Vandaag is het ‘Blue Monday’ — de dag waarop de meeste mensen zich gedeprimeerd voelen. Zeg maar: de zwartste dag in het jaar. De gezelligheid van Kerst is voorbij, de warmte van de zomer is nog ver weg, en het is k-k-k-koud! Kortom, genoeg om een beetje neerslachtig van te worden.

Nou blijkt er van de berekening van ‘Blue Monday’ niet zo heel veel te kloppen. Maar toch: het is makkelijk om vandaag niet lekker in je vel te zitten. En ZZP’ers (endat zijn de meeste fotografen) zijn volgens mij extra vatbaar voor gevoelens van depressie!

Want naast dat het koud is en dat de zomer nog ver weg is, zijn januari en februari ook stille maanden. Voor de trouwfotografen zijn er weinig bruiloften en voor de zakelijke fotografen zijn er weinig opdrachten. Opdrachtgevers hebben net hun nieuwe jaarbudgetten en ze blijven er liever even op zitten voordat ze alles uitgeven. En dit weer inspireert hen ook niet echt tot het inhuren van een fotograaf. Daar beginnen ze pas in April/Mei weer aan te denken. Moeilijke maanden dus voor een aantal ZZP’ers.

Eerlijk zijn

En dat geldt ook voor mij. Ook ik vind januari en februari niet zulke leuke maanden. Ook ik kan in deze tijd van het jaar flink last hebben van neerslachtigheid. Sophie (mijn partner) lacht wel eens: “joh — komt wel weer goed”. Maar ik vind het moeilijk dat positivisme te delen. Je weet het niet. EN het is soms wel erg stil.

Kunnen we er gewoon even eerlijk over zijn? Een ZZP’er is voor zichzelf verantwoordelijk. Als het even tegenzit met opdrachten is er geen vangnet: geen uitkering, geen subsidie, en zeker geen baas die gewoon doorbetaalt. Je teert in op je reserves (als je ze hebt) en anders heb je direct een probleem. En opdrachtgevers lijken te ruiken dat ze kunnen onderhandelen over je tarieven. Daar ga je je ook al niet beter van voelen: je leeft tussen de angst dat je de opdracht mist als je het te hard speelt, en het gevoel dat je niet wordt gerespecteerd in je vaardigheid als je een te lage prijs accepteert.

Ik dus ook. Vorig jaar duurde het ook veel langer voordat ik er uit kwam. Dat was echt ingewikkeld. Nu begrijp ik dat voor heel veel fotografen de eerste helft van vorig jaar slecht was, maar vorig jaar dacht ik dat ik alleen was en dat dus mijn bedrijf bezig was naar de filistijnen te gaan zonder dat ik wist waarom. Mijn gevoel van neerslachtigheid werd nog eens versterkt door een gevoel van onvermogen om iets aan de situatie te doen; de dingen die ik deed hadden niet het beoogde effect: de ideale ingrediënten voor een neerwaartse spiraal.

Wat doe je er aan?

Ik ben nu al een aantal jaren bezig, en heb wel wat strategieën gevonden en ontwikkeld om deze neerwaartse dynamiek af te remmen en te doorbreken. Hier volgen er een aantal. Doe er je voordeel mee — en vul aan als je wilt!

• Sport!
  Ik weet het, het is het laatste waar je zin in hebt: maar fysieke beweging is de beste manier om jezelf over een dood punt heen te zetten. Je lichaam maakt dan allerlei hormonen aan die je een gevoel van tevredenheid en succes geven. Dus: sta op, ga weg achter de TV, en ga naar die sportschool!

• Gebruik de stilte om te investeren in jezelf
  Je kunt natuurlijk op je stoel blijven zitten en vooral op facebook blijven romddolen. Maar het is slimmer om voor jezelf te bepalen welke kennis of vaardigheden je nog waardevoller voor de klant maken. Kies er één of twee uit, en committeer jezelf daaraan. Maak een schema, en ga aan de slag

• Ruim de rommel op!
  Dit helpt mij ook enorm: ik gebruik de rustige tijden om mijn bureau op te ruimen, mijn administratie op orde te brengen en mijn archief uit te mesten. Niet hele leuke dingen, en je verdient er geen geld mee — maar als je daarna weet dat je ‘bij’ bent, en je alles wat je zoekt snel kunt vinden, dat komt je bedrijfsvoering zeer ten goede! En meer nog dan dat: het gevoel dat je je tijd nuttig hebt besteed geeft je toch een positief gevoel.

• Blijf weg van de sociale media!
  Mijn ervaring is dat sociale media behoorlijk gevaarlijk zijn voor mijn ‘general sense of wellbeing’. Dat is omdat iedereen alleen maar de hoogtepunten post: de vliegtuigvleugels naar een warm land; de prijs die ze winnen; de geweldige opdracht die ze binnenslepen… vreemd genoeg posten mensen zelden foto’s van een grijze lucht, of van facturen van de belastingdienst, of van een lege agenda.
  Toch kost het mij altijd even moeite om mezelf dit weer even te realizeren: we vergelijken dan onze eigen leventje, met de hoogtepunten van anderen. Zo kan het lijken alsof iedereen het beter heeft dan wij. Dat is helemaal niet zo: ieder huisje heeft zijn kruisje. Doe jezelf een lol: als je gedeprimeerd maakt van Facebook, kijk er dan niet naar!

• Besteed tijd aan vrij werk!
  Weet je nog waarom je destijds fotograaf bent geworden? Omdat je fotografie zo leuk vond! En als je het straks druk hebt, is er waarschijnlijk geen tijd om leuke projecten te doen. Dus: doe nu één of meerdere leuke projecten!

• Optimaliseer je marketing
  Marketing is iets wat je constant moet blijven doen. Als je er pas aan begint als je bedrijf stilvalt, is dat een beetje laat. Maar: soms heb je het zo druk, dat je er niet aan toe komt. Daarom zijn dit mooie momenten om dat aan te pakken. Maar dan moet je wel van de bank afkomen, en aan de slag gaan! Lang uit slapen en veel TV kijken (Netflix bingen) is het domste wat je kunt doen: je voelt je naderhand alleen maar ellendiger. Dus: kies een aanpak, formuleer een plan, en maak een aktielijst.

• Praat met iemand
  Even serieus: ZZP’er zijn is flink ingewikkeld, zeker als het stil is in deze maanden. Je kunt proberen dat helemaal alleen te dragen, en waarschijnlijk kun je dat ook wel … maar of het slim is, is een tweede. Mijn advies is dan ook: praat met iemand.
  

  In haar boek Daring Greatly (aanrader!) definieert Brené Brown empathie als het vermogen om met iemand in zijn duisternis te zijn.

  En dan bedoel ik niet iemand die je op de schouder klopt en zegt ‘komt wel weer goed joh — kop op!’. Die neemt je niet serieus, en dat verergert de situatie in plaats van dat het helpt. En ik bedoel ook niet iemand die gelijk begint te bedenken wat je allemaal beter kunt doen, en zo probeert je problemen te verhelpen. Nee, ik bedoel iemand die niet bang is voor je emoties, maar die je verhaal kan aanhoren, je eventueel kan laten uitrazen, en die dan goede vragen kan stellen. Vragen als: “Waar ben je bang voor?” en “wat is het ergste dat kan gebeuren?” en “wanneer kun je realistisch weer opdrachten verwachten?”. Het moet iemand met empathie zijn. Empathie is niet hetzelfde als medelijden of sympathie; Brené Brown definieert empathie als het vermogen om met iemand in zijn duisternis te zijn. Dat is wat je nodig hebt: iemand die je duisternis niet weglacht of wegverklaart, maar daarin met je kan zijn en kan zoeken naar de weg eruit.

Afsluitend

Neem je gevoelens van teneergeslagen zijn serieus, zeker als ze wat langer duren.

Welke tips heb jij nog? Wat helpt jou? Ik vind het leuk als je reageert. En ‘chocolade’ is een fout antwoord! 🙂