Bevrijdingsdag 2020: de oorlog op de IC

Afgelopen weken heb ik enkele malen mogen fotograferen op verschillende IC afdelingen. Dat is een opdracht waar je wel even over na moet denken. Wil ik dat? Durf ik dat? Maar de vraag kwam en ik heb het gedaan. En wat ik daar heb gezien heeft me behoorlijk geraakt. Ik ben er nogal van onder de indruk! Niet alleen van het lijden en de menselijke angst, maar vooral van de inzet van de — bijna uitsluitend— vrouwen die dag in, dag uit op de IC de strijd voeren met deze onzichtbare vijand.

Oorlog en vrede

Vandaag is het bevrijdingsdag. Op 6 juni 1944 landden de geallieerden op het strand van Normandië, en nog geen jaar later, dit jaar 75 jaar geleden, werd Nederland door de Canadezen bevrijd van de Duitsers. De oorlog kwam daarmee ten einde en de wederopbouw kon beginnen.

Daarmee begon een mooie periode van vrede, welvaart, ontwikkeling en internationale samenwerking. Ik heb nooit oorlog meegemaakt; ik groeide op in het staartje van de Koude Oorlog (wat ik me vooral herinner is Sting, ‘I hope the Russians love their children too’). Maar toen Gorbatsjov Glasnost uitriep en de Berlijnse muur viel, ontstond bij mij het vermoeden dat ik ook nooit een oorlog zou moeten meemaken.

Niet dat vrijheid goedkoop werd voor me. Ik heb me altijd afgevraagd wat er in de hoofden van de soldaten omging die in de landingsvaartuigen stapten die op 6 Juni 1944 op de Normandische kust — en het Duitse spervuur — aanvoeren.

Ik heb me altijd afgevraagd: hoe maak je als soldaat die keuze: om in dat landingsvoertuig te stappen en op weg te gaan naar Normandië — en het Duitse spervuur?

Soldaten die ervoor kozen om in die boot te stappen en die reis naar die kust te maken, om daar, ver van hun eigen huis, door het water te waden en te gaan vechten voor een land dat niet hun land, of zelfs hun continent was. Hoe doe je dat? Hoe stap je in zo’n boot? Hoe maak je zo’n overtocht? Wat gaat er door je hoofd heen? Wat beweegt je? En, niet onbelangrijk,: zouden er in onze welvaartstijd nog mensen zijn die dat doen?

Volledig tegen mijn verwachting in maak ik toch een oorlog mee. Wat ik niet voor mogelijk had gehouden is wel gebeurd. Een uiterst vileine vijand is ons land binnengedrongen, heeft ons leven lam gelegd, onze economie getorpedeerd, en onze samenleving compleet veranderd. Erger nog: deze vijand heeft het speciaal gemikt op de ouderen en zwakken onder ons: in de korte tijd dat hij in ons land is heeft hij al duizenden slachtoffers gemaakt.

De soldaten zijn blauw en vrouw

Wellicht dat je niet geneigd bent om dit als oorlog te zien. Hij wordt namelijk niet gevochten door jongens in het groen, maar door meisjes in het blauw. De strijd is niet in de straten of de loopgraven, maar op de Intensive Care Units van al onze ziekenhuizen.

En daar werd mijn vraag beantwoord: op de IC units heb ik dames ontmoet die, dag in dag uit, en met gevaar voor eigen wel en wee, zich ontfermen over mensen die ze helemaal niet kennen, en de strijd met deze vijand aangaan. Er zijn zelfs dames die, nadat ze afscheid hadden genomen van het werk in de verpleging (bijvoorbeeld vanwege de werkdruk of het slechte salaris), terug zijn gegaan naar de Intensive Care.

Die zin schrijf ik nog een keer. Laat dat maar even inwerken: terug zijn gegaan naar de Intensive Care…

Bedenk wel: verpleegkundigen hebben helemaal geen goede CAO. Onder normale omstandigheden is de werkdruk al hoog en zijn de werktijden zeer onregelmatig. Maar naar het Malieveld gaan om te protesteren doen verpleegkundigen niet snel: ze hebben geen tractoren om hun eisen kracht bij te zetten en de aandacht op te eisen. En bovendien: een verpleegkundige staakt niet. Want je patiënt in de steek laten, dat doe je niet.

Achter de mondkapjes en veiligheidsbrillen gaan gezichten schuil van dames die oma zijn. Die er al een heel leven van zorgen voor anderen op hebben zitten. Dames voor wie het tijd wordt om wat meer van het leven te gaan genieten. Die intussen wel genoeg hebben geïnvesteerd. Dames die een leeftijd hebben bereikt waarop dit virus voor hen zeker ook niet ongevaarlijk is.

Achter die maskers ontmoette ik ook hele jonge dames. Meisjes, net van school af en aan het begin van een carrière. Meisjes die eigenlijk bezig moeten zijn hun vriend gek te maken. En meiden die net een gezin zijn begonnen. Die nu voor hun kleintjes zouden willen zorgen. Eén van de dames die ik ontmoette was begin dertig, alleenstaand, en had twee kleine kinderen. Ze had 8 jaar op de IC gewerkt en was er 6 maanden weg. Maar: ze hadden me nodig, en dus ging ze terug. Nu draait ze diensten van 12 uur en ziet ze haar kinderen nauwelijks; als ze thuiskomt bewaart ze afstand in verband met het gevaar op besmetting. Voor zichzelf is ze niet bang. Voor de mensen in haar omgeving des te meer.

Deze dames zijn voor mij helden. Dank zij hen begrijp ik die soldaten in die landingsvaartuigen, op weg naar de Normandische kust en de ondoordringbare Duitse Atlantic Wall, beter. Dank zij hen is mijn geloof in de nobele aard van de mensheid hersteld.

 

De IC is de nieuwe loopgraaf

Er is al veel gezegd en geschreven over wat er op de IC’s is gebeurd. Gelukkig wordt het er nu een beetje rustiger, maar toen ik er was zat iedereen nog aan zijn capaciteit. Ik heb de angst in de ogen van de patiënten gezien; ik heb de mensen die in slaap werden gehouden aan de beademingsapparaten gezien. De verpleegkundigen draaiden diensten van 12 uur, dagen achter elkaar. Er waren dagen dat ze meerdere patiënten per dag verloren. De dood en het gevaar zelf besmet te raken is altijd dichtbij.

Maar op geen enkel moment heb ik paniek gezien. In de ogen van deze dames zag ik geen angst of twijfel — enkel vastberadenheid. En rust, vriendelijkheid, begrip, geduld, focus en concentratie. Ik vergeet nooit meer dat twee verpleegkundigen bezig waren met een patiënt die in slaap werd gehouden: terwijl de ene verpleegkundige een buisje verwisselde op het lichaam van een slapende dame, wreef de andere zacht over haar hoofd, haalde haar lange haar uit haar gezicht, en sprak haar liefdevol toe. Het is best ingewikkeld foto’s maken als de tranen over je wangen stromen achter je veiligheidsbril en mondkapje.

 

Malieveld

Ik wil nog één ding kwijt. Ik hoop, hoop, hoop dat dit virus binnenkort ons land wordt uitgeschopt. En als in de maanden en jaren daarna de verpleegkundigen het nodig vinden om op het Malieveld te vragen om een betere CAO… dan beloof ik hen nu al dit:

Dan zal ik fysiek aanwezig zijn en pal naast jullie staan.

Bevrijdingsdag 2020: de oorlog op de IC Read More »

Zorg fotograaf in de operatiekamer

Voor de branchevereniging van anesthesisten mocht ik een mooie opdracht doen: de anesthesist aan het werk fotograferen. Ik mocht zelfs in de OK!
Voor de branchevereniging van anesthesisten mocht ik een mooie opdracht doen: de anesthesist aan het werk fotograferen. Ik mocht zelfs in de OK!

Onlangs mocht ik een hele gave zorg-fotografie opdracht doen. Voor de branche-organisatie van Anasthesisten mocht ik een aantal anesthesisten aan het werk fotograferen. En aangezien ze voornamelijk werkzaam zijn in de Operatiekamer, was één van de eerste vragen of ik daartoe bereid was, en of ik tegen bloed kon. Ik heb al eerder gefotografeerd in de Operatiekamer, dus ik wist dat dit geen probleem was. En zo mocht ik een uur lang een open hart operatie bijwonen. Dat leverde een serie gave beelden op!

Overleg met opdrachtgevers: “Dat kan echt niet!”

Ik fotografeer met regelmaat in de zorg. Ik doe dat bijna altijd met veel plezier. Maar er  is één probleem dat ik erg veel tegen kom: ambitieuze communicatie medewerkers die willen dat ik mooie beelden maak van een bepaalde behandeling of ingreep, die in hun enthousiasme gestopt worden door specialisten of management. De communicatiemedewerkers hebben als opdracht om een website of folder te maken van iets waar het ziekenhuis goed in is. Maar op het moment dat er dan foto’s moeten worden gemaakt, is het antwoord ‘dat kan echt niet!’

Elke fotograaf valt in beginsel in de zelfde valkuil: zo veel mogelijk schieten op zoek naar die toevalstreffer…

Dit probleem kom ik overal tegen, maar met name in de Zorg is het een probleem. Ik heb de afgelopen jaren voor diverse ziekenhuizen en zorg-instellingen gefotografeerd. En veels te vaak wordt er dan op een laat moment toch beslist dat op een bepaalde plek, of bij een bepaalde behandeling, een fotograaf echt niet welkom is. Natuurlijk altijd tot frustratie van de communicatie medewerker. Dit geldt met name voor Operatiekamers; ik heb al vaak moeten horen: daar kom je gewoon niet in.

En toch ben ik nu al een paar keer bij een operatie geweest. Het blijkt vaak niet een kwestie van ‘niet kunnen’, maar vooral van ‘niet willen’. Ik heb, in de velen jaren dat ik nu professioneel fotograaf ben, dan ook een belangrijke les geleerd: als men mij vertelt dat iets ‘echt niet kan’, dan vraag ik rustig door. Ik weet, uit ervaring, dat er meerdere wegen zijn die naar Rome leiden. Dat het soms een kwestie is van mensen gerust stellen. Of een kwestie van de juiste persoon vinden. Of de juiste toon…

Uiteraard houd ik mij aan de afspraken die we maken. En uiteraard ben ik bereid alle veiligheidskleding aan te doen die u maar kan vinden. Maar wat ik wil: is goede en bijzondere foto’s maken. En dan zoek ik dus graag met u naar een manier waarop het wel kan.

In dit ziekenhuis, en bij deze opdrachtgever, bestond echt de wil om mee te werken. Ik kon, met OK-kleding, de operatiekamer in. Ik wilde ook een statief met flitser meenemen. De lamp in de OK is zeer fel, en dat maakt het wel moeilijk om goede foto’s te maken zonder dat je in dat felle licht alle details verliest. Een statief bleek problematisch, maar daar hadden ze zelf een oplossing voor: één van de anasthesisten hield mijn lamp vast. Altijd prettig, zo’n VAL (Voice Activated Lightstand) die je met wat simpele gebaren kunt besturen!

Kwaliteit, niet kwantiteit

Er was nog iets aan deze shoot dat interessant is om te vertellen. Ik was met de organisatie overeengekomen dat we zouden gaan voor kwaliteit, niet kwantiteit. Iedere beginnende fotograaf valt in de zelfde valkuil: zoveel mogelijk schieten in de hoop dat er een toevalstreffer tussen zit. Sommige fotografen komen nooit uit die valkuil… De echt goede foto’s zijn niet een kwestie van geluk hebben, maar goed vormgeven en plannen. Een fotograaf die voor kwaliteit gaat, en niet voor kwantiteit, schiet misschien maar een paar beelden — maar die zijn stuk voor stuk top!

Het is best moeilijk voor een opdrachtgever om daarmee akkoord te gaan. In plaats van 200 beelden krijgt hij of zij slechts 20 beelden (of nog minder)! Maar om die paar beelden te creëren is wel een heel dag gewerkt.

Ook ik val nog te vaak in de valkuil van teveel schieten, in plaats van rustig en planmatig te werk gaan. Dit maak ik tegenwoordig vaker bespreekbaar met klanten. Ik vertel hen dan ik wil toewerken naar het maken van betere beelden — maar dat ik, om dat te doen, dus minder zal schieten. Dat is soms wel een beetje wennen. Gelukkig begreep deze opdrachtgever het uitstekend. De reactie na het aanleveren van de beelden was ook duidelijk: mission accomplished!

Klik op de beelden om ze groter te zien/

Zorg fotograaf in de operatiekamer Read More »

Fotograaf in de Operatiekamer

zorg-fotograaf-kliniek-breda-10
De chirurg brengt een hechting aan.

Eén van de leukste kanten aan mijn beroep is dat ik elke week op een aantal bijzondere plaatsen mag fotograferen: plaatsen waar ‘de gewone man’ niet zo snel komt.  Zo ben ik onlangs al op de volgende bijzondere plekken geweest: Het Cultuurpaleis in Warschau; in een kruipruimte onder een woonhuis; op een industrieel complex om het leegscheppen van een boot te bekijken, en tussen de oliecontainers in de Rotterdamse haven. Maar onlangs mocht deze fotograaf in de operatiekamer tijdens een operatie! Dat was een wel heel bijzondere ervaring!

Ik fotografeer regelmatig projecten in de Zorg. Klik hier om meer te zien!

Uiteraard met uitvoerige maatregelen om alles volledig steriel te houden: dus met blauwpak, muts, speciale schoenen en kap over de mond (da’s best ingewikkeld fotograferen, omdat alles beslaat). En met de nodige instructies over wat wel en niet mocht: alleen van de buitenkant, en zonder patienten herkenbaar in beeld te brengen.

Vlak voordat ik naar binnen ging werd mij de vraag gesteld of ik goed tegen bloed kon. Daar had ik nog helemaal niet bij stilgestaan! Maar voordat ik een antwoord kon bedenken,moest ik al naar binnen. En wat ik daar zag vond ik indrukwekkend! Voor mijn neus werd een ingewikkelde buikwandoperatie uitgevoerd, met de nieuwste technieken (die de reden voor de opdracht waren). Ik heb geen spatje bloed gezien, maar kon wel zo het lichaam van de patient inkijken.

Hieronder een aantal foto’s uit deze opdracht. Ik zal u de foto’s met de lichamelijke details besparen; die zijn waarschijnlijk meer geschikt voor een medisch symposium. Zoals altijd kunt u klikken op de foto’s om ze groter te zien.

zorg-fotograaf-kliniek-breda-11 zorg-fotograaf-kliniek-breda-9 zorg-fotograaf-kliniek-breda-8 zorg-fotograaf-kliniek-breda-7 zorg-fotograaf-kliniek-breda-4

Fotograaf in de Operatiekamer Read More »