Wat ik nu ga doen, doe ik eigenlijk nooit, maar ik ga schrijven over één van mijn favoriete opdrachtgevers. Ik weet wel: je mag als fotograaf niet zeggen dat je favoriete klanten hebt. Doorgaans probeer ik dan ook de specifieke naam van opdrachtgevers niet te noemen. Maar vandaag staat Laurens, samen met een groot aantal zorginstellingen slecht in het nieuws, nu staatssecretaris van Rijn een lijst met slecht presterende zorg-instellingen heeft gepubliceerd. Hij is, zegt hij, not amused.
Op een dag als vandaag heeft iedere fotograaf een foto van Johan Cruijff — dat begrijp ik ook wel. Maar op de één of andere manier voel ik me toch bevoorrecht dat ik hem ook een keer van dicht mocht meemaken.
Mijn herinnering daaraan is heel positief. Ik merk geregeld dat BN’ers de fotograaf maar als ongemakkelijk beschouwen en ongeduldig en onvriendelijk op hem of haar reageren. Meneer Cruijff was juist heel vriendelijk, opgewekt en meewerkend. Geen hint van ster-allures. Een grapje, vriendelijk, en iedereen op hetzelfde niveau. Dat leverde dan ook prima foto’s op. Bij die gelegenheid heb ik ook dit portret van hem gemaakt.
Ik ben normaal niet zo van BN’ers en celebrities en over het paard getilde beroemdheden. Maar in Johan Cruijff zijn we een heel bijzondere Nederlander kwijtgeraakt. Dat voel ik wel.
Het is het vaste grapje — en elke fotograaf hoort het meerdere keren per week: “ik houd niet op papier”. Van alle mensen die ik op de foto mag zetten, vindt 98% zichzelf niet fotogeniek. De vraag die ik dan ook in dit blogje wil beantwoorden is: hoe komt u goed op de foto?
Hier volgen vijf tips voor een betere portretfoto!
Voorbereiding
Het verrast me altijd als mensen totaal onvoorbereid komen: haar in de war; geen make-up, gekreukelde kleding, bril vies — en dan verwachten dat de fotograaf er maar wat van zal maken. Waar in de werkelijkheid werkt dat wel? Goede voorbereiding is cruciaal! Dus: de juiste kleding; wellicht even langs de kapper; neem een kam en borstel mee; doe wat make-up op — en vooral: bereid uzelf even mentaal voor!
Neem de tijd
En dan komt u voor de lens staan, en dan verwacht u dat we klik doen — en dat er dan een geweldig portret is. De fotograaf is toch een vakman? Ook hier geldt: de tijd nemen is net zo cruciaal als een goede voorbereiding. Geef de fotograaf de gelegenheid u (en uw gelaatstrekken) te leren kennen. Om te spelen met licht om het beeld mooi te krijgen. Een paspoortfoto maak je in 20 seconde. Een portret dat echt vertelt wie u bent? Daar kun je beter even tijd voor nemen!
Een goede fotograaf
Elke fotograaf maakt foto’s, maar niet iedere fotograaf kan een portret maken. Anders gezegd: het maken van een goed portret is een vaardigheid waar je — met training en ervaring — steeds beter in kunt worden. De juiste fotograaf leert u kennen en weet hoe hij de juiste expressie eruit moet halen. Kies uw fotograaf dus met zorg!
Weet wat u uit wilt stralen
Het is een fabeltje dat u op de foto moet lachen. Of dat u juist altijd chagrijnig moet kijken. Maar bedenk van te voren wat voor portret dit moet wezen. Wat u wilt overbrengen? Welke kernwoorden moeten van toepassing zijn?
Visagie
Voor een goed portret is visagie onontbeerlijk (ook voor heren!). Ja, in de nabewerking kunnen we veel doen. En nee, nabewerking lost niet op wat in visagie niet is gebeurd. Het is geen optelsom, maar een vermenigvuldiging. Goede visagie maal goede nabewerking maakt een geweldig portret. Is één van de twee slordig of afwezig? Dan wordt het gewoon niet geweldig…
Samenvatting
Zonder dat ik u ken, durf ik u te garanderen dat het mogelijk is om van u een heel mooi en treffend portret te maken! Ja, ook u ‘houdt op papier’!
Afgelopen maandag was ik bij het voorjaarscongres van de MPN (Master Photographer’s Network. De dag stond in het kader van samenwerken en mooie portretten maken. Daar maakte collega Mirella Boot bovenstaande foto van mij. Vond ik wel leuk om even te delen!
Ik ben nu zo’n twee jaar lid van de MPN. Er zijn in Nederland ongeveer 9500 professionele fotografen en daar zit echt van alles tussen. Heel veel weekend-warriors die, met een eenvoudige camera en twee lenzen proberen naast hun ‘gewone’ werk ook nog wat leuke klussen te doen. Geen kwaad woord daarover, al is het soms wel eens vermoeiend als een klant het verschil tussen hen en de professionele fotograaf die zijn werk met ambachtelijke passie nastreeft. Maar binnen de MPN ontmoet ik collega’s die net zo gedreven en gefocused als ik zijn. En die kunnen beelden maken… wow! Dan voel ik me echt een kleine jongen.
Afgelopen maandag maakten we in groepen van 4 portretfoto’s van elkaar. Hieronder een video compilatie van de beelden die dit opleverde: fotografen gefotografeerd door fotografen!
Vandaag een inspirerende dag gehad met een groot aantal leden van de MPN. Deze keer was het een Doe-Dag. We hebben op diverse manieren elkaar gefotografeerd en zo bij elkaar "in de keuken" kunnen kijken. In dit clipje zie je enkele van de resultaten.(wel even HD inschakelen)
Met een foto leg je een herinnering vast. Een vakantiekiekje herinnert u aan die mooie vakantie in Zuid-Frankrijk; die selfie herinnert u aan dat spetterende feest met uw vrienden. Het portret dat u van uzelf laat maken voor uw kinderen helpt hen de herinnering aan u vast te houden.
Onlangs was ik op een begrafenis. Op de kist stond een mooie foto van de overledene. Die foto had ik enige maanden eerder mogen maken.
Ik beschouw dat als een groot compliment! Als de nabestaanden zeggen: de foto die Rogier maakte laat hem of haar het beste zien! Ik help u en uw nabestaanden dan ook graag een hele mooie herinnering vasthouden.
Mijn eigen vader overleed afgelopen zomer. Wat ben ik blij dat ik, een aantal maanden voor zijn dood, nog een mooie serie foto’s van hem heb gemaakt! Eén van die foto’s (de foto bij dit artikel) stond inderdaad op zijn kist. U hebt geen idee hoe vaak ik de afgelopen maanden nog naar die foto heb gekeken.
Vanavond heb ik, samen met mijn collega Jasper Hof, portretfoto’s gemaakt tijdens een evenement. Er waren 500 mensen op het evenement aanwezig, en onze opdrachtgever wilde dat er van iedereen even een LinkedIn profielfoto werd gemaakt. En dat in een uurtje tijd, tijdens de borrel!
Dat is een vraag die ik steeds vaker krijg: zoveel mogelijk mensen in een zo kort mogelijke tijd op de foto zetten.
De gedachte is heel begrijpelijk: u hebt een evenement en u huurt een professionele fotograaf in. Die kan heel snel foto’s maken die toch goed zijn. Zo bespaart u zichzelf hoge kosten. Makkelijk toch?
Nou, zo makkelijk is dat niet. Vaak merk ik dat ik opdrachtgevers even moet afremmen en moet helpen nadenken over wat reëel is. In dit blogje zet ik dan ook even wat dingen op een rij, zodat u uw wensen goed kunt formuleren.
Ik denk dat dat belangrijk is. Ik hoor namelijk ook best vaak verhalen over fotografen die elke opdracht maar aannemen, en dan pas tijdens de opdracht zeggen ‘dit kan helemaal niet — dat zie je zelf toch ook’. Gevolg: u krijgt niet het gewenste eindresultaat, maar mag wel de factuur betalen.
Ik help u er liever vooraf even goed over nadenken. Hier is de realiteit: er zit een maximum aan het aantal mensen dat je per uur kunt fotograferen. Ja, je maakt een foto in een fractie van een seconde — maar daarom heen zitten wat factoren die toch belangrijk zijn als u foto’s wil waar de mensen een beetje fatsoenlijk op staan.
Rekent u even mee? Stel: er staat een persoon voor de lens. Ik heb net ‘klik’ gedaan, en de foto genomen. Wat is de minimale hoeveelheid tijd die ik nodig heb tot het moment dat ik klaar ben met de volgende persoon? Tussen die twee momenten moeten de volgende dingen gebeuren:
de persoon moet weg van voor de lens.
De nieuwe persoon moet voor de lens komen staan
De fotograaf moet die persoon even op zijn gemak stellen
De fotograaf moet die persoon even helpen te poseren.
Er worden een aantal foto’s gemaakt. Van de ene foto naar de andere foto verander je iets aan de compositie of pose.
Strategie 1 Tussen stap 1 en 5 zit minimaal 1,5 minuut, is mijn ervaring. En dan werk je supersnel, maak je 2 of 3 foto’s; krijgt niemand zijn foto te zien; en krijgt niemand de kans om de foto over te doen als deze niet goed is. De ervaring is voor de persoon voor de lens niet leuk: men voelt zich kwetsbaar en ongemakkelijk — maar: het kan. Je doorloopsnelheid is dan 30 tot 45 mensen per uur.
Voor mijn opdrachtgever vanavond, met zijn 500 gasten, was dat een probleem. Dat moest ik hem dus vertellen tijdens het offerte-traject: wat je wil kan alleen als ik meerdere fotografen inschakel.
Nou kan dat gelukkig. Vanavond heb ik dus mijn collega Jasper Hof ingeschakeld, die net als ik lid is van het Rotterdamse Fotografen Collectief. Maar dan worden de kosten natuurlijk wel substantieel hoger.
De bezwaren van deze snelle werkwijze zijn hoog. Wellicht ziet u de foto’s bovenaan deze blogpost en denkt u: “nou, toch leuke foto’s in zo’n korte tijd”. Bedenk dan dit wel de leukste foto’s zijn uit de hele collectie. Er zitten ook portretten tussen die eigenlijk echt over moeten!
Wat u moet bedenken Op de foto gaan is voor veel mensen best intimiderend! Veel mensen gaan liever naar de tandarts dan de fotograaf… Hier zijn allerlei redenen voor, maar waar het op neer komt is dit: het maken van een mooie portretfoto kost best even wat tijd! Niet omdat de fotograaf zo traag is, maar omdat mensen even moeten wennen aan het feit dat ze voor de camera staan.
Strategie 2 Het verdient dus echt aanbeveling om de druk iets van de ketel te halen en het proces iets te vertragen. Straergie 2 is dan ook: de fotograaf stelt zich netjes voor; maakt kennis met de persoon voor de lens; helpt hem of haar poseren, en laat even de foto’s zien. Eventueel kiezen ze samen even de beste foto uit van de achterkant van de camera. Bij deze aanpak ben je per persoon 3 minuten kwijt en doe je er dus ongeveer 20 in een uur.
Veel mensen gaan liever naar de tandarts dan naar de fotograaf…
Mijn ervaring is dat mensen meer tijd nodig hebben. Hier is het risico: dat mensen een paar dagen later hun foto krijgen, en dan toch niet tevreden zijn. Het bedrijf mag de foto dan niet gebruiken, want ze willen hem niet online.
Strategie 3 Als u toch in relatief korte tijd veel mensen op de foto wil hebben, dan adviseer ik u deze strategie: 5 tot 10 minuten per persoon. Dit geeft ons de gelegenheid om de foto’s even op mijn iPad te bekijken in een wat groter formaat. Ik kan de foto’s draadloos doorsturen. Zo kunnen we de foto’s even goed bekijken en kunnen we eventueel nog een tweede serie schieten. Omdat we de foto’s samen bekijken en samen de juiste foto uitkiezen, is het risico dat de persoon de foto niet goed vindt, nihil.
Samenvattend: In strategie 1 hebben we 2 minuten per persoon nodig en schieten we dus 30 mensen in een uur. In deze optie schiet je achter elkaar door; voor de mensen en voor de fotograaf niet een erg prettige ervaring. In strategie 2 is de doorlooptijd 4 minuten per persoon en schieten we dus 15 personen in een uur. In strategie 3 ben ik ongeveer 7 minuten per persoon bezig, en doe ik er dus 8 in een uur. Bij deze optie is de tevredenheid het hoogst en zijn de foto’s het mooist. In alle strategieën ga ik ervan uit de de volgende persoon steeds klaar staat.
PS 1. In mijn dagelijks leven als fotograaf maak ik regelmatig ondernemersportretten. Hier neem ik 1 tot 3 uur voor! Het maken van een echt goede portretfoto kost gewoon tijd. PS 2. In alle bovenstaande strategieën ga ik ervan uit dat de foto’s steeds op één plek gemaakt worden. Als ik tussentijds ook nog van plaats verander en met lampen moet gaan slepen, dan vraagt dat natuurlijk meer tijd!
Op deze link vindt u voorbeelden van allemaal soortgelijke opdrachten!
Vandaag werd in Utrecht een expositie met portretten van lokale mantelzorgers geopend. Deze expositie zal het komende jaar op verschillende plaatsen in Utrecht te zien zijn.
Ik mocht de portretten maken. Dat was een bijzondere opdracht. Een portret is meer dan ‘kijkt u eens even hier – en klik’. Om een goed portret te maken moet je een connectie maken. Iemands verhaal horen. Zijn of haar gezicht bestuderen. Jezelf blootgeven. Luisteren. In stilte zitten. Emotie laten zijn.
De ervaring ging me niet in de koude kleren zitten. Ik was verrast hoe open en eerlijk ieder persoon was. Het is een intimiderende ervaring als een fotograaf zijn camera op je richt. Desondanks waren al deze mensen graag bereid hun verhaal te vertellen en mij diep in hun ziel te laten kijken.
Eigenlijk had ik er helemaal geen zin in. Het was zaterdag-avond; de week was al vol genoeg geweest. Deze opdracht kwam me niet gelegen uit, Zeker ook omdat het wel hard werken zou zijn en ik niks aan de klus zou verdienen.
Ik ben al een aantal jaren vrijwilliger in de Pauluskerk. Dat wil zeggen: er zijn een paar organisaties waar ik deze afspraak mee heb: ik kom zo nu en dan voor hen fotograferen. De foto’s stel ik kosteloos ter beschikking. De Pauluskerk is één van die organisaties en belt me dan ook een paar keer per jaar.
Een paar jaar geleden heeft de Pauluskerk een interessante transitie gemaakt. Ze is zich gaan toeleggen op de zorg voor vluchtelingen. Ik ben daar bij betrokken geraakt en heb nu in dat kader meerdere fotoreportages gemaakt. In het kader van de Vluchtelingendag organiseerde de Pauluskerk een event waarin de verhalen van vluchtelingen werden gepresenteerd. Mijn opdracht: daar een reportage van maken. Maar het was de zoveelste opdracht al die week — ik was moe en ik ging er dus met tegenzin heen.
Rechts, maar met kanttekening Het is misschien een beetje verrassend dat ik dit zou doen. Mensen die mij goed kennen weten dat ik eigenlijk behoorlijk rechts ben in mijn politieke overtuigingen. Ik geloof erg in het principe van verantwoordelijkheid voor jezelf nemen. De ironie is dat waar voor veel mensen dat principe de reden is om tegen een sociaal vluchtelingenbeleid te zijn, dat juist voor mij de reden is om voor een sociaal vluchtelingenbeleid te zijn! Ik ben van mening dat de keuze om alles achter te laten en op zoek te gaan naar een betere toekomst de ultieme vorm van verantwoordelijkheid voor jezelf nemen is. Hier in het westen ontmoet ik niet zoveel mensen die zo duidelijk (of extreem) verantwoordelijkheid voor zichzelf hebben genomen!
Toch vinden veel mensen vluchtelingen maar klaplopers. Deze week werd dat nog eens herhaald door de topman van VNO/NCW topman Hans De Boer in een inmiddels veel besproken Volkskrant interview. Hij had het over meer groepen dan alleen vluchtelingen, maar noemde wel even speciaal Somalische vluchtelingen:
Van alle Somaliërs die hier tien jaar of langer zijn, heeft maar zo’n 20 procent werk en zit de helft in de bijstand. Die immigranten hoeven we dus níét. Dat klinkt keihard, maar zo bedoel ik het eigenlijk ook… (Volkskrant, 24 juni 2015)
Ik denk dat de Boer die avond in de Pauluskerk even had moeten meemaken, dan had hij niet zo’n dom interview gegeven en zijn woorden zo snel weer moeten intrekken. Mijn tegenzin sloeg in elk geval al snel om in enthousiasme. Ik zag en hoorde die avond namelijk schitterende mensen (inclusief Somalische!) die 1. verantwoordelijkheid voor zichzelf namen; 2. zichzelf hebben blootgesteld aan allerlei gevaren op zoek naar een betere toekomst en 3. hun stinkende best doen om er toch wat van te maken.
Door de hel Hoe kan het dan dat zoveel Nederlanders vluchtelingen zien als klaplopers of labbekakken? De verhalen die ik zaterdag hoorde in de Pauluskerk maakten dat duidelijk. Tussen het moment dat deze mensen hun huis verlieten en waar ze nu zijn, zijn deze mensen: bedreigd, bespuugd, geslagen, mishandeld, uitgescholden bestolen en voortdurend gewantrouwd. Ze hebben honger en kou geleden, hebben fortuinen betaald om op krakkemikkige bootjes een zee over te steken; hebben onder bruggen, op perrons en op bankjes in de stad geslapen. Hier in Nederland zijn ze terecht gekomen in de bureaucratie van de IND met haar jarenlange procedures terwijl ze in troosteloze asielcentra verbleven. Voortdurend zijn ze gewantrouwd en verdacht gemaakt. Eindeloos is hun hoop de grond in geboord en dat alles in een taal die ze niet of gebrekkig begrepen. Ja, bij velen is dan de energie verdwenen en het fut uitgeblust. Als Hans de Boer al een beetje gelijk heeft, dan moeten we bedenken dat het onze eigen systemen zijn die mensen zo kapot kunnen maken.
Dat zag ik die avond in de Pauluskerk. Verhalen van mensen die door een hel zijn heen gegaan — en er soms nog leven.
Pure schoonheid En toch, door dat alles heen zag ik ook hoop. Energie. Moed. Leven. Mensen die het gevecht bleven leveren. Met muziek. Met drama. Met nieuwe initiatieven. Met dans. Met humor!
Ik begon de avond met tegenzin. Aan het eind wilde ik niet weg. Zoveel mooie mensen en zoveel inspirerende verhalen.
De foto’s bij dit artikel maakte ik die avond. De foto’s hier zijn zwartwit, want dat vond ik goed bij het ontwerp passen. Op deze Flickr pagina ziet u de reportage in kleur.
Altijd leuk om beelden van leuke opdrachten te laten zien! Ik kreeg opdracht van een mooi bedrijf uit Moerdijk of ik al hun medewerkers op de foto wilde zetten. Niet tegen een witte muur aan, maar ‘in hun werk’. De foto moest het verhaal van het werk van deze mensen laten zien. Dat vind ik nou geweldig om te doen!
Onlangs heb ik bij FotoFlits twee Elinchrom ELB400 accu’s en lampen gekocht. Regelmatig kom ik toch te kort met mijn reportage-flitsers. Deze ELB’s geven meer vermogen, zijn compatible met mijn softboxen, beauty-dishes en reflectoren, en zijn volledig aanstuurbaar via de controller van Elinchrom, de skyport. Ik besloot deze shoot te gebruiken om deze units eens stevig uit te testen!
Allereerst: een paar foto’s om te laten wat voor mooi licht je ermee kan maken. Ik heb alle foto’s gemaakt met de 80cm Octa. Dit werd echt spelen met licht. Heerlijk om te doen.
De mensen voor mijn lens vonden het ook leuk — vooral toen ze de foto’s op mijn camera bekeken. “Wow, wat gaaf” — en gelijk waren er 10 andere ideeën over hoe we de foto nog beter konden maken. De samenwerking was echt voortreffelijk.
De opdracht kostte 3,5 dag. De eerste dag heb ik een accu leeg geflitst, maar toen was ik ook klaar voor die dag. Dat is me de rest van de dagen niet meer gelukt!
Ik heb ook de Ranger RX. Die lamp is 1100Ws, maar dat had ik helemaal niet nodig. Gelukkig maar, want die accu is loodzwaar. Deze ELB’s zijn lekker licht en mobiel.
De ELB heeft allemaal bijzondere functies die ik voor deze shoot niet nodig had. Daar hoop ik in de toekomst meer mee te spelen. Maar voor nu was die ruim voldoende — en de klant was zeer onder de indruk van de beelden. Alle medewerkers hebben een 20x30cm afdruk op geborsteld Aluminium gekregen. Ik heb begrepen dat ze zeer trots op de beelden waren!
Enige tijd geleden plaatste ik op deze plaats een oproep. Ik zocht ‘interessante gezichten’ die voor mij model wilden staan tijdens een gratis portretshoot. Doel was om een ‘artistiek portret’ ter creëren. Binnen korte tijd reageerden er 40 mensen!
Al deze mensen zijn per email uitgenodigd voor een specifieke dag. Binnen twee uur was mijn schema voor die dag vol! Ik heb een visagiste ingehuurd (Juliana Juul Kaye), en samen hebben we er een gezellige dag van gemaakt, met op elk uur een nieuw model.
Voor deze shoot had ik een moodboard samen gesteld op pinterest. Iedereen mocht aangeven welke beelden hem/haar het meest aanspraken. Die hebben we, binnen de mogelijkheden die er waren, zo goed mogelijk nagebootst. Niet omdat we zelf geen visie hadden, maar omdat ik me wilde laten inspireren door andere goede fotografen.
Zojuist heb ik de laatste hand gelegd aan de bewerking van de foto’s. Hieronder de mooiste resultaten! Iedereen krijgt 2 of 3 foto’s van de shoot. Ik ben gelukkig met het resultaat — maar zie ook ook dat er nog genoeg mogelijkheid is om mezelf verder te ontwikkelen!
Wat heb ik geleerd?
Eén uur per persoon is te kort.
Het begint met kijken, kijken en nog eens kijken. Dat moet ik beter doen. De verleiding is om snel te gaan fotograferen. Eerst moet ik kijken! Kijken naar wat het gezicht karakteristiek maakt; welke kant van het gezicht expressiever is; waar de gevoeligheden zitten; en welke mogelijkheden dit gezicht biedt.
Ik moet mensen beter coachen. Op twee vlakken. 1. Ik meot mensen helpen om te zien welke beelden wel binnen de mogelijkheden liggen, en welke niet. Sommige gekozen beelden waren niet erg reëel. 2. Kleding maakt een groot verschil. Daar ben ik niet duidelijk in geweest.
Ik fotografeer liever dames. Heren inspireren me gewoon minder. Sorry heren! De hetero in mij is alive and kicking. 🙂
Technische informatie
Alle foto’s werden gemaakt met een Nikon D800 in mijn studio. Daar heb ik de beschikking over 4 Elinchrom Style RX flitslampen. De nabewerking gebeurde in Lightroom, Photoshop CS, Portrait Professional, Alienskin Exposure and Niksoftware.
Ik wil iedereen die meedeed graag hartelijk bedanken!
