Aan het eind van het jaar kijk ik graag terug. Als professioneel fotograaf ben je niet alleen vakman (of -vrouw), maar ook ondernemer. En als ondernemer kijk je terug.Wat voor jaar was het? Wat ging er goed? Wat had beter gekund — of gemoeten? Wat moet ik leren? En hoe ziet de toekomst eruit?
Dit zijn vragen waar ik graag over nadenk; het helpt me om mijn focus voor het komend jaar te bepalen. Ik schrijf mijn gedachten graag op, ook omdat ik denk dat het interessant is voor mijn opdrachtgevers. En ik weet ook dat een aantal van mijn collega’s stiekem meeleest. 😎
TEGENWIND
Gisteravond deed ik mijn laatste fotografieopdracht van dit jaar. In Kasteel Amerongen mocht ik het kerstgala van een groot advocatenkantoor fotograferen. Vlak voordat het evenement begon, maakte ik bovenstaande foto. Ik vond het een mooie foto om het jaar mee af te sluiten: vurig, onrustig, donker.
Ik vond dit namelijk een ingewikkeld jaar. Als ik één woord moet kiezen om het te beschrijven, dan is dat ‘tegenwind’. Zo heb ik het vaak ervaren: alsof ik voortdurend tegenwind moest overwinnen — hard werken om een beetje vooruit te komen.
De wereld was dit jaar een onrustige omgeving om professioneel fotograaf in te zijn. De oorlogen in Oekraïne en Gaza waren natuurlijk al gaande. Daar kwam de onrust op de wereldmarkt bij door de Amerikaanse tarieven. Ik werk veel voor grote, internationale bedrijven, met name in de metaalsector. In de loop van dit jaar kwamen meerdere van mijn opdrachtgevers in de problemen.
De val van het Nederlandse kabinet, het gepolariseerde debat en de patstelling in de formatie brachten de boel niet tot rust. En de toenemende dreiging vanuit Rusland is de spreekwoordelijke kers op de taart: elke keer dat ik een drone de lucht instuur, is er wel iemand die me aankijkt alsof Poetin mij persoonlijk naar Nederland heeft gestuurd.
Nee, dit was geen gemakkelijk jaar.
SUCCESSEN
Toch kijk ik terug op een goed jaar, met een aantal mooie hoogtepunten. Mijn doelstelling om mijn omzet met 10% te verhogen heb ik gehaald — en dat zonder mijn prijzen te verhogen.
En ook mijn belangrijkste doelstelling, het behalen van mijn goud-kwalificatie, is gelukt. Dit was een project waar ik, geassisteerd door vier coaches, ruim anderhalf jaar aan heb gewerkt. In november besloot een internationale vakjury dat de foto’s die ik ter beoordeling had voorgelegd het predicaat ‘Goud Meester’ waardig waren. Een enorme mijlpaal. Hier leest u er meer over.
Een andere doelstelling die werkelijkheid werd, is dat ik luchtfotografie ben gaan doen. Luchtfotografie is iets anders dan dronefotografie: het is fotografie vanuit een vliegtuig. Enkele jaren geleden ben ik dit traject al gestart, maar dit jaar heb ik voor het eerst mijn diensten als luchtfotograaf echt kunnen aanbieden en inzetten.
LEUKE EN BIJZONDERE OPDRACHTEN
Wat waren de meest bijzondere opdrachten van dit jaar? Een kleine greep:
- In mei mocht ik een geweldige vierdaagse incentive fotograferen op Malta. Een incentive is een bedrijfsevenement. Tijdens dit evenement werden de gasten volledig in de watten gelegd: geweldige hotels, heerlijk eten, leuke programma’s op prachtige locaties en fantastisch entertainment.
- Dit jaar heb ik twee grote dronefotografie-opdrachten mogen doen. Hiervoor heb ik geïnvesteerd in een grote, professionele drone die zowel fantastische foto’s als video levert. Over de ene opdracht leest u hier; de resultaten van de andere opdracht worden in januari aan de minister aangeboden — en daar zal ik dan ook over bloggen.
- Ik mocht een grote en mooie opdracht doen voor een brancheorganisatie in de agrarische industrie. Waar ik vooral van genoot, was dat deze opdracht uitzonderlijk goed was voorbereid en werd begeleid door een opdrachtgever die heel helder kon aangeven welk beeld nodig was.
- Momenteel ben ik nog bezig met het maken van een uitgebreide serie beelden van bouwmachines. Voor deze opdracht reis ik door het hele land. De foto’s komen op groot formaat aan de muur. Ik ben nog niet helemaal klaar, maar de beelden die ik tot nu toe heb gemaakt zijn echt heel mooi.
Hieronder ziet u een kaartje van alle plaatsen waar ik dit jaar foto’s en video mocht maken. U ziet: ik rijd door heel Nederland — en ver daarbuiten.
INTERESSANTE ONTWIKKELINGEN
Een aantal dingen valt me op als ik door het archief van 2025 kijk:
- Ik heb dit jaar veel meer video gemaakt dan in voorgaande jaren. Steeds meer opdrachtgevers begrijpen dat het handig is om stilstaande en bewegende beelden door dezelfde partij te laten maken. Het is efficiënter, kost minder geld en zorgt voor beeldconsistentie. Ik heb hier bewust op ingezet en zal dat in 2026 blijven doen; de eerste investeringen staan al gepland.
Wat ik nog moet leren, in dit kader, is hoe ik opdrachtgevers beter begeleid. Teveel video-projecten blijven lang op de plank liggen. De opnames zijn dan gedaan, maar de opdrachtgever pakt op de een of andere manier niet door om het project af te maken. Uiteraard ligt daar een rol voor mij, maar ik ben nog op zoek hoe ik die beter kan pakken. - Het valt me ook op dat ik steeds vaker campagnefotografie mag doen. Enerzijds kiezen kleinere partijen vaker voor een andere (vaak goedkopere) fotograaf; anderzijds zijn er steeds meer grotere organisaties die mij benaderen voor omvangrijke en complexe klussen.
- Wat daarbij opvalt, is dat ik steeds dezelfde feedback terugkrijg: wat fijn dat je zo goed kunt meedenken. Dat is iets wat opdrachtgevers enorm waarderen. Of, zoals twee dames onlangs verzuchtten na het zien van mijn beelden: “Hè hè, eindelijk een professional die zijn shit gewoon kent.”
- Sociale media is dood. Natuurlijk, er wordt ontzettend veel gepost en bekeken — maar de algoritmes zijn zo ingericht dat je moet betalen om bij de juiste mensen langs te komen. Tijd om na te denken over andere vormen van marketing!
- Ik noemde het al, maar ik word steeds vaker benaderd voor opdrachten waarbij het specifiek om dronefotografie gaat. In Nederland zijn veel aanbieders actief op dat vlak. Wat ik echter telkens terug hoor van opdrachtgevers, is dat het maken van een functionele dronefoto één ding is, maar dat het maken van een esthetische dronefoto een heel andere uitdaging vormt. En sinds een paar maanden beschik ik over een drone waarmee ik ook ín bedrijfsruimtes kan vliegen. Dat opent weer nieuwe mogelijkheden.
DE MOOISTE FOTO’S VAN HET JAAR
Als je me zou vragen wat is nou de mooiste foto van het jaar?, dan zou ik GEEN antwoord kunnen geven. Maar hier zijn er een aantal die ik zelf erg mooi vind.
DE KANSEN EN UITDAGINGEN VAN AI
Niets heeft dit jaar zo’n grote impact gehad op mijn bedrijfsvoering en fotografie als AI. 2025 zal voor mij altijd het jaar blijven waarin AI zijn intrede deed en alles veranderde. Er gaat tegenwoordig geen dag voorbij dat ik geen gebruik maak van ChatGPT. Allerlei AI-tools zijn inmiddels standaard geïntegreerd in de beeldbewerkingsprogramma’s die ik gebruik, en ik zet ze dagelijks in.
De komst van ChatGPT 5 en Nano Banana (van Google) zet mijn wereld op dit moment volledig op zijn kop. Wat dit betekent voor volgend jaar — en voor de jaren daarna — vind ik moeilijk te voorspellen. Soms ben ik enorm enthousiast; op andere momenten moet ik echt mijn best doen om mijn angst de baas te blijven.
Voor nu probeer ik vooral bij te blijven, te leren en te ontdekken hoe ik deze ontwikkelingen effectief kan inzetten. Ik geef niet toe aan de neiging om mijn kop in het zand te steken: ik wil juist vooroplopen en de mogelijkheden benutten. (Zie deze link voor meer info)
AFSLUITEND
Ik sluit dit blog graag positief af. Want ondanks alles is het een goed jaar geweest. De dingen waar ik bang voor was, zijn niet uitgekomen; de dingen waarop ik hoopte, zijn wel gelukt. Dat is toch mooi om te mogen constateren.
Tot slot een dankwoord aan al mijn opdrachtgevers die mij hun vertrouwen hebben gegeven en met wie ik prettig heb mogen samenwerken. We hebben mooie dingen gemaakt, samen gelachen en goede gesprekken gevoerd. En misschien wel het belangrijkste: we hebben elkaar versterkt en beter gemaakt.
Op naar 2026!