Een gratis foto in ruil voor naamsvermelding?
Met enige regelmaat krijg ik de vraag van een bedrijf of zij een door mij gemaakte foto mogen gebruiken in ruil voor naamsvermelding. Men stelt de vraag heel serieus, en is ook vaak heel verbaasd als ik daar snel en resoluut ‘nee’ op zeg! Waarom niet? Dat is toch een mooie deal, denkt men; wij een mooie foto en jij naamsvermelding. Wie weet wat voor mooie opdracht daar weer voor jou uit komt rollen!
Ik, maar ook vele fotografen met mij, krijgen deze vraag een paar keer per maand. Vandaar dat ik er maar een blogje aan wijd.
De gedachte begrijp ik op zich wel. Meestal spelen de volgende elementen er een rol in:
- Jij bent al betaald voor de foto door een andere opdrachtgever
- Goede fotografie is duur, en dit is een mooie manier voor ons om gratis een mooie foto te krijgen
- Als we een fotograaf inhuren weten we van te voren niet wat we krijgen, en of het ons gaat bevallen. Maar deze foto kunnen we nu al zien, en die bevalt ons zeker!
- Een fotograaf heeft naamsbekendheid nodig, en daar helpen we hem aan. Een mooie ‘quid pro quo’, toch?
Pas geleden fotografeerde ik een bruiloft. De kledingwinkel waar het pak van de bruidegom vandaan kwam, vond de foto’s zo mooi dat ze deze gebruiken wilde ‘in ruil voor naamsvermelding’. Mijn reactie was alsvolgt:
Ik heb een alternatief voorstel. Ik mag bij deze winkel een eigen pak naar keuze uitkiezen, wat ik gratis krijg. Dan wil ik iedereen die er naar vraagt wel vertellen waar ik dat pak vandaan heb.
Waarmee hopelijk in ene duidelijk is hoe gek het voorstel is. Daar gaat deze kledingzaak natuurlijk niet op in. Een gratis pak? Dan hebben zij de kosten en geen inkomsten!
Het bevreemdt ons fotografen dan ook dat iedereen begrijpt dat de bakker zijn brood niet verkoopt in ruil voor naamsvermelding, dat de bank naamsvermelding niet accepteert als betaling op de hypotheek, en dat werknemers niet werken voor een salaris van naamsvermelding — maar dat fotografen dat maar wel zouden moeten doen.
Ironie
Wij fotografen ervaren de vraag dan ook als ironisch. De naamsvermelding die ons wordt aangeboden is niet een voorrecht, maar een wettelijke plicht! Volgens zowel de Nederlandse als de Europese wet op auteursrechten heeft de maker van een werk altijd recht op naamsvermelding. Je begrijpt dat onze wenkbrouwen omhoog gaan als ons weer ‘naamsvermelding’ als betaling wordt aangeboden.
Maar de ironie gaat verder. Als de winkel de foto die ze wilde gebruiken zelf had laten maken, was ze de volgende kosten kwijt geweest: fotograaf + modellen + visagie + locatiehuur + organisatie. Ik schat even €2500. Die foto willen ze nu gratis hebben, zonder de fotograaf daar een nette vergoeding voor te geven. En dat terwijl de fotograaf de volgende zaken inzet: tienduizenden euro’s aan hard- en software; jaren aan training en het ontwikkelen van vaardigheden; en dan nog uren aan voorbereiding, het maken van de foto zelf, en het nabewerken ervan. En vergeet niet dat deze kledingwinkel de foto inzet om nieuwe klanten aan te trekken! Zij hebben dus economisch voordeel bij het gebruik van een foto waar ze niet voor willen betalen.
Hoe heet die ene fotograaf ook alweer… Erwin Corbijn?
Maar die naamsvermelding, die is toch goud waard? Nou, wacht even… goud? Vraag de gemiddelde nederlander of hij de naam kent van een goede fotograaf. Met veel geluk kent de gemiddelde nederlander de naam van Erwin Olaf, of de naam van Anton Corbijn. Weinig kans dat hij ze beide kent — en dat zijn de bekendste fotografen van Nederland. Een hele goede marketing medewerker kent 2, misschien 3 fotografen — en er zijn er meer dan 11.000. Feit is dat we leven in een beeldcultuur waarin mensen zo overstelpt worden met beelden en informatie. Als bij een hele mooie foto ‘Rogier Bos’ staat, is dat even snel vergeten als het gelezen is. In al de jaren dat ik nu als professioneel fotograaf bezig ben heb ik het misschien twee of drie keer meegemaakt dat een opdrachtgever zei: ‘ik zag je naam daar en daar, en wist dat jij degene was die ik nodig had.’
Ik bied u wel economisch voordeel
Nee, voor naamsvermelding doen we het niet. Wat dan wel? Ik bied u de betreffende foto graag aan voor een vriendelijk bedrag. Dat bedrag ligt ver onder de kosten die u kwijt zou zijn als u opdracht voor het maken van de specifieke foto had gegeven. U hebt dus wel zeker economisch voordeel, maar nu op een nette en vriendelijke manier. Hopelijk ontdekt u in de fotograaf een een gedreven professional die hard werkt en zijn opdrachtgevers graag de best mogelijke beelden ter hand stelt.
Een gratis foto in ruil voor naamsvermelding? Read More »
