Voor mij is de jaarwisseling een natuurlijk moment om stil te staan en een beetje te reflecteren. Om terug te kijken en vooruit te kijken. Ik begrijp dat er mensen zijn die hier niet aan doen; die elke vorm van reflectie onzin vinden, of die geen zin hebben om aan ‘goede voornemens’ te doen. Maar, zoals Plato 400 voor Christus al zei (in goed Engels): The unexamined life is not worth living.

Dus, wat voor jaar was 2013? In deze blogpost wil ik even terugkijken. Nu heb je misschien al begrepen dat het niet erg goed gaat met fotografen. Net als mensen in veel andere branches hebben fotografen het moeilijk. In deze blog ga ik daar gewoon eerlijk over zijn — en ik verklap je de eindconclusie nu al: 2013 was echt niet een geweldig jaar.

Crisis
Laten we maar gelijk beginnen met de bottomline: hoewel ik in 2013 meer facturen heb verstuurd dan in het jaar daarvoor is mijn omzet t.o.v. 2012 gedaald met ongeveer 25%. Je zult begrijpen: dat is een flinke slok op de borrel! Nu moet ik zeggen dat 2012 wel een heel goed jaar was, maar toch…

Interessant om te zien dat ik wel (iets) meer facturen heb verstuurd. Dat betekent dat de totaalprijs per opdracht gemiddeld wat lager lag. Niet vreemd natuurlijk als je bedenkt dat we echt een crisisjaar achter de rug hebben!

Nu mag ik dankbaar zijn dat, ook met die omzetdaling, ik het hoofd nog goed boven water kan houden. Ik heb dit jaar ook links en rechts fotografen echt in de problemen zien raken en hun camera aan de wilgen zien hangen — of erger nog: failliet zien gaan. Ik heb dit jaar een aantal mensen die bij hun werkgever mochten vertrekken ‘maar fotograaf zien worden’ (omdat ze in gesprek met hun coach ontdekten dat ‘fotografie echt een passie was — “nou, dan ga je dat toch doen!”). Toch is het aantal mensen dat bij de KvK ingeschreven staat als fotograaf gedaald van 13.000 enkele jaren geleden gedaald tot onder de 10.000 nu. Dat betekent dat flink veel fotografen er mee opgehouden zijn!

Wispelturige opdrachtgevers
De crisis heeft ons allemaal nerveus gemaakt. Dat heb ik ook gemerkt aan mijn opdrachtgevers. Normaal zijn Januari en Februari komkommermaanden, trekt het dan aan, is Mei een topmaand, is de zomer rustig, en zijn September tot December hoogseizoen. Dat is ongeveer het ritme dat veel fotografen herkennen. Dit jaar duurde de komkommertijd tot Juni (dat was schrikken); was vervolgens Augustus (toen iedereen op vakantie was?) een TOPmaand, waren september en oktober goede maanden en waren november en december veels te rustig. Er viel geen pijl op te trekken.

Die nervositeit zie je ook terug in de onderhandelingen. Opdrachtgevers die over alles willen onderhandelen en je voortdurend willen toepraten naar een lagere prijs. Begrijpelijk natuurlijk, want alle budgetten staan onder druk. Maar ik heb ook vaak gezien dat er, als het puntje bij het paaltje kwam, welzeker ruim budget was. Dan was het alleen de taak van de marketing medewerker om het onderste uit de kan te halen.

Legal stuff
Dit jaar heb ik ook voor het eerst een faillissement van een opdrachtgever meegemaakt. Daarbij ben ik voor een aanzienlijk bedrag het schip ingegaan. Toch moet ik eerlijk zeggen dat ik meer bezorgd ben over de medewerkers van dat bedrijf en hun familie, die ik door de opdracht een beetje heb mogen leren kennen: voor mij is het een aanzienlijk geldbedrag; voor hen is het een persoonlijk drama!

Ook heb ik dit jaar meer tijd moeten besteden aan het beschermen van mijn auteursrecht omdat mijn foto’s opeens werden gebruikt door partijen die dat helemaal niet met mij geregeld hadden. Een bevriende hoofdredacteur belde mij op met de vraag of ik me bewust was dat een portret van mijn hand in alle kranten stond — en of dat OK was? Nou… nee dus! Gelukkig kon dat goed worden opgelost. Een andere foto prijkte op de voorkant van een glossy — dat werd ook goed opgelost. Een derde set foto’s werd in een maandblad gebruikt op de voorkant en op 4 pagina’s aan de binnenkant. Die uitgever was woedend dat ik ‘daar moeilijk over deed’. Een duidelijke brief van een advocaat met wat verwijzing naar de relevante jurisprudentie deed hem een beetje afkoelen.

Ik vraag me af of dit komt omdat ik er meer op let, of omdat het een trend is. Ik hoop dat eerste, want als het een trend is ben ik daar niet zo gelukkig mee. Ik hoop dat u, beste lezer, zich goed bewust bent dat foto’s ALTIJD auteursrechtelijk beschermd zijn, en dus niet zonder toestemming van de fotograaf gebruikt mogen worden!

The fun stuff!
Maar goed, dat is eigenlijk allemaal bijzaak: de hoofdvraag is eigenlijk: hoe is het met de fotografie zelf gegaan?

Ik heb dit jaar veel leuke opdrachten mogen doen! Ik haal er vier uit:

• Een week lang foto’s maken in Huis Ter Duin in Maart, Noordwijk, voor hun beeldbank. Wat een mooie plek, en wat heb ik veel mooie foto’s mogen maken!
• Een week lang fotograferen voor Lokaalhout in Augustus, op allerlei locaties.
• Het Maritime Award Gala in November
• Het fotograferen van de Amsterdam Arena in December

Ook heb ik een aantal leuke persoonlijke projecten mogen doen:

• Twee dans projecten
• Rotterdam vanaf het water
• Deze schitterende trouwreportage!

Verdere ontwikkelingen
Ik heb dit jaar mijn vaardigheden op het vlak van belichting en bewerking verder verdiept. Mijn belichting, vooral tijdens evenementen is beter geworden: ik werk nu bijna altijd met Strobist technieken waardoor ik betere belichting, meer scherpte, mooier licht en beter contrast in mijn foto’s heb. De bewerking is natuurlijker en consistenter geworden.

Ik heb dit jaar niet veel geïnvesteerd. Dat is natuurlijk niet zo vreemd in het licht van een lagere omzet; maar dat is niet de enige reden: er was ook niet zoveel nieuws om in te investeren…

Qua studioruimte was het onrustig. In Juni heb ik mijn oude studio verlaten omdat deze te koud was en er geen stromend water was. Ik ben toen ingetrokken bij een andere fotograaf die mij daartoe (zeer vriendelijk) uitnodigde met de woorden dat hij er al 3 jaar zet en voorlopig nog niet uitgezet zou worden door het antikraak verhuurbedrijf. Ik zat er net toen we de melding dat we er allebei uitmoesten: de eigenaar wil het pand anders gebruiken. Zeer frustrerend! Gelukkig diende zich snel een andere oplossing aan, maar daarover later meer. Onrustig was het wel…

Niet concurreren op prijs, maar op kwaliteit
Ik heb ook iets geleerd. Ik heb gezien hoe wij fotografen ons gek laten maken door opdrachtgevers die eindeloos willen onderhandelen over de prijs. Welke prijs je ook noemt; het is altijd te veel. En men kent altijd fotografen ‘die het goedkoper kan’ (ik heb daar hier meer over geschreven).

Wat ik heb geleerd is dat we ons niet gek moeten laten maken. De strijd om de laagste prijs is een race naar de bodem. Gelukkig zie ik steeds meer fotografen die gewoon hun prijs vasthouden. De markt dunt iets uit, de serieuze professional komt weer bovendrijven. Zelf zeg ik dat ook steeds vaker tegen opdrachtgevers: “voel je vrij om een goedkopere fotograaf te zoeken –  die zijn er inderdaad. Maar ik bied je deze kwaliteit en zekerheid voor deze prijs.”

Samenvattend
Dus, wat voor jaar was 2013? Als ik eerlijk ben moet ik zeggen dat ik een beetje blij ben dat het over is. Van mij mag 2014 een beter jaar worden. 2013 was gewoon niet geweldig… Voor 2014 heb ik al allerlei plannen, maar daarover meer in het volgende blog!

Ik wil echter wel een stille hoop delen. We hebben het elkaar in Nederland dit jaar flink lastig gemaakt. Er was weinig vertrouwen. De crisis was natuurlijk echt — maar hij zat ook tussen de oren! We waren nerveus. Opdrachtgevers zagen fotografen vaak als een partij die onder druk konden worden gezet, niet als een vaardige professional die een constructieve bijdrage kon leveren. Ik vind dat jammer. Ik hoop dan ook dat 2014 anders wordt. Dat u, als opdrachtgever, de fotograaf niet ziet als een tegenpartij, maar dat u hem weer ontdekt als een waardevolle partner!