Samenwerken in een organisatie vereist aanpassingsvermogen. Je moet met elkaar communiceren. Je moet je aanpassen aan de ander, en je moet leren je mening en wensen duidelijk te verwoorden. Je leert hoe mensen benaderd willen worden, en hoe niet. Je hebt een baas die je met jezelf confronteert, en collega’s die je aanspreken op je gedrag. We worden als mensen bijgeschaafd in het proces van samenwerken — en daaraan worden we volwassen.
Dat geldt helaas niet voor de fotograaf. Die werkt namelijk alleen.
De fotograaf houdt van beeld houdt en wil daarmee bezig zijn. Dat is de reden die hij of zij zal geven als je ze vraagt: waarom ben je fotograaf geworden?’ Maar ik denk dat er, in te veel gevallen, nog een andere reden meespeelt, onder de oppervlakte. Een fotograaf is namelijk ZZP’er: Zelfstandige Zonder Personeel. De ZZP’er mist de ‘opwaartse druk’ naar volwassenheid die verplichte samenwerking in werkverband biedt.
Mijn perceptie is dat er veel fotografen zijn die ervoor kiezen om als fotograaf door het leven te gaan, omdat ze als ZZP’er geen last hebben van die opwaartse druk. Een klant confronteert je minder snel; hij is je niks verplicht en gaat die confrontatie niet met je aan. En collega’s heb je al helemaal niet. Er is dan ook geen enkele reden om dat bord voor je kop te verwijderen…
Met enige regelmaat kom ik fotografen tegen met wiens bedrijf het slecht gaat. Ze klagen steen en been over de economie, over opdrachtgevers, over de overheid, over slecht betalende klanten. Business sucks — en het is vooral niet hun schuld. Met verve vervullen ze de rol van slachtoffer. En ik kan alleen maar denken: maar ik zou je ook niet inhuren….
Die klant gaat de confrontatie niet met je aan. Of wellicht doet hij het één keer, om vervolgens te ontdekken dat dit verspilde moeite is. Die kiest vervolgens gewoon voor een ander. En zo raakt je een klant kwijt en verdwijnt je bedrijfsvoering meer en meer in een neerwaartse spiraal. Ik ben er van overtuigd geraakt dat er fotografen zijn die feitelijk de armoede verkiezen boven de druk om naar zichzelf te kijken en hun eigen gedrag en persoonlijkheid onder de loep te nemen.
Zoals een amerikaanse vriend en psycholoog zegt: growing old is mandatory; growing up is optional. Hij zegt ook: you can’t see your own butt. Waarmee hij bedoelt dat je anderen nodig hebt om je eigen blinde vlekken te ontdekken.
De vraag die mij erg bezighoudt: hoe kun je als fotograaf, en als ZZP’er in het algemeen, toch volwassen worden?