Regelmatig hoor ik de klacht van opdrachtgevers dat een fotograaf niet meer reageert op emails en voicemails. Dat klinkt natuurlijk als slecht zakendoen — en zo dacht ik er zelf ook altijd over. Maar recentelijk ben ik daar toch wat meer begrip voor gaan krijgen.

Laat ik voorop stellen: het verlenen van goede en vriendelijke service is van het grootste belang! Maar er zijn toch wat redenen die het wat mij betreft OK maken dat je als fotograaf niet reageert.

• Als de vraag nu echt wel beantwoord is.
  Recentelijk kreeg ik van een opdrachtgever voor een vierde keer dezelfde vraag. De eerste drie keer had ik de vragen beantwoord, per mail. Maar die kon hij niet zo snel vinden, of had hij niet goed gelezen, zei hij — maar het was handiger als ik even opnieuw antwoordde. De gedachtengang was duidelijk: het was gemakkelijker voor hem als ik het werk weer even opnieuw deed. Voor de vierde keer. Daar heb ik niet meer op gereageerd. Ik ben wel goed, maar niet gek.
• Als het gesprek maar door blijft gaan zonder dat er ooit een echte opdracht uit rolt
  Er zijn van die conversaties die maar door blijven gaan zonder dat het ooit concreet wordt, of zonder dat we ooit een datum kunnen vinden die werkt. Ik blijf maar mogelijke data reserveren en doorgeven. Ik blijf maar ideeën en concepten aandragen en meedenken. En de opdrachtgever blijft het maar voor zich uitschuiven, of de opdracht verplaatsen. Sommige gesprekken zijn 20 tot 30 emails lang, zonder dat er een concrete afspraak uitkomt. Als u niet kunt beslissen ga ik prioriteit geven aan klanten die dat wel kunnen. Ik ga niet uren onderhandelen over een opdracht van een of twee uur.
• Als de toon van het gesprek onaangenaam is.
  Ik ben soms echt getroffen door de onaangename toon die sommige opdrachtgevers denken te kunnen aanslaan. Ik ben dan ‘die ZZP-er die gecommandeerd kan worden’. Want: ‘je wordt er toch voor betaald – dus doe nou maar wat we vragen en verder willen we je niet zien’. Daar bedank ik voor. Goede fotografie is een kwestie van samenwerken. Als de verwachtingen hoog zijn, maar de bereidheid om samen te werken laag, dan is een goed resultaat al bijvoorbaat uitgesloten. Dan concentreer ik me op opdrachtgevers die het wel begrijpen.
• Als een offerte-aanvraag naar een aantal fotografen wordt verstuurd.
  Dat gaat natuurlijk heel makkelijk. Je stelt een korte opdrachtbeschrijving op in je tekstverwerker, en kopieert dat naar het contactformulier op de website van 5 fotografen. Je ziet dat meteen: er is geen naam, geen persoonlijke benadering. Alleen een korte beschrijving en vraag om prijsopgave. Je weet als fotograaf dan meteen dat deze opdrachtgever op zoek is naar de laagste prijs.
  Daar kan ik op zich heus wel begrip voor opbrengen. Maar als jij er niet veel tijd in gaat steken, terwijl je er voor betaald wordt; dan ga ik het niet onbetaald doen. Opnieuw: dan geef ik de voorrang aan klanten die wel betalen. Ik kijk dan even of dit een opdracht is waar ik snel wat mee kan. Zo niet — dan vertrouw ik er op dat één van mij vakbroeders of zusters wel reageert en laat ik het erbij.

Advies voor ZZP’er

Je moet, als eenvoudige ZZP’er, volgens mij je zelfrespect houden. De belofte van ‘een betaalde opdracht’ is volgens mij nooit voldoende om te accepteren dat een opdrachtgever je in een hoek zet en slecht behandeld. Mijn ervaring is dat, als je consistent kiest om goede opdrachtgevers te bedienen en slechte opdrachtgevers links te laten liggen, je markt gaat bestaan uit goede opdrachtgevers. Echter: accepteer alles en loop je benen uit je lijf voor een opdrachtgever die jou respectloos behandelt — en je markt gaat bestaan uit dat soort partijen.