven medische professionals uit allerlei verschillende takken van sport omgaan met deze moeilijke ziekte. Het raakte me echt wel om enerzijds mensen met Parkinson van dichtbij mee te maken; en anderzijds om te zien hoe de professionals alles in het werk stellen om deze mensen goede zorg te verlenen.

Weet u hoe vaak de eerste rijen van uw zalen vaak leeg zijn? Zet 1000 stoelen neer, en ik garandeer u dat de eerste drie rijen practisch leeg zijn. Mensen gaan er gewoon niet zitten. Staat bijzonder slecht op de foto’s. “De zaal lijkt wel leeg”, verzuchtte een opdrachtgever onlangs. De dames van Parkinsonnet hadden een eenvoudige oplossing. Bij de ingang van de zaal stonden enkele medewerkers. “Wilt u zover mogelijk vooraan gaan zitten? We verwachten veel mensen.” Dat werkte wonderwel: de zaal werd vol, en oogde ook vol op de foto’s. Problem solved.

Door de mensen bij binnenkomst te vragen zover mogelijk vooraan te gaan zitten werd de capaciteit van de zaal beter benut en oogde de zaal ook voor de foto's lekker vol!
Door de mensen bij binnenkomst te vragen zover mogelijk vooraan te gaan zitten werd de capaciteit van de zaal beter benut en oogde de zaal ook voor de foto’s lekker vol!

 

Hoe krijg je mensen aan het netwerken?

Nog zo’n probleem. Je nodigt mensen uit heel nederland uit, en wil graag dat ze met elkaar in contact komen. Hoe bereik je dat? Ook hier hadden de dames van Parkinsonnet een doeltreffende oplossing voor. Op de tafels in de koffieruimtes stonden vlaggetjes met plaatsnamen. Mensen vonden hun plaatsnaam, en zo werd al snel kennis gemaakt met anderen uit dezelfde plaats. Ik hoorde heel snel allerlei leuke gesprekken ontstaan.

De medewerkers van Parkinsonnet hadden deze vlaggen op koffietafels geplaatst. Zo kwamen mensen uit dezelfde stad makkelijk met elkaar in contact.
De medewerkers van Parkinsonnet hadden deze vlaggen op koffietafels geplaatst. Zo kwamen mensen uit dezelfde stad makkelijk met elkaar in contact.

 

Hoe gekker, hoe beter?

Als je op zoveel evenementen komt, dan zie je bepaalde trends. Wat mij opvalt is dat event organizers steeds gekkere dingen proberen te bedenken om hun gasten te entertainen. Goochel-shows, stunts, ontploffingen, vreemdsoortig eten; je komt echt de gekste dingen tegen. Alles om maar niet gewoon te zijn…

Ik vraag me af of dat werkt. Mijn observatie is dat uw gasten er aan gewend raken. Er treed een moeheid in. De constante innovatie is de nieuwe sleur. De verrassing verrast niet meer. Op een recent evenement hadden ze een stuntman die op een fiets echt de meest idiote capriolen uithaalde. Er keken hooguit 10 mensen. Dicht bij gingen mensen gewoon door met hun gesprekken. Mijn tip? Mensen komen voor de inhoud en voor de connectie. Zorg dat die goed zijn. Het eten, het entertainment, het visuele spektakel zijn echt van ondergeschikt belang.

In de Van Nellefabriek in Rotterdam kwam ik echter iets nieuws tegen dat ik wel erg mooi vond: compliment girls. Deze mooie dames in hun rode pakjes observeerden je in stilte, en schreven een paragraaf op een kaartje. Dat kaartje overhandigde ze aan de bezoeker. Eén van die dames gaf mij ook zo’n kaartje. De inhoud was verrassend mooi, diep en persoonlijk. Een compliment over iets dat zijn in je zagen. Gewoon door even naar je te kijken van een kleine afstand. Dat ervoer ik echt als een mooi gebaar. En nee, ik vertel u niet wat ze mij schreef. Maar het kaartje heb ik nog steeds…

Deze 4 dames observeerden de bezoekers van dit evenement in de Van Nellefabriek van een afstand, en schreven vervolgens een mooi compliment op een kaartje dat ze dan aan de bezoeker overhandigden. Een mooi en warm gebaar!
Deze 4 dames observeerden de bezoekers van dit evenement in de Van Nellefabriek van een afstand, en schreven vervolgens een mooi compliment op een kaartje dat ze dan aan de bezoeker overhandigden. Een mooi en warm gebaar!

 

Problemen met Powerpoint en techniek

Een trend die ik op letterlijk bijna elk evenement wel zie is de constante problemen met audio en video. Ik begrijp er letterlijk niks van. Het grootste probleem is video in presentaties die niet werkt. De video speelt niet, of er is geen geluid. Als ik een euro kreeg voor elke keer dat ik dit meemaakte… Het tweede grootste probleem is klikkers bij presentaties die niet werken. Het derde probleem is microfoons die het niet doen. Ik zweer het u: als fotografen hun werk zo deden als audiovisuele technici, dan werden we nooit meer ingehuurd. En toch accepteren opdrachtgevers dit soort problemen schijnbaar klakkeloos. Ben ik nou gek?

Maar er zijn meer powerpoint problemen. Deze herkent u vast ook. Of liever gezegd: het zijn er twee. Nummer 1: de slides staan boordevol tekst. Op rij 1-3 is dit nog enigszins leesbaar. Rij 4-10 moeten heel erg hun best doen. Rij 11 tot 20 hebben geen schijn van kans. En dan probleem 2: de presentator wijst met een dun laserpuntje op het scherm aan waar hij het over heeft. Dat zien ze zelfs op rij 3 niet meer.

Wat hebben al deze problemen gemeenschappelijk? Dit: je kunt ze van te voren oplossen. Mijn tip: let er op! Deze problemen zouden toch niet hoeven voorkomen? Uw techniek hoort zonder hiaten z’n werk te doen!

Uw techniek hoort gewoon z'n werk te doen. Microfons die het niet doen, filmpjes die niet starten of geen geluid hebben — dit hoeft u niet te accepteren.
Uw techniek hoort gewoon z’n werk te doen. Microfons die het niet doen, filmpjes die niet starten of geen geluid hebben — dit hoeft u niet te accepteren.

 

Confetti-momenten

Ik sluit mijn ‘tips en trends’ af met twee tips over fotografie.

Eén: uw fotograaf moet weten wat er gebeurt. Een professionele eventfotograaf stelt u van te voren de vraag: zijn er speciale fotomomenten? Is er iets dat ik niet moet missen?

Eén van die speciale momenten is als u confetti de lucht in blaast. Dat doet op een speciaal moment. Vertel uw fotograaf dit. Ik maak het te vaak mee dat er ineens confetti ‘ontploft’ en dat ik op de verkeerde plek sta om dat te fotograferen. Was de opdrachtgever vergeten mij te vertellen… Dat is toch jammer! Dus: als ik u vraag ‘wat zijn de speciale fotomomenten?’, denk dan ook aan uw confetti!

Tip: vertel de fotograaf wanneer de confetti de lucht ingaat. Dan kan hij daarvoor klaar staan. Grote kans dat hij anders op de verkeerde plek staat! Zoals op deze foto: hier stond ik er onder, en zie je niet de reactie van de mensen.
Tip: vertel de fotograaf wanneer de confetti de lucht ingaat. Dan kan hij daarvoor klaar staan. Grote kans dat hij anders op de verkeerde plek staat! Zoals op deze foto: hier stond ik er onder, en zie je niet de reactie van de mensen.

 

Uw event foto’s kunnen echt beter!

Er zijn fotografen, en professionele eventfotografen. Die laatsten weten hoe ze uw evenement perfect op de foto moeten vastleggen.

De laatste tip is deze: huur een fotograaf in die gespecialiseerd is in eventfotografie. Die weet hoe hij ook in hele donkere situaties mooie foto’s kan maken. Gelooft u mij als ik zeg dat niet iedere fotograaf dat kan.

Vandaag nog werd ik opgebeld door een nieuwe opdrachtgever. “U mag best weten, ik weet al een jaar dat ik u ging bellen! Wij hadden vorig jaar ditzelfde event, en die foto’s waren zo slecht…! Ik ben toen gaan zoeken op Internet en zo kwam ik bij u terecht. En ik wist, zodra ik een datum heb voor ons volgende evenement, dan bel ik hem!”

Ik zie op sociale media heel veel slechte evenement-fotografie. Hard flitslicht, heel veel ruis in het beeld, veel beweging, slechte kleuren… vaak zijn beelden nauwelijks beter dan als ze met een mobiele telefoon gemaakt waren. Ik vermoed dat veel opdrachtgevers de schouders ophalen en denken ‘dit zal wel het best mogelijke resultaat zijn…’

En dat klopt dus niet. Uw event-fotografie kan veel beter. Ik help u graag aan beeld waar u wel trots op bent. Als u zich wil orienteren, belt u mij eens op. Ik kijk graag met u naar de beelden en help u dan nadenken over wat beter kan.

My thoughts as photographer after Harvey Weinstein: #IHave

 The last few days have been very busy. I’ve been shooting on location all over Holland and Belgium. While I was running around with my camera, the media storm regarding Harvey Weinstein raged across the world. I have had little opportunity to post anything on social media, but of course I have seen the #MeToo and #IHave hashtags all over. I’d like to share a few responses.

You better believe I have been doing a lot of soul-searching and remembering

You may wonder why I want to respond also. The media storm seems to be dying down, so why wade into the water now? There are a couple of reasons.

First of all, I photograph women every day. Most of the time there’s nothing sexual or sensual about a shoot, but every now and then there is. Sometimes these women wear few clothes; sometimes they are naked all together. In other words, my line of work frequently places women in a vulnerable position with me. I want to say I am aware of this.

I also want to say I have been absolutely shocked by the amount of women who have now found the courage to share their story of abuse under the #metoo hashtag and by the pain they convey. Shocked — and heartbroken. I have heard and read stories from women in my direct vicinity, and these stories are horrific. I want to say: to the extent that I can as a man, I hear and feel the pain.

I am also aware that I recently wrote a blog post about the role Hugh Hefner played in the sexual revolution. By all accounts Hugh Hefner, like Harvey Weinstein, was a sexual predator. My piece drew quite a few responses, many quite critical of my positive affirmation of Hugh Hefner for his contribution to the sexual revolution. I stand by what I wrote, but don’t want to be quiet on this important issue now: in no way do I want to make excuses for bad behavior.

We judge ourselves by our intentions, but others by their actions.

Digging deep!

You better believe I have been doing a lot of soul-searching and remembering. I have been wondering if there is a woman in my past who felt less than safe with me? Is there a women who has negative memories of our working together, because she felt inappropriately touched, taken advantage of, treated as object, manipulated or overpowered?

I can’t think of anyone. But I am quite aware that’s part of the problem: we judge ourselves by our intentions, and others by their actions.

So, here’s what I want to do. I am going to post this invitation on my blog: if you at some point feel I did not treat you right, I invite you to email me and tell me about it. I want to hear your perspective, and promise not to be defensive. I will apologize.

Such an apology may not be worth much. I understand that. It won’t change what happened. But here’s what it will do: it will help me understand what I did wrong, and where I can relate to women better. It will help to understand even more how my set can be a safe place for women. And for such an insight I will thank you.

I want to learn

I am going to use the #Ihave hashtag. I will not hide behind my own sense of innocence. I am not going to assume that all women have always felt safe around me. Instead, I am going to assume that, at one or more points, I crossed the line. I will own my stuff and learn how to do things better.

Because to this I am absolutely committed: that all women are safe in my presence, in my studio, in front of my camera, or on my set.

My email address is ro@rogierbos.com.

Over die leuke fotowedstrijd

Vandaag kwam er weer een uitnodiging langs op Twitter om mee te doen aan een fotowedstrijd. Stuur je mooiste foto’s in — en win fantastische prijzen. Aan de wedstrijd deden allerlei organisaties en bedrijven mee. De winnende foto’s wordt op allerlei plaatsen in Nederland opgehangen! Internationale roem en succes liggen in het verschiet…

Veel fotowedstrijden zijn niks anders dan een slinkse manier om gratis mooie beelden te verkrijgen.


In dit stukje wil ik alle fotografen — en dan met name de mensen die fotografie als hobby beoefenen! — waarschuwen voor dit soort praktijken. Er schuilt namelijk bij veel wedstrijden een enorme adder onder het gras: je raakt je rechten op de ingezonden foto’s kwijt — en je krijgt er niks voor terug. Let op: dit geldt niet alleen voor de winnende foto, maar voor ALLE foto’s die worden ingestuurd!

‘Duizenden foto’s van fotograferende sukkels’

Je vraagt je af hoe zo’n wedstrijd tot stand komt. Ik stel me voor dat het ongeveer zo gaat…

In een vergaderkamer zitten enkele mensen. Ze hebben een belangrijke meeting over één of ander project. Op de agenda staat ook het puntje ‘communicatie en PR’.
“Weet je wat ons zou helpen?” zegt de projectmanager “Als we echt goede foto’s hadden!”
“Maar goede foto’s zijn duur!” zegt een medewerker. “Dan moet je een goede fotograaf inhuren, en dat kost veel geld. En dat zijn vaak van die moeilijke mensen…”
“Nee!” zegt de project manager. “Ik heb geen zin om geld uit te geven aan een fotograaf! Dan blijft er minder geld over voor mijn bonus. Verzin maar een manier om aan gratis foto’s te komen.”
“Oh”, zegt Betty. Zij is de communicatie medewerkster. ”Dat is heel simpel: we schrijven gewoon een wedstrijd uit, en dan zeggen we in de kleine lettertjes dat alle inzendingen automatisch van ons worden. Levert duizenden foto’s op! Daar trappen allerlei sukkels heel gemakkelijk in.”
“Briljant idee,” zegt de projectmanager, die nooit moe wordt van het geluid van zijn eigen stem. “En dan laten we onze partner-organisaties de foto’s ook gelijk recht op het gebruik van de foto’s krijgen. Is een leuk cadeautje voor hen! Zet er maar even een advocaat op om het juridisch dicht te timmeren!”

Met grote regelmaat zie je dit soort wedstrijden langs komen. De lancerende organisatie is zich nooit van enig kwaad bewust. Is toch leuk, zo’n wedstrijd? Als je niet mee wil doen, doe je het niet — is vaak de reactie op mensen zoals ik, die jou hiervoor willen waarschuwen. Waarom zo zuur?

Ik ben niet zo zeer zuur, als dat ik je help even wat verder te kijken. Er zijn namelijk een aantal dingen die je wel even moet weten. Als je daarna nog mee wilt doen, is dat helemaal prima. Maar dan maak je een weloverwogen keuze, en wordt je er niet ingeluisd.

Het belangrijkste punt is dit: alle inzenders raken hun rechten op de foto’s die ze insturen kwijt. De lancerende organisatie mag er alles mee doen wat ze willen. Zo kan het zomaar eens gebeuren dat je jouw foto, nadat je hem hebt ingestuurd voor een wedstrijd en er nooit meer wat over gehoord hebt, tegenkomt in een reclame campagne van een of ander groot bedrijf. Bijvoorbeeld op een bushokje. Je hebt geen poot om op te staan: er wordt goed geld verdiend met jouw foto, en jij hebt het nakijken. En jij dacht een foto in te sturen voor een wedstrijd van een of ander goed doel, maar het is nu echt een groot bedrijf dat jouw foto gebruikt!

In de wedstrijd die ik vandaag tegenkwam was er nog een additioneel probleem: als er mensen op de foto stonden moest je zelf het portretrecht regelen. De algemene voorwaarden wentelden eventueel risico op dit vlak op de maker af. Stel je voor dat er op die foto op dat bushokje mensen stonden; dan kunnen die jou dus aansprakelijk stellen voor het feit dat een foto met hen erop commercieel werd gebruikt in een landelijke campagne. Dan heb je toch echt een behoorlijk probleem.

Ik wil je waarschuwen voor deze praktijken. Als je daarna nog wil deelnemen, prima, maar dan weet je het ten minste.

Maar, zeg je misschien, ik hoef er niet aan te verdienen. Ik vind het leuk als mijn foto gebruikt wordt. Weet je, dat is een sentiment dat ik best begrijp. Maar laten we het even practisch maken.

  • Eén van de deelnemende bedrijven aan deze foto-wedstrijd is de HEMA. De HEMA had vorig jaar een omzet van € 1,19 miljard (bron). Vind je echt dat een dergelijk bedrijf jouw foto zonder verdere kosten mag gebruiken? Krijg jij van de HEMA ook de producten gratis? Ben je er helemaal OK mee dat HEMA jouw foto gebruikt in advertenties in tijdschriften, billboards, tv-commercials? Want die toestemming geef je.
  • Jij hebt, om jouw hobby te bekostigen, serieuze kosten gemaakt. Een beetje camera kost als snel € 500, en de betere foto’s (het soort foto’s dat op een bushokje kan) zijn gemaakt door mensen die duizenden en vaak zelfs tienduizenden euro’s hebben geïnvesteerd. Nog steeds een goed idee om deel te nemen aan een wedstrijd die niks anders is dan een slinkse manier om gratis foto’s te krijgen?
  • De winnaar krijgt …. Een HEMA tegoed fotocheque van € 150. Geen nieuwe camera, geen trip naar Disney-land. Dat is wat je noemt de spreekwoordelijke warme worst! Je hebt gewoon je foto weggegeven; zij mogen er mee aan de haal gaan, en hoe en waar de foto’s gebruikt worden moet je maar afwachten. En jij krijgt een tegoedcheck bij een printcentrale waar een beetje fotograaf echt nooit zijn foto’s gaat laten afdrukken.
  • En wellicht dat het leuk is om jouw foto op een bushokje tegen te komen. Maar je kunt hem ook tegenkomen op plekken waar je helemaal niet mee geassocieerd wil worden. Je bent de zeggenschap gewoon kwijt.
  • De winnaars hebben recht op naamsvermelding; de rest niet.
  • Eén van de rechten die bedrijven zich bij dergelijke wedstrijden toe-eigenen, is dat foto’s ook mogen worden aangepast, of verknipt. Deze aantasting van de integriteit van je werk moet je accepteren. Dus je maakt een mooie foto, wint er niks mee, en twee jaar later kom je hem tegen, maar is er in eens een BH ingeplakt. Of een cartoon karakter. Of een ander gek voorwerp.
  • En de klap op de vuurpijl: als er mensen op je foto staan, kunnen zij het inbreuk op hun portretrecht bij jou claimen. De voorwaarden van de wedstrijd hebben die verantwoordelijkheid bij jou gelegd. En dat kan je duizenden, maar ook tienduizenden euro’s kosten.

Vind je het nou nog steeds een goed idee om mee te doen?

Eerlijke fotowedstrijden

Dergelijke fotowedstrijden zijn mij een doorn in het oog. Er wordt gebruik gemaakt van de naïviteit van de inzenders. Mijn advies is dus ook: laat dergelijke wedstrijden links liggen.

Er zijn ook andere foto-wedstrijden, en daar kun je gerust aan mee doen. Want vooropgesteld: meedoen aan een fotowedstrijd is natuurlijk enorm leuk! Pas geleden werd ik benaderd door een organisatie hier in Rotterdam of ik eens wilde meedenken over ‘een eerlijke fotowedstrijd’. Hier zijn de voorwaarden waar zo’n wedstrijd in mijn ogen aan moet voldoen.

  1. De organisatie mag alleen de winnende foto’s publiceren. En alleen voor een bepaalde duur, en altijd met naamsvermelding.
  2. De winnende foto’s mogen publicitair worden ingezet, maar niet commercieel. Toegegeven: die scheidslijn is dun, maar hij is er wel.
  3. De organizatie verkrijgt alleen gebruiksrecht — en dus voor een bepaalde duur. De maker van de foto houdt zelf de overige rechten.
  4. Foto’s van inzenders die niet winnen mogen ook niet worden gebruikt.
  5. Er is een goede en leuke prijs. De PR-waarde van een landelijke fotowedstrijd is aanzienlijk, en de winnaars delen daarin.

Aan de organisators van fotowedstrijden

Ik sluit af met een eenvoudige oproep aan allen die een fotowedstrijd willen organiseren: leuk – maar hou het eerlijk, open en fair. Gebruik de fotowedstrijd niet als slinkse manier om nieuw fotomateriaal te bemachtigen.

Mijn naam is Rogier Bos, en ik ben professioneel fotograaf. Ik schrijf graag en vaak over alles wat met fotografie, bedrijfsvoering en auteursrecht te maken heeft. De belangrijkste en meest populaire blogs vind je hier.

De fotograaf afzeggen en uitstellen?

Deze week gebeurde het letterlijk drie keer: opdrachtgevers die op het laatste moment de afspraak wilden afzeggen. Dat is geen probleem, maar u moet weten: een beetje professionele fotograaf brengt de kosten dan gewoon in rekening! En dat doe ik dus ook!

U werd vanochtend wakker met een enorme pukkel op uw gezicht….

 In deze blog leg ik dat graag uit. Allereerst, ik heb alle begrip voor uw redenen. Ze zijn altijd heel logisch: de directeur uit China komt onverwacht langs; uw medewerker is ziek; u had op wat beter weer gehoopt; een collega van u had buiten uw weten om al een andere fotograaf geregeld; U bent vanochtend wakker geworden met een enorme pukkel op uw gezicht…. Je kunt het zo gek niet bedenken; ik heb het allemaal al een keertje gehoord! En ik begrijp het altijd.

Maar wacht even. Ik heb mijn agenda voor u vrij gehouden. Ik heb, nadat u bij mij een datum en tijd had gereserveerd, nee gezegd tegen alle andere aanvragen die ik voor die datum kreeg. Ik heb een goedlopend fotobedrijf, en dat betekent dat ik vaak meerdere aanvragen krijg voor één datum. In de evenementensfeer zijn sommige data zo populair dat ik voor sommige data wel 6 aanvragen krijg! De eerste partij heeft geluk; de volgenden hebben pech. Waar mogelijk help ik hen natuurlijk graag aan een goede collega — maar aan mijn neus gaat de opdracht helaas voorbij.

Een beetje pijn

En dat doet soms best wel een beetje pijn. Als ik met u afspreek om a.s. vrijdagmiddag een tweetal portretten bij u te maken (een opdracht van ca. € 375) en even later wordt gebeld door iemand die op zoek is naar een fotograaf voor een hele dag en avond (een opdracht van ca. € 1500), dan zeg ik toch nee tegen die tweede opdracht. Mijn commitment aan u is serieus.

Onlangs ging een opdracht van 9 evenementen mijn neus voorbij omdat één van de data al bezet was

Wellicht denkt u dat dit een overdreven voorbeeld is. Maar het kan nog veel erger. Onlangs ging een opdracht van 9 evenementen mijn neus voorbij omdat één van de data al bezet was.

Deze week zit helemaal vol. Ten minste, dat dacht ik. Totdat de telefoontjes binnenkwamen. Om allerlei uiteenlopende redenen wilden verschillende partijen afzeggen c.q. opschuiven. Kijk, dat kan natuurlijk niet.

Maar, hoor ik u zeggen, we willen niet afzeggen, maar opschuiven! Dat is wat anders toch?
Vanuit mijn positie niet echt. U hebt een datum bezet gehouden. Vermoedelijk heb ik één of twee andere opdrachtgevers moeten teleurstellen. Nu wilt u naar een nieuwe datum. Op die datum kan ik dus ook geen andere opdrachtgevers van dienst zijn.

Helemaal nooit afzeggen?

Het principe is duidelijk: als wij een afspraak maken, dan honoreren we beide de datum. Als u, om wat voor reden dan ook, die datum wil afzeggen of opschuiven, dan is dat niet mijn risico, maar het uwe.

Mag u dan helemaal nooit afzeggen? Natuurlijk wel. Dit blogje gaat vooral over mensen die kort voor de afgesproken datum willen afzeggen. Met dit blogje hoop ik voor hen meer duidelijkheid te scheppen.

Om het concreet te maken: ik hanteer het volgende beleid. Tot 3 weken voor de afgesproken datum mag u kosteloos wijzigen en afzeggen. Tot een week (7 dagen) voor de afspraak mag u voor 50% van de afgesproken kosten wijzigen of afzeggen. Daarna breng ik u 100% van de kosten in rekening.

Sommige opdrachtgevers kiezen er dan voor om de afspraak toch door te laten gaan, of op een andere manier in te vullen. Dat vind ik geen probleem: ik heb een commitment aan u gemaakt, en dat vervul ik graag.

Meer lezen over de zakelijke aspecten van professionele fotografie? Klik hier!

Working for exposure? No thank you!

All photographer’s get this request from time to time: “Hi, we love your photo’s! We are looking for a professional photographer to cover our event. Unfortunately we have no budget, but this event will give you great exposure! There will be lots of celebrities and interesting contacts. And what’s more: these photo’s will really help boost your portfolio!”

The request may come through email, by phone, or through social media. Unfortunately I see fellow photographer’s fall for it regularly. Which is why I wrote this blog: I want to explain how I respond to this ‘invitation’.

Seeing it for what it is

First, there is the way you deal with the invitation on the inside, in your mind. You need to see this invitation for what it is. Basically, it comes down to this: this person wants you to bring your professional camera gear, your years of training, your professional skills, and your valuable time — and work for free.

The tone of the invitation may sound nice, but in it’s essence it is an unprofessional and offensive question. It does not respect you as a professional.

You can also bet your behind that the person making the request isn’t working for free. So they are asking you to do something, they themselves are not doing.

But there is no budget! you might counter. Listen, budget is a choice. They choose not to budget for photography. To prioritise other things. What they are really saying is: we did not think it was important enough. Or we could get someone for free. Either way, it is not very respectful of your skill.

But what about the promised exposure? Here’s how exposure works: only a select few of photographer’s have name recognition. Think of Annie Leibovitz or Mario Testino. Those are names people recognise (and you better believe they don’t work for free). But when you work for free, you essentially become a volunteer. And no one remembers the name of a volunteer.

Or, if they do, it will be only to ask you to do more free work. The moment you ask a fee, they will disappear. Why? Because you taught them your work had no value.

How to deal with it

Here’s what I do. I delay in giving them my final answer as long as I can, perhaps asking an innocent or ignorant question here or there. I do this for two reasons. One, their approach of me was disrespectful and offensive. Two, as long as they are thinking I will take their job, they are not trying to seduce one of my colleagues.

At some point they will email or call me: it’s tomorrow! we need to know you will be there! We are still waiting for your answer. Here’s what I write back:

I’m sorry for not responding sooner, but did not think such an unprofessional offer really required a response. I am a professional photographer, and I make my living from what I do. Of course I will not be working for free. My rate is xxx; if this is acceptable I am happy to be of service. Otherwise, good luck finding an amateur stupid enough to fall into such a trap. Because if you pay peanuts, you get monkeys.

Assume responsibility for your market

Of course they never understand it. And they are always angry. But that really is not your problem. They will threaten never to approach you again – which really is actually good news.

Because here’s the bottomline: clients need to understand that what we do is valuable. Photographer’s who work for free damage their own market. Clients who get our services for free learn that photographers are gullible and naive. Not quite the message we should be spreading, is it?

Zo serieus neemt de professionele fotograaf zijn auteursrecht

De trouwe lezer van mijn blog weet dat ik hier regelmatig schrijf over auteursrecht — en de vele keren dat ik mijn beeld tegenkom op plaatsen waar het niet hoort. Ik doe dat om een hele simpele reden: ik wil mensen waarschuwen dat ik, en vele professionele fotografen met mij, inbreuk op auteursrecht heel serieus nemen. U kunt zichzelf een hele hoop kosten en frustratie besparen!

Recent heeft dit bij mij een nieuwe vorm aangenomen. Ik heb namelijk mijn advocaat opdracht gegeven om een rechtszaak aan te spannen tegen twee partijen. In beide gevallen gaat het om gebruik van mijn foto’s zonder toestemming op commerciële websites.

Laat ik om te beginnen de schaal van het probleem duidelijk maken. Ik kom ELKE week foto’s van mijn hand tegen op plaatsen waar ze niet horen. Dat betekent dat iemand iets heeft genomen wat niet van hem is, er mij niet voor heeft betaald, en het vervolgens wel heeft ingezet voor zijn commerciële eigenbelang. En als daar dan iemand op aanspreekt zijn er altijd dezelfde smoezen, beschuldigingen, dreigementen, tegenwerpingen en ironische adviezen. En, als het daadwerkelijk naar de rechter gaat, dezelfde uitkomsten.

Deze blog is speciaal voor mensen die inbreuk op auteursrecht plegen. Gelukkig — en dat moet zeker gezegd worden — gaat het overgrote deel van opdrachtgevers heel integer met auteursrecht om!

Dezelfde excuses

Inbreuk op auteursrecht is eigenlijk een vorm van winkeldiefstal. U neemt iets wat niet van u is uit mijn winkel, en zet het vervolgens zonder ervoor te betalen in uw winkel om er geld mee te verdienen. Klinkt dat cru? Lees dan even door, dan gaat u vanzelf begrijpen dat dit ‘wel een dingetje is’.

U neemt iets wat niet van u is uit mijn winkel, en zet het vervolgens in uw winkel om er geld mee te verdienen

Let wel: er is altijd een goed excuus: die en die had gezegd dat het mocht; de foto’s stonden op Facebook en dan mag je ze gebruiken; je was al betaald door de opdrachtgever voor de foto’s; en andere fotografen doen helemaal niet zo moeilijk.

Ik schrijf dit soort blogs om daar duidelijk over te zijn. Laat ik punt voor punt reageren:

  • De enige die toestemming kan verlenen is de fotograaf zelf!
  • De End User License Agreement van de verschillende sociale media stipuleren dat de bedrijven zelf (dus Facebook, Instagram, Twitter, etc.), de foto’s vrij mogen gebruiken. Foto’s die daar gepost zijn, mogen daar ook vrijelijk worden gedeeld. Maar om een foto vervolgens naar uw commerciële website te halen, is echt iets heel anders. Op sociale media gedeelde foto’s zijn duidelijk NIET vrij te gebruiken door derden buiten die sociale media. En nee, u mag foto’s ook niet zonder toestemming op sociale media plaatsen. Ook dat is gewoon inbreuk.
  • Een fotograaf wordt niet betaald voor foto’s, maar voor gebruik van foto’s door een bepaalde partij voor een bepaalde duur en in een bepaalde vorm. Foto’s zijn auteursrechtelijk beschermd materiaal, en gebruik van dergelijk materiaal wordt dan ook via een gebruikslicentie geregeld. Als u geen gebruikslicentie heeft, mag u de foto’s niet gebruiken. Dat een opdrachtgever mij betaald heeft voor hun gebruikslicentie, betekent niet dat er al betaald is voor uw gebruik. Sterker nog, tenzij dit specifiek en schriftelijk is overeengekomen, is er voor uw gebruik niets geregeld. Maar opnieuw geldt: één telefoontje naar de fotogaaf en u weet het zeker.
  • U heeft helemaal gelijk dat sommige fotografen niet zo moeilijk doen. We zijn allemaal als amateur begonnen. Maar gelooft u mij als ik zeg u dat Erwin Olaf en Anton Corbijn (de bekendste fotografen van Nederland) inbreuk op hun auteursrecht serieus nemen. En dat is het punt: elke professionele fotograaf gaat vroeger of later serieus nadenken over auteursrecht. Waarom zou ik keihard werken en enorm veel investeren als iemand gewoon met copy-paste mijn plaatje kan stelen en voor zijn eigen bedrijf kan gebruiken zonder dat ik daar iets voor krijg?

Dezelfde beschuldigingen

Wat ook standaard is in deze situaties zijn de beschuldigingen terug: dit is afperserij! U bent een slechte ondernemer!

Eén telefoontje of mailje naar de fotograaf en u weet of u de foto mag gebruiken. Maar als dat teveel moeite is…

Luister, ik heb het allemaal al vaak gehoord. Het zal wel. Auteursrechten zijn gewoon de wet. Ik, de branche organisatie van professionele fotografen (Dupho), en veel fotografen met mij, doen heel erg hun best om duidelijk maken dat je niet zomaar een plaatje van internet kan plukken en gebruiken. Op televisie, in kranten en tijdschriften zie je regelmatig berichtgeving over auteursrechtzaken. Recentelijk nog was er een duidelijke zaak bij de Rijdende Rechter. Ook daar werd de inbreukpleger gewoon veroordeeld. Als u nu nog steeds foto’s gebruikt waar u geen toestemming voor hebt, dan moet u het zelf ook maar weten.

Ik ben fotograaf. Ik verkoop gebruiksrecht op mijn foto’s. Professionele fotografie is zeker geen luxueus bestaan. De gemiddelde fotograaf worstelt om rond te komen. Als u zijn foto’s neemt en ze commercieel inzet voor uw eigen belang, dan bent u niet veel beter dan een ordinaire winkeldief. U maakt op dat moment misbruik van een serieuze professional die doorgaans moet vechten voor een redelijk bestaan. Dat iemand anders u heeft verteld dat dat wel mag, is echt een non-argument; u dient dat gewoon bij de fotograaf te checken. De bewaker bij de supermarkt of juwelier is ook niet vriendelijk als hij u pakt voor winkeldiefstal, ook al heeft iemand anders gezegd dat u dat product gewoon mocht meenemen. Hij haalt zijn schouders op en begint zonder enige aarzeling juridische stappen tegen u. Als u meent dat iemand u onterecht heeft verteld dat de foto’s vrij te gebruiken waren, kan ik me goed voorstellen dat u dit met die persoon wil bespreken. Maar het is UW verantwoordelijkheid om te controleren of dit klopt. U doet dat bij de bron — de fotograaf. Een telefoontje of mailtje en u weet wat de stand van zaken is.

Dezelfde dreigementen

Ook standaard zijn dezelfde dreigementen: ik vertel het aan iedereen! U krijgt nooit meer een opdracht van ons/hen/de wereld.

Serieus? Wat voor ondernemer zou ik zijn als ik u mijn foto’s liet nemen en zonder betaling liet gebruiken? Als iemand zomaar mijn spullen, waar ik hard voor werk, mag nemen en zonder enige vorm van communicatie, laat staan betaling, mag inzetten voor zijn eigen financiële winst? Laten we eerlijk wezen: u neemt uw eigen belangen ook serieuzer.

Mijn reactie is altijd hetzelfde: laten we het even omdraaien. Als mijn beelden niet veilig bij u zijn, dan wil ik niet voor u werken. Als u mijn auteursrecht niet respecteert, dan bent u niet het soort klant waar ik zaken mee wil doen. Denkt u echt dat ik tienduizenden euro’s aan apparatuur inzet en tienduizenden uren aan ervaring inzet en u dan vervolgens toesta om een foto gewoon te stelen en te gebruiken voor uw eigen financiële gewin? Dat ik daar geen werk van maak? Gelooft u mij als ik zeg dat de professionele fotograaf zijn werk echt serieuzer neemt.

U moet begrijpen: als professionele fotograaf heb ik geen salaris. De inkomsten op foto’s zijn niet een aardige bijkomstigheid… ze zijn mijn corebusiness. Met mijn inkomsten uit het gebruik van mijn foto’s onderhoud ik een huishouden: een lieve vrouw en drie bloedjes van kinderen. Ik betaal mijn apparatuur, verzekering, hypotheek, eten, en zo nu en dan een vakantie. De inkomsten uit mijn fotografie zijn niet een nice-to-have, maar een need-to-have.

Mijn opdrachtgevers hebben er ook belang bij dat ik serieus ben over auteursrecht. Zij hebben goed geld betaald voor die foto’s, en dan gebruikt u dezelfde foto’s zonder toestemming, en voor niks? 

Ik kom niet alleen op voor mijn eigen belang, maar ook voor het belang van mijn opdrachtgever. Hoe denkt u dat mijn opdrachtgever reageert als hij een foto die ik voor hem heb gemaakt, aantreft op een website waar hij niet hoort? Zoals de opdrachtgever die een foto van zijn event ineens op de website van een evenementenbureau aantrof, die daarmee klanten trok naar een concurrerend evenement? Of de opdrachtgever die gebeld werd door een uitgever dat de mooie foto van zijn nieuwe project niet geplaatst kon worden, omdat een andere partij dezelfde foto al pagina groot ging plaatsen? De foto was gewoon op een USB stick meegenomen door een marketing medewerker die van baan was gewisseld… Dat zijn partijen die zelf juridisch dan redelijk zwak staan. Ze kijken naar mij, als maker van de foto, en verwachten dat ik het auteursrecht claim en duidelijk ben over wie wel, en wie niet mag publiceren. Mijn opdrachtgevers hebben netjes betaald voor het gebruiksrecht op foto’s — en u gebruikt ze zonder toestemming, en zonder verdere kosten? Dus, om op het dreigement terug te komen: ik denk niet dat ik opdrachtgevers verlies door voor mijn auteursrecht op te komen, maar dat ik er juist bij win. Opdrachtgevers zijn blij om te weten dat de foto’s die ik voor hen maak, ook goed beschermd worden tegen misbruik.

Als u arbitrair met mijn belangen, en de belangen van mijn opdrachtgevers omgaat ben ik in ene met u klaar. Ik doe u dan een vriendelijk maar duidelijk voorstel; als u daar niet op reageert schakel ik een advocaat in. Als u dan nog steeds niet reageert gaat het naar de rechter.

Dezelfde stommiteiten

Niet dat ik graag naar de rechter wil. Ik betreur het altijd enorm het zover moet komen.

Ik verdien mijn inkomen met het gebruik van mijn foto’s. Ik onderhoud er een lieve vrouw en drie bloedjes van kinderen mee. Als u doet alsof dat niks waard is, moet u van de fotograaf niet veel vriendelijkheid verwachten…

De stap naar de rechter is echt de allerlaatste stap. Het komt alleen zo ver als u de zaak negeert. Voordat ik iets overdraag aan een advocaat heb ik echt meerdere pogingen gedaan om dit eenvoudig op te lossen. Mijn advocaat heeft vervolgens ook meerdere pogingen gedaan om u van de ernst van de situatie te doordringen. Er is meestal gebeld, er is gemaild, u heeft waarschijnlijk aangetekende brieven ontvangen. Zaken die bij de rechter komen zijn zaken waarin de inbreukpleger gewoon consequent niet thuis geeft. Wellicht denkt: als ik de situatie negeer gaat die vervelende jongen wel weg. De spreekwoordelijke kop in het zand steekt.

Ik bespaar u graag een desillusie: als u zo respectloos met mijn spullen omgaat, en mij voortdurend negeert, dan maak ik die stap snel en zonder enige vorm van wroeging. Uw tegenwerpingen en bezwaren en klachten vallen dan echt op dovemans oren: u heeft het er zelf naar gemaakt. Je zou eigenlijk kunnen zeggen dat we niet bij de rechter komen omdat u inbreuk heeft gepleegd. We komen bij de rechter omdat u gewoon consequent niet thuis geeft. Omdat u weigert mee te werken aan een goede oplossing. U bent alleen slachtoffer van uzelf.

Dezelfde uitkomsten

Auteursrechtelijke zaken zijn niet complex. Rechters maken korte metten met inbreukplegers. Er is op dit gebied een zeer ruime mate aan jurisprudentie. Excuses, smoezen, vermeende onschuld, de rechter heeft er geen boodschap aan. De verantwoordelijkheid ligt nooit bij de fotograaf, noch bij de partij die u vertelde dat u de foto’s mocht gebruiken, slechts alleen bij de publicerende partij. Inbreukplegers worden veroordeeld, en moeten doorgaans ook de juridische kosten van de fotograaf betalen. De kosten zijn echt vele malen hoger dan ze zijn in een minnelijke oplossing, zoals de fotograaf in eerste instantie heeft voorgesteld. De meest voordelige situatie is als het gebruik gewoon netjes heeft geregeld. Om een idee te geven: ik reken voor een mooie foto, of een serie foto’s doorgaans € 250 – € 750. Bij veroordeling door een rechter kunnen de kosten in de duizenden euro’s lopen.

Dezelfde tegenwerpingen

€250 voor een paar eenvoudige foto’s? Dat vind ik veels te veel! is ook een standaard reactie. Prima — maar steel de foto dan niet. Maar als u de foto wel steelt, dan vond u de foto’s dus mooi genoeg om te gebruiken om uw bedrijf bij klanten onder de aandacht te brengen. Dan moet u niet klagen als ik u de kosten alsnog in rekening breng (altijd vermeerderd met een som voor de inbreuk).

Voor alle duidelijkheid: ik begrijp best dat mijn foto niet de Nachtwacht van Rembrandt, of de Zonnebloemen van van Gogh is! Maar ik heb er wel tienduizenden euro’s aan apparatuur en tienduizenden uren aan ervaring voor ingezet — en, als u het niet erg vind, bepaal ik zelf wat ik mijn werk waard vind. Als ik constateer dat u mijn foto’s zonder toestemming heeft gebruikt, ga ik niet ook nog eens in discussie over of mijn prijzen wel redelijk zijn.

Maar je hoeft toch geen extra bedrag in rekening te brengen? Als ik nou gewoon de licentiekosten betaal… wordt ook regelmatig voorgesteld.

Ik ben wel goed, maar niet gek. Dat zou betekenen dat u gewoon de foto’s kon pikken, en als u dan gepakt wordt, alleen maar de originele kosten zou hoeven te betalen. Dan zou diefstal dus lonen: in de meeste gevallen zou u er gratis mee wegkomen, en als u wel gepakt wordt, zijn de kosten alleen maar wat het zou zijn als u het eerlijk had aangepakt.
Daar gaat de professionele fotograaf dus niet mee akkoord. Ik moet altijd denken aan mijn Wiskundeleraar in 4 VWO, dhr. de Vries: u mag spieken, maar als ik u pak, krijgt u een 1. Om de metafoor door te trekken: als u de foto’s van een professionele fotograaf misbruikt moet u niet verwachten dat we ook nog gaan onderhandelen. Hoe naïef denkt u dat we zijn?

Dezelfde ironie

Wat ook standaard is, zijn de sneren: de lelijke of neerbuigende opmerkingen. Die kun je natuurlijk verwachten, en ze raken me dus ook niet echt. Maar vaak zijn ze vol (onbedoelde) ironie.

Persoonlijk zou het schaamrood me op de kaken staan…

Onlangs kreeg ik een reactie van iemand die het niet leuk vond om aangesproken te worden op haar inbreuk: ‘ga eens een cursus doen in normale omgangsvormen!’ Ik heb daar echt om moeten lachen. Les 1 van zo’n cursus lijkt me ‘blijf met je tengels van de spullen van anderen af!’ Zou de inbreukpleger de ironie ook hebben begrepen?

Of een andere reactie: ‘ik verbied u bij mij op het bedrijf te komen’. Moest ik ook weer om glimlachen. Zodra alles is opgelost ga ik die wens respecteren. Maar gaat hij het werk van anderen ook respecteren? Op zijn site stonden nog veel meer foto’s die hij vast niet zelf had gemaakt…

Overigens, niet dat ik dit soort opmerkingen goed begrijp. Persoonlijk zou het schaamrood me op de kaken staan. Je bent tenslotte gepakt — en wel met je broek op je enkels. Je staat op het punt voor de rechter te komen, die je, naar alle waarschijnlijkheid, in record time een behoorlijke financiële tik gaat geven. Maar toch, sommige mensen denken ook dan nog steeds dat ze morele superioriteit hebben. Dergelijke opmerkingen bewijzen mijns inziens alleen maar dat je je morele kompas echt kwijt bent. Waarom niet je excuses aanbieden, dit snel en vriendelijk oplossen, en doorgaan met waar je eigenlijk mee bezig wil zijn? Al die negatieve energie…

Samenvattend

Ik zet de voornaamste punten op een rij:

  • Foto’s zijn auteursrechtelijk beschermd materiaal. Professionele fotografen nemen hun auteursrecht serieus.
  • De ENIGE die toestemming kan geven voor gebruik van foto’s is de fotograaf zelf. Die vriendelijke ambtenaar, of leuke vent aan de telefoon bij dat tijdschrift kunnen van alles beweren, maar de enige die toestemming kan verlenen is de fotograaf. Check het bij de bron.
  • Een serieuze financiële vergoeding voor het gebruik van foto’s is hoe de fotograaf zijn gezin onderhoud en zijn bedrijfsvoering betaalt. Dan hebben we het niet over twee tientjes.
  • Als u de pogingen van de fotograaf om dit vriendelijk op te lossen negeert, dan escaleert de boel. De kosten worden met elke stap hoger. Het is helemaal aan u om dat te voorkomen.

Portretrecht, werkgevers en werknemers

Deze heren zijn herkenbaar - dus ze hebben portretrecht.
Herkenbaar, dus wel portretrecht.

Mag een werkgever foto’s van werknemers publiceren? Of mogen werknemers protesteren tegen het publiceren van foto’s? Hoe zit dat nou met portretrecht? Hoe respecteren we onze medewerkers, en krijgen we straks toch goede foto’s? Als professioneel fotograaf krijg ik deze vragen heel regelmatig. In deze blog geef ik een aantal feiten en tips.

Even bij het begin beginnen. Ieder persoon heeft portretrecht. Dit houdt in dat een foto waar je duidelijk herkenbaar op staat niet zonder jouw toestemming gepubliceerd mag worden. Een werkgever heeft dus jouw toestemming nodig voordat er foto van jou mag worden gepubliceerd.

Let wel: herkenbaarheid is belangrijk. Bij een foto waar je vaag en wellicht op de rug op staat kun je je niet op portretrecht beroepen.

Het beginsel is dus dat toestemming nodig is — en dat iedereen dat mag weigeren!

Er is één uitzondering: als de foto nieuwswaarde heeft, dan kun je jezelf niet beroepen op portretrecht. Dat is vervelend voor onze minister-president, omdat praktisch elke foto van hem nieuwswaarde heeft. En als u een foto van Gordon maakt, in een park innig kussend met een vrouw, dan mag u die ook publiceren. Maar in foto’s zonder echte nieuwswaarde mogen mensen dus weigeren…

Dit is dezelfde situatie, maar deze heren zijn niet herkenbaar. De werkgever mag deze foto gewoon publiceren. De werkgevers zelf zullen er ook geen probleem mee hebben.
Niet herkenbaar in beeld, dus geen portretrecht.

Als mensen weigeren op grond van portretrecht

Laat ik beginnen met twee redenen waarom mensen weigeren.

Er zijn mensen die, om wat voor reden dan ook, niet op het internet willen. Ze doen niet aan Facebook of LinkedIn, en begeven zich alleen anoniem op het web. Ze zijn bezorgd over privacy en zijn voorzichtig met welke informatie ze over zichzelf achterlaten. Zelf zit ik niet zo in elkaar, maar als iemand aangeeft liever niet online te komen, dan dient dat volgens mij zonder verdere discussie geaccepteerd te worden. Ik zal ook nooit proberen op deze mensen in te praten: deze mensen hebben erover nagedacht en dienen mijns inziens gerespecteerd te worden in hun mening.

Er zijn ook mensen die niet gefotografeerd willen worden omdat ze zichzelf niet fotogeniek vinden. Dat betreft soms mensen die duidelijke aanleiding hebben, zoals slechte huid, enorme pukkels, een enorme neus… maar veel vaker betreft het dames en heren (nou ja, vooral dames…) die door de rest van de collega’s als heel mooi worden ervaren. Het probleem is niet dat ze er slecht uit zien — maar dat ze denken dat ze er slecht uit zien. Tegen dergelijke mensen zeg ik altijd: laat mij nou een paar foto’s maken… misschien dat er toch een ok foto bij zit. En anders kun je dan altijd nog zeggen dat je ze liever niet online hebt. Vaak zijn ze naderhand verrast over hoe leuk de foto dan geworden is. “Oh, die is eigen best leuk – mag ik die zelf ook hebben?” is dan de reactie.

Hoe gaat een werkgever hier nou mee om?

Ik heb een paar tips.

  • Schakel een goede fotograaf in
    Eén reden waarom mensen camera-schuw zijn, is omdat ze te vaak zijn gefotografeerd door iemand die het eigenlijk niet kon. Een goede fotograaf heeft een portfolio dat vertrouwen geeft. Hij stelt je op je gemak, en helpt je poseren. Er ontstaat iets moois — en mensen vinden het leuk om daaraan mee te werken. Huur daarentegen een beginnend fotograaf in, of erger nog, je neefje ‘die ook zo leuk fotografeert’ en je collega’s zeggen de komende 10 jaar ‘nee’ als je voorstelt dat ze op de foto mogen…
  • Een quitclaim
    Als mensen duidelijk herkenbaar in beeld komen, is het ondertekenen van een quit-claim een goed idee. In een quit-claim tekent een werknemer gewoon heel eenvoudig dat hij zijn werkgever toestemming geeft om de foto te gebruiken. U kunt zo’n quit-claim zelf opstellen, of de fotograaf vragen een quit-claim op te stellen en te laten ondertekenen door iedereen die hij fotografeert. Let op: dit is een extra stukje dienstverlening. De fotograaf zal hier kosten voor in rekening brengen.
  • Arbeidscontract
    De toestemming om een foto te mogen gebruiken kan ook contractueel worden vastgelegd. Dit is misschien niet de meest sympathieke oplossing, maar veel evenementen doen het wel zo: door een kaartje te kopen verklaar je jezelf akkoord met de algemene voorwaarden van een evenement. De organisatie mag dan foto’s van jou maken voor veiligheids- en publicitaire doeleinden. Zo’n regeling kan ook worden opgenomen in een arbeidsvoorwaardencontract: je mag als werkgever bijvoorbeeld eisen dat al je werknemers met een foto in dezelfde stijl op LinkedIn staan.
  • U mag de ruimte verlaten…
    Wat ik zelf vaak doe als professioneel fotograaf, is mijn komst in een ruimte aankondigen. Ik loop een kantoor binnen en zeg dan bijvoorbeeld:

Goedemorgen dames en heren. Het komend half uur kom ik hier wat foto’s maken voor uw nieuwe website en brochure. U kunt gewoon doorwerken. Stoort u zich niet aan mij. Maar als u liever niet op de foto komt, kunt u dan de ruimte even verlaten en over een half uur terugkomen? Als u blijft zitten ga ik er van uit dat u er geen problemen mee heeft als ik u op de foto zet. Grote kans dat u er klein en alleen op de achtergrond zichtbaar bent, maar voor alle zekerheid zeg ik het toch even.”

  • Bereid mensen er even op voor
    Kondig de komst van de fotograaf van te voren aan! Als mensen zich er mentaal op instellen, dan voelen ze zich niet overvallen. Informatie creëert een gevoel van vertrouwen en respect. Kunt u gelijk vragen of iedereen de fotograaf even maximale medewerking kan verlenen…. #welzohandig
  • Persoonlijke benadering
    Zoek de meest fotogenieke/karakteristieke mensen uit en benader ze persoonlijk. “Ik zou het heel leuk vinden als we jou mochten fotograferen en op onze folder mochten zetten — want jij vertelt ons verhaal zo goed!” is een mooi compliment! Veel mensen willen daar aan meewerken.
  • Een kleine beloning
    Mijn ervaring is dat als de sfeer in een bedrijf goed is, en mensen worden respectvol benaderd bijna iedereen wil meewerken. Toch vind ik het altijd een toepasselijk gebaar als een werkgever een kleine aardigheid stelt tegenover de toestemming van de werknemer. U kunt denken aan een fles wijn, een boekenbon, een kaartje voor de sauna of de dierentuin… iets om toch uw waardering te laten blijken. De werkgever heeft namelijk afstand gedaan van zijn portretrecht, en omdat portretrecht in juridische termen een serieus ding is, dient het ook met respect en waardering behandeld te worden. Als fotograaf geef ik een werkgever altijd toestemming om de foto’s die ik maak van een werknemer aan hem of haar door te geven. Als de werkgever er geen probleem mee heeft, mag de werknemer deze van mij ook op persoonlijke sociale media plaatsen.

Laat ik afsluiten met een belangrijke opmerking: ik ben fotograaf en geen jurist. De opmerkingen, ideeën en tips in dit artikel geef ik op basis van ervaring, dingen die ik hier en daar heb gehoord, en wat ik er zelf van heb begrepen. Aan dit artikel kunt u geen rechten ontlenen. Mocht u, waarde lezer, van mening zijn dat de zaken iets anders liggen, dan hoor ik dat graag. Ik kan besluiten op grond van ontvangen input dit artikel aan te passen.

Portretopdracht in Pauluskerk voor daklozendag. Opdracht houdt het midden tussen redactionele fotografie en kunstfotografie.

My response to your criticism

Every now and then I get an email, phone call or Facebook message critiquing a photo I’ve made, or a message I’ve posted. I’m fine with someone not liking a photo; taste, after all, is entirely personal. Criticism of my choices and morals is another matter. And when that criticism is brought in public… Houston, we have a problem!

So this is the blog post to which I’ll refer you when you send me a message like that! I won’t respond; I won’t defend myself, and I am not going to engage you in discussion. This is the only response you’ll get. It’s in English so I only have to explain it once.

Let me say a couple of things to help you understand where I’m coming from. There are a couple of principles that govern my approach.

[Lees meer…]

Studio Rogier Bos

Studio: Coolsingel 71
Rotterdam (Geen post)

kantoor: Alouette erf 25
2907 BA Capelle a/d/ IJssel

tel: 010 – 4413955
ro@rogierbos.com