Handleiding voor de fotograaf: als je foto zonder toestemming gebruikt is

Vandaag was het weer zover: via Twitter zag ik een door mij gemaakte foto op een website staan waar deze niet hoort. Toen ik nog even verder zocht vond ik al snel nog enkele foto’s van mijn hand. Dit bedrijf is geen klant van mij, en ik heb geen toestemming gegeven voor het gebruik van deze beelden. Er is dus inbreuk gepleegd op mijn auteursrecht.

In dit artikel lees je hoe een foto die normaal € 200 zou kosten, na een rechtszaak ineens € 3000 kan kosten…

Voor fotografen die willen weten wat ze kunnen doen als hun foto’s zonder toestemming gebruikt zijn

Dit is iets was veel fotografen regelmatig overkomt. Veel fotografen weten niet hoe ze daarmee om moeten gaan. Omdat ik regelmatig over auteursrecht blog mailen ze mij dan: ‘Rogier, wat moet ik doen?’ In deze blog geef ik stapsgewijs een handleiding voor wat je als professioneel fotograaf kunt doen. Ik zeg er in ene bij: ik ben geen juridische professional. Onderaan dit artikel staat dus ook een dikke disclaimer! Maar ik heb zeer regelmatig te maken met inbreuk en meen wel te spreken uit een zekere ervaring.

Gebruik zonder toestemming is gewoon inbreuk

Om te beginnen is het goed als je begrijpt hoe serieus deze zaak is. Iedereen begrijpt dat je bij de bakker geen brood mag stelen, en dat de loodgieter gewoon betaald dient te worden — maar op de een of andere manier is het voor veel mensen nog OK als ze zo nu en dan een fototje van het internet plukken en die voor hun eigen bedrijf of organisatie inzetten. Ik vond dat ongelofelijk: het is niet jouw foto: waarom denk je dan toch dat je hem mag gebruiken?

Luister, het mag gewoon niet. De wet op de auteursrechten stelt dat dit verboden is. Dit is natuurlijk ook heel logisch: u neemt iets dat niet van u is, en zet het in uw eigen etalage om er daar uw activiteiten en diensten mee te adverteren. Het is belangrijk dat de professionele fotograaf zich niet het zand in de ogen laat strooien, maar het ziet voor wat het is: een vorm van diefstal. Dit heet in juridische termen ‘inbreuk op je auteursrecht’. De auteurswet geeft je practische manieren waarop je dat recht kunt claimen.

Wat te doen bij geconstateerde inbreuk?

  1. Doorzoek de publicatie of er nog meer foto’s van jou gebruikt worden.
  2. Verzamel je bewijzen.
    Maak een printscreen van de foto op de foute website, of maak een foto van jouw foto in de foute publicatie. Zorg hierbij dat de naam van de publicatie, de URL en indien mogelijk ook de datum duidelijk zchtbaar zijn.
  3. Bedenk hoe ze aan jouw foto gekomen kunnen zijn.
    Voordat je stappen onderneemt moet je zeker weten dat de betreffende organisatie niet toevallig toch toestemming heeft voor gebruik van de foto. Een voorbeeld is een persbericht. Als jij fotografeert voor bv. Heineken en hen gebruiksrecht verleent op de foto, en die sturen jouw foto met een persbericht mee naar de Telegraaf, dan mag de Telegraaf die foto bij dat artikel plaatsen. Belangrijk is dan wel dat het artikel uitsluitend over de inhoud van dat persbericht gaat. En dat de Telegraaf dezelfde foto niet gebruikt bij een heel ander artikel dat ook toevallig over Heineken gaat.
    Bedenk ook wie de feitelijke inbreukpleger is. In ons voorbeeld is de Telegraaf de inbreukpleger. Maar als Heineken niet jouw toestemming had om jouw foto op die manier te gebruiken, dan zit niet de Telegraaf , maar Heineken fout.
    Nog een veel voorkomende fout die je kunt voorkomen: een website mag naar jouw foto linken. Hij verschijnt dan op die pagina, maar is daar niet feitelijk gepubliceerd. Onderzoek op welke site de foto daadwerkelijk staat!
  4. Bepaal je actie
    Als duidelijk wordt dat het hier toch echt om inbreuk (‘gebruik zonder toestemming’) gaat, dan kun je een rechtszaak beginnen. In een rechtszaak kun je eisen dat 1. De publicatie ophoudt (de foto moet van de website verwijderd worden), en 2. Dat je financiële compensatie krijgt voor de schade die je hebt geleden.
  5. Stel de omvang van de schade vast.

    De omvang van je schade bestaat uit 1. de inkomsten die je had moeten ontvangen voor de publicatie; 2. de gemiste exploitatie-mogelijkheden van je beeld; 3. het wellicht ontbreken van je naam en de opdrachten die je daardoor mist; en 4. de mogelijke verminking van je beeld.

    Let op: het nederlandse recht geeft je niet de mogelijkheid om een ander een boete op te leggen. Je wil de ander wellicht ‘straffen’, maar die mogelijkheid geeft de auteurswet niet. Dat gaat de rechter ook niet doen. Maar je kunt wel jouw schade verhalen. En die is vaak groter dan je wellicht in eerste instantie denkt.
    Allereerst bestaat jouw schade uit de feitelijke inkomsten die je hebt misgelopen. Stel dat je normaal een foto verkoopt voor € 200, dan mag je dat bedrag in rekening brengen.
    Vervolgens bestaat je schade uit het feit dat dat de exploitatie-mogelijkheden van jouw foto’s is verminderd. Een andere opdrachtgever zal minder (of geen) interesse hebben in het gebruik van jouw foto als deze al ergens is gepubliceerd. In Nederland kent de rechter gewoonlijk een claim van 200% van de normals prijs toe. Als je dus normaal een foto verkoopt voor € 200, vindt de rechter het doorgaans normaal en acceptabel als je € 400 claimt. Je claim is dus nu € 600.
    Je hebt ook recht op naamsvermelding. Het vermelden van je naam kan namelijk leiden tot nieuwe opdrachten, en die kans ontbreekt dus nu. Ook hierdoor loop je inkomsten mis. Dit bedrag mag ongeveer de helft zijn van de schade die je op de inbreuk claimde, dus een additionele € 300.
    Een publicerende partij mag de foto ook niet verminken. Ze mogen hem niet aansnijden of veranderen. Vaak gebeurt dat wel, en dat tast de integriteit van jouw werk aan. Ook hiervoor kun je een geldbedrag claimen. Hiervoor geldt, afhankelijk van de verminking, een bedrag van 25 tot 50% van de inbreuk, dus een bedrag van € 150 tot € 300. Uitgaand van het laagste bedrag kom je dus op een claim van € 600 + € 300 +  € 150; tesamen € 950. Bij dit bedrag tel je geen BTW op.
    Let op: mocht het tot een rechtszaak komen, dan zal de rechter bewijs willen zien dat de bedragen die je claimt reëel zijn. Dit doe je door facturen te overleggen waarin je dergelijke bedragen voor fotogebruik in rekening brengt. Dus: het is zinloos om duizenden euro’s te claimen als je normaal slechts tientjes in rekening brengt.
  6. Schikkingsvoorstel
    Een rechtszaak begin je door een claim bij de rechtbank in te dienen. Het is echter netjes om eerst een schikkingsvoorstel in te dienen. Een schikkingsvoorstel is een brief waarin je stelt dat 1. je jouw foto in hun publicatie of op hun website hebt gevonden (je voegt hiervoor de printscreens bij); 2. stelt dat dit jouw foto is, en dat er dus inbreuk is gepleegd; 3. de omvang van je claim neer legt (€ 950 in ons voorbeeld), en 4. een schikkingsvoorstel doet waar mee zij, als ze positief reageren, een rechtszaak kunnen voorkomen. Een schikkingsvoorstel is een gedeelte van het bedrag van de totale claim. Als de totale claim € 950 is zoals in ons voorbeeld, dan kun je een schikking voorstellen voor de helft of 2/3de van dat bedrag. Je zegt daarmee in feite: ‘ik heb recht op het hele bedrag, maar ben bereid met u te schikken voor een gedeelte daarvan’.
    Hier is een voorbeeldbrief. In deze brief moet je een aantal dingen invullen. Lees de brief zorgvuldig, en pas hem aan aan jouw situatie. Voeg je screenshots of foto’s uit stap 2 toe. Stuur deze brief per email of post. Soms verstuur ik de brief aangetekend om extra kracht bij te zetten. Probeer de brief aan een specifieke persoon te sturen, en niet aan een algemeen ‘info’ adres.
    Het is belangrijk dat jij en de ontvangende partij realizeren dat een schikkingsvoorstel iets heel anders is als het aankopen van gebruiksrecht. Eis dus altijd dat de publicatie van jouw foto wordt stopgezet — ook als men positief op het schikkingsvoorstel in gaat. De inbreukplegende partij mag uiteraard met jou onderhandelen over gebruik van de foto, maar dat staat op zich los van de kosten voor het inbreuk.
  7. De onvermijdelijke excuses en smoezen

    Mijn mantra, geleend van Brené Brown: Don’t puff up, don’t back down — stand your sacred ground

    Bereid je voor op een negatieve reactie en allerlei smoezen. Het is heel begrijpelijk dat mensen in eerste instantie in de verdediging gaan. Een schikkingsvoorstel komt meestal rauw op hun dak. Natuurlijk zoeken ze eerst naar excuses en uitvluchten. Bereid je hierop voor. Laat je er niet door afschrikken of in de verdediging drukken.Bepaal je eigen houding. Het doel hier is om het conflict op te lossen. Je hebt recht op de volle claim, maar bent bereid bij betaling van een gedeelte van de claim af te zien van verdere juridische stappen. Je probeert er ‘op een goede manier uit te komen’. Houdt de sfeer positief en vriendelijk — ook als je van binnen kookt.
    Wellicht dat je je afvraagt hoe je met alle excuses en smoezen moet omgaan. Ik heb eerder een hele lijst — met te juiste tegenreactie — online gezet. Doe hier je voordeel mee.
    Wees je ervan bewust dat steeds meer bedrijven gewoon een potje geld reserveren voor ‘als er weer een lastige fotograaf langskomt’. De eerste reactie is dan negatief en afwijzend; liever geven ze je natuurlijk geen geld. Maar laat je niet in de war brengen door deze poging je af te poeieren: houdt beslist doch vriendelijk voet bij stuk. Mijn ervaring is dat als jij rustig en beslist blijft, de betaling vaak snel genoeg volgt.
  8. Rechtszaak
    Hopelijk beseft de inbreukpleger dat betaling van je claim en verwijdering van je beelden de beste weg is. In mijn ervaring is dat in de meeste gevallen zo. Maar in een enkel geval zal de inbreukpleger niet op je voorstel in gaan. Dan kun je een rechtszaak
    Dit kun je zelf doen, maar persoonlijk zou ik altijd een advocaat inschakelen. Je staat in je recht, maar ook daadwerkelijk je recht krijgen is een tweede. Mijn voorstel is dat je een advocaat in de arm neemt die gespecialiseerd is in auteursrecht. Onderaan dit artikel geef ik twee namen.
    Als je aangesloten bent bij de DuPho kun je gebruik maken van hun juridische dienst. Dit heb ik regelmatig gedaan, en mijn ervaringen zijn redelijk tot zeer positief.

Er is iets dat je zeker moet weten in dit proces: binnen het auteursrecht heeft de rechter de mogelijkheid om jouw juridische kosten volledig te verhalen op de inbreukpleger. Dat betekent dat ook de kosten van jouw rechtsbijstand (lees: de advocaat) door de inbreukpleger betaald zullen moeten worden. Dat kan nogal oplopen! Een beetje advocaat rekent een aardig uurtarief, en zo kan de foto van € 200 uit ons voorbeeld de inbreukpleger zo maar ruim € 3000 kosten kosten als de rechter de claim toekent: € 950 voor de inbreuk, gebrek aan naamsvermelding en verminking — en € 2000 advocaatskosten. Reden te meer voor de inbreukpleger om te begrijpen dat jouw schikkingsvoorstel uit stap 6 zo gek niet was.

Ik begrijp dat de gedachte van een gang naar de rechter intimiderend is. Zelf heb ik vorig jaar die stap wel genomen, en het proces was ongelofelijk gemakkelijk. Mijn advocaat heeft mijn belangen behartigd, en het hele proces is electronisch gegaan. Ik heb zelf nooit de binnenkant van de rechtszaal hoeven zien. In deze blog beschrijf ik dat proces.

Adressen:

DuPho – Dutch Photographers
Branche vereniging van Nederlandse Professionele Fotografen
www.dupho.nl

Charlotte’s Law
http://www.charlotteslaw.nl/

Advocatenkantoor I-EE
Specialisten in intellectueel eigendomsrecht
http://i-ee.nl/

Andere informatie over auteursrechtschending

Ik blog regelmatig over auteursrecht. Hier zijn nog een aantal blogs die je wellicht verder helpen:

Disclaimer

Belangrijke opmerking: ik ben fotograaf en geen juridisch specialist. Ik bied je mijn inzichten in een poging je op weg te helpen. Maar ik weet niet alles en zie ook dat dingen regelmatig veranderen. Je kunt dus aan dit artikel en aan mijn adviezen geen rechten ontlenen. Check alles zelf na en raadpleeg indien nodig een professional!

Handleiding voor de fotograaf: als je foto zonder toestemming gebruikt is Read More »

Zo serieus neemt de professionele fotograaf zijn auteursrecht

De trouwe lezer van mijn blog weet dat ik hier regelmatig schrijf over auteursrecht — en de vele keren dat ik mijn beeld tegenkom op plaatsen waar het niet hoort. Ik doe dat om een hele simpele reden: ik wil mensen waarschuwen dat ik, en vele professionele fotografen met mij, inbreuk op auteursrecht heel serieus nemen. U kunt zichzelf een hele hoop kosten en frustratie besparen!

Recent heeft dit bij mij een nieuwe vorm aangenomen. Ik heb namelijk mijn advocaat opdracht gegeven om een rechtszaak aan te spannen tegen twee partijen. In beide gevallen gaat het om gebruik van mijn foto’s zonder toestemming op commerciële websites.

Laat ik om te beginnen de schaal van het probleem duidelijk maken. Ik kom ELKE week foto’s van mijn hand tegen op plaatsen waar ze niet horen. Dat betekent dat iemand iets heeft genomen wat niet van hem is, er mij niet voor heeft betaald, en het vervolgens wel heeft ingezet voor zijn commerciële eigenbelang. En als daar dan iemand op aanspreekt zijn er altijd dezelfde smoezen, beschuldigingen, dreigementen, tegenwerpingen en ironische adviezen. En, als het daadwerkelijk naar de rechter gaat, dezelfde uitkomsten.

Deze blog is speciaal voor mensen die inbreuk op auteursrecht plegen. Gelukkig — en dat moet zeker gezegd worden — gaat het overgrote deel van opdrachtgevers heel integer met auteursrecht om!

Dezelfde excuses

Inbreuk op auteursrecht is eigenlijk een vorm van winkeldiefstal. U neemt iets wat niet van u is uit mijn winkel, en zet het vervolgens zonder ervoor te betalen in uw winkel om er geld mee te verdienen. Klinkt dat cru? Lees dan even door, dan gaat u vanzelf begrijpen dat dit ‘wel een dingetje is’.

U neemt iets wat niet van u is uit mijn winkel, en zet het vervolgens in uw winkel om er geld mee te verdienen

Let wel: er is altijd een goed excuus: die en die had gezegd dat het mocht; de foto’s stonden op Facebook en dan mag je ze gebruiken; je was al betaald door de opdrachtgever voor de foto’s; en andere fotografen doen helemaal niet zo moeilijk.

Ik schrijf dit soort blogs om daar duidelijk over te zijn. Laat ik punt voor punt reageren:

  • De enige die toestemming kan verlenen is de fotograaf zelf!
  • De End User License Agreement van de verschillende sociale media stipuleren dat de bedrijven zelf (dus Facebook, Instagram, Twitter, etc.), de foto’s vrij mogen gebruiken. Foto’s die daar gepost zijn, mogen daar ook vrijelijk worden gedeeld. Maar om een foto vervolgens naar uw commerciële website te halen, is echt iets heel anders. Op sociale media gedeelde foto’s zijn duidelijk NIET vrij te gebruiken door derden buiten die sociale media. En nee, u mag foto’s ook niet zonder toestemming op sociale media plaatsen. Ook dat is gewoon inbreuk.
  • Een fotograaf wordt niet betaald voor foto’s, maar voor gebruik van foto’s door een bepaalde partij voor een bepaalde duur en in een bepaalde vorm. Foto’s zijn auteursrechtelijk beschermd materiaal, en gebruik van dergelijk materiaal wordt dan ook via een gebruikslicentie geregeld. Als u geen gebruikslicentie heeft, mag u de foto’s niet gebruiken. Dat een opdrachtgever mij betaald heeft voor hun gebruikslicentie, betekent niet dat er al betaald is voor uw gebruik. Sterker nog, tenzij dit specifiek en schriftelijk is overeengekomen, is er voor uw gebruik niets geregeld. Maar opnieuw geldt: één telefoontje naar de fotogaaf en u weet het zeker.
  • U heeft helemaal gelijk dat sommige fotografen niet zo moeilijk doen. We zijn allemaal als amateur begonnen. Maar gelooft u mij als ik zeg u dat Erwin Olaf en Anton Corbijn (de bekendste fotografen van Nederland) inbreuk op hun auteursrecht serieus nemen. En dat is het punt: elke professionele fotograaf gaat vroeger of later serieus nadenken over auteursrecht. Waarom zou ik keihard werken en enorm veel investeren als iemand gewoon met copy-paste mijn plaatje kan stelen en voor zijn eigen bedrijf kan gebruiken zonder dat ik daar iets voor krijg?

Dezelfde beschuldigingen

Wat ook standaard is in deze situaties zijn de beschuldigingen terug: dit is afperserij! U bent een slechte ondernemer!

Eén telefoontje of mailje naar de fotograaf en u weet of u de foto mag gebruiken. Maar als dat teveel moeite is…

Luister, ik heb het allemaal al vaak gehoord. Het zal wel. Auteursrechten zijn gewoon de wet. Ik, de branche organisatie van professionele fotografen (Dupho), en veel fotografen met mij, doen heel erg hun best om duidelijk maken dat je niet zomaar een plaatje van internet kan plukken en gebruiken. Op televisie, in kranten en tijdschriften zie je regelmatig berichtgeving over auteursrechtzaken. Recentelijk nog was er een duidelijke zaak bij de Rijdende Rechter. Ook daar werd de inbreukpleger gewoon veroordeeld. Als u nu nog steeds foto’s gebruikt waar u geen toestemming voor hebt, dan moet u het zelf ook maar weten.

Ik ben fotograaf. Ik verkoop gebruiksrecht op mijn foto’s. Professionele fotografie is zeker geen luxueus bestaan. De gemiddelde fotograaf worstelt om rond te komen. Als u zijn foto’s neemt en ze commercieel inzet voor uw eigen belang, dan bent u niet veel beter dan een ordinaire winkeldief. U maakt op dat moment misbruik van een serieuze professional die doorgaans moet vechten voor een redelijk bestaan. Dat iemand anders u heeft verteld dat dat wel mag, is echt een non-argument; u dient dat gewoon bij de fotograaf te checken. De bewaker bij de supermarkt of juwelier is ook niet vriendelijk als hij u pakt voor winkeldiefstal, ook al heeft iemand anders gezegd dat u dat product gewoon mocht meenemen. Hij haalt zijn schouders op en begint zonder enige aarzeling juridische stappen tegen u. Als u meent dat iemand u onterecht heeft verteld dat de foto’s vrij te gebruiken waren, kan ik me goed voorstellen dat u dit met die persoon wil bespreken. Maar het is UW verantwoordelijkheid om te controleren of dit klopt. U doet dat bij de bron — de fotograaf. Een telefoontje of mailtje en u weet wat de stand van zaken is.

Dezelfde dreigementen

Ook standaard zijn dezelfde dreigementen: ik vertel het aan iedereen! U krijgt nooit meer een opdracht van ons/hen/de wereld.

Serieus? Wat voor ondernemer zou ik zijn als ik u mijn foto’s liet nemen en zonder betaling liet gebruiken? Als iemand zomaar mijn spullen, waar ik hard voor werk, mag nemen en zonder enige vorm van communicatie, laat staan betaling, mag inzetten voor zijn eigen financiële winst? Laten we eerlijk wezen: u neemt uw eigen belangen ook serieuzer.

Mijn reactie is altijd hetzelfde: laten we het even omdraaien. Als mijn beelden niet veilig bij u zijn, dan wil ik niet voor u werken. Als u mijn auteursrecht niet respecteert, dan bent u niet het soort klant waar ik zaken mee wil doen. Denkt u echt dat ik tienduizenden euro’s aan apparatuur inzet en tienduizenden uren aan ervaring inzet en u dan vervolgens toesta om een foto gewoon te stelen en te gebruiken voor uw eigen financiële gewin? Dat ik daar geen werk van maak? Gelooft u mij als ik zeg dat de professionele fotograaf zijn werk echt serieuzer neemt.

U moet begrijpen: als professionele fotograaf heb ik geen salaris. De inkomsten op foto’s zijn niet een aardige bijkomstigheid… ze zijn mijn corebusiness. Met mijn inkomsten uit het gebruik van mijn foto’s onderhoud ik een huishouden: een lieve vrouw en drie bloedjes van kinderen. Ik betaal mijn apparatuur, verzekering, hypotheek, eten, en zo nu en dan een vakantie. De inkomsten uit mijn fotografie zijn niet een nice-to-have, maar een need-to-have.

Mijn opdrachtgevers hebben er ook belang bij dat ik serieus ben over auteursrecht. Zij hebben goed geld betaald voor die foto’s, en dan gebruikt u dezelfde foto’s zonder toestemming, en voor niks? 

Ik kom niet alleen op voor mijn eigen belang, maar ook voor het belang van mijn opdrachtgever. Hoe denkt u dat mijn opdrachtgever reageert als hij een foto die ik voor hem heb gemaakt, aantreft op een website waar hij niet hoort? Zoals de opdrachtgever die een foto van zijn event ineens op de website van een evenementenbureau aantrof, die daarmee klanten trok naar een concurrerend evenement? Of de opdrachtgever die gebeld werd door een uitgever dat de mooie foto van zijn nieuwe project niet geplaatst kon worden, omdat een andere partij dezelfde foto al pagina groot ging plaatsen? De foto was gewoon op een USB stick meegenomen door een marketing medewerker die van baan was gewisseld… Dat zijn partijen die zelf juridisch dan redelijk zwak staan. Ze kijken naar mij, als maker van de foto, en verwachten dat ik het auteursrecht claim en duidelijk ben over wie wel, en wie niet mag publiceren. Mijn opdrachtgevers hebben netjes betaald voor het gebruiksrecht op foto’s — en u gebruikt ze zonder toestemming, en zonder verdere kosten? Dus, om op het dreigement terug te komen: ik denk niet dat ik opdrachtgevers verlies door voor mijn auteursrecht op te komen, maar dat ik er juist bij win. Opdrachtgevers zijn blij om te weten dat de foto’s die ik voor hen maak, ook goed beschermd worden tegen misbruik.

Als u arbitrair met mijn belangen, en de belangen van mijn opdrachtgevers omgaat ben ik in ene met u klaar. Ik doe u dan een vriendelijk maar duidelijk voorstel; als u daar niet op reageert schakel ik een advocaat in. Als u dan nog steeds niet reageert gaat het naar de rechter.

Dezelfde stommiteiten

Niet dat ik graag naar de rechter wil. Ik betreur het altijd enorm het zover moet komen.

Ik verdien mijn inkomen met het gebruik van mijn foto’s. Ik onderhoud er een lieve vrouw en drie bloedjes van kinderen mee. Als u doet alsof dat niks waard is, moet u van de fotograaf niet veel vriendelijkheid verwachten…

De stap naar de rechter is echt de allerlaatste stap. Het komt alleen zo ver als u de zaak negeert. Voordat ik iets overdraag aan een advocaat heb ik echt meerdere pogingen gedaan om dit eenvoudig op te lossen. Mijn advocaat heeft vervolgens ook meerdere pogingen gedaan om u van de ernst van de situatie te doordringen. Er is meestal gebeld, er is gemaild, u heeft waarschijnlijk aangetekende brieven ontvangen. Zaken die bij de rechter komen zijn zaken waarin de inbreukpleger gewoon consequent niet thuis geeft. Wellicht denkt: als ik de situatie negeer gaat die vervelende jongen wel weg. De spreekwoordelijke kop in het zand steekt.

Ik bespaar u graag een desillusie: als u zo respectloos met mijn spullen omgaat, en mij voortdurend negeert, dan maak ik die stap snel en zonder enige vorm van wroeging. Uw tegenwerpingen en bezwaren en klachten vallen dan echt op dovemans oren: u heeft het er zelf naar gemaakt. Je zou eigenlijk kunnen zeggen dat we niet bij de rechter komen omdat u inbreuk heeft gepleegd. We komen bij de rechter omdat u gewoon consequent niet thuis geeft. Omdat u weigert mee te werken aan een goede oplossing. U bent alleen slachtoffer van uzelf.

Dezelfde uitkomsten

Auteursrechtelijke zaken zijn niet complex. Rechters maken korte metten met inbreukplegers. Er is op dit gebied een zeer ruime mate aan jurisprudentie. Excuses, smoezen, vermeende onschuld, de rechter heeft er geen boodschap aan. De verantwoordelijkheid ligt nooit bij de fotograaf, noch bij de partij die u vertelde dat u de foto’s mocht gebruiken, slechts alleen bij de publicerende partij. Inbreukplegers worden veroordeeld, en moeten doorgaans ook de juridische kosten van de fotograaf betalen. De kosten zijn echt vele malen hoger dan ze zijn in een minnelijke oplossing, zoals de fotograaf in eerste instantie heeft voorgesteld. De meest voordelige situatie is als het gebruik gewoon netjes heeft geregeld. Om een idee te geven: ik reken voor een mooie foto, of een serie foto’s doorgaans € 250 – € 750. Bij veroordeling door een rechter kunnen de kosten in de duizenden euro’s lopen.

Dezelfde tegenwerpingen

€250 voor een paar eenvoudige foto’s? Dat vind ik veels te veel! is ook een standaard reactie. Prima — maar steel de foto dan niet. Maar als u de foto wel steelt, dan vond u de foto’s dus mooi genoeg om te gebruiken om uw bedrijf bij klanten onder de aandacht te brengen. Dan moet u niet klagen als ik u de kosten alsnog in rekening breng (altijd vermeerderd met een som voor de inbreuk).

Voor alle duidelijkheid: ik begrijp best dat mijn foto niet de Nachtwacht van Rembrandt, of de Zonnebloemen van van Gogh is! Maar ik heb er wel tienduizenden euro’s aan apparatuur en tienduizenden uren aan ervaring voor ingezet — en, als u het niet erg vind, bepaal ik zelf wat ik mijn werk waard vind. Als ik constateer dat u mijn foto’s zonder toestemming heeft gebruikt, ga ik niet ook nog eens in discussie over of mijn prijzen wel redelijk zijn.

Maar je hoeft toch geen extra bedrag in rekening te brengen? Als ik nou gewoon de licentiekosten betaal… wordt ook regelmatig voorgesteld.

Ik ben wel goed, maar niet gek. Dat zou betekenen dat u gewoon de foto’s kon pikken, en als u dan gepakt wordt, alleen maar de originele kosten zou hoeven te betalen. Dan zou diefstal dus lonen: in de meeste gevallen zou u er gratis mee wegkomen, en als u wel gepakt wordt, zijn de kosten alleen maar wat het zou zijn als u het eerlijk had aangepakt.
Daar gaat de professionele fotograaf dus niet mee akkoord. Ik moet altijd denken aan mijn Wiskundeleraar in 4 VWO, dhr. de Vries. Aan het begin van een repetitie zei hij steevast: u mag spieken — maar als ik u pak, krijgt u een 1. Om de metafoor door te trekken: als u de foto’s van een professionele fotograaf misbruikt moet u niet verwachten dat we ook nog gaan onderhandelen. Hoe naïef denkt u dat we zijn?

Dezelfde ironie

Wat ook standaard is, zijn de sneren: de lelijke of neerbuigende opmerkingen. Die kun je natuurlijk verwachten, en ze raken me dus ook niet echt. Maar vaak zijn ze vol (onbedoelde) ironie.

Persoonlijk zou het schaamrood me op de kaken staan…

Onlangs kreeg ik een reactie van iemand die het niet leuk vond om aangesproken te worden op haar inbreuk: ‘ga eens een cursus doen in normale omgangsvormen!’ Ik heb daar echt om moeten lachen. Les 1 van zo’n cursus lijkt me ‘blijf met je tengels van de spullen van anderen af!’ Zou de inbreukpleger de ironie ook hebben begrepen?

Of een andere reactie: ‘ik verbied u bij mij op het bedrijf te komen’. Moest ik ook weer om glimlachen. Zodra alles is opgelost ga ik die wens respecteren. Maar gaat hij het werk van anderen ook respecteren? Op zijn site stonden nog veel meer foto’s die hij vast niet zelf had gemaakt…

Overigens, niet dat ik dit soort opmerkingen goed begrijp. Persoonlijk zou het schaamrood me op de kaken staan. Je bent tenslotte gepakt — en wel met je broek op je enkels. Je staat op het punt voor de rechter te komen, die je, naar alle waarschijnlijkheid, in record time een behoorlijke financiële tik gaat geven. Maar toch, sommige mensen denken ook dan nog steeds dat ze morele superioriteit hebben. Dergelijke opmerkingen bewijzen mijns inziens alleen maar dat je je morele kompas echt kwijt bent. Waarom niet je excuses aanbieden, dit snel en vriendelijk oplossen, en doorgaan met waar je eigenlijk mee bezig wil zijn? Al die negatieve energie…

Samenvattend

Ik zet de voornaamste punten op een rij:

  • Foto’s zijn auteursrechtelijk beschermd materiaal. Professionele fotografen nemen hun auteursrecht serieus.
  • De ENIGE die toestemming kan geven voor gebruik van foto’s is de fotograaf zelf. Die vriendelijke ambtenaar, of leuke vent aan de telefoon bij dat tijdschrift kunnen van alles beweren, maar de enige die toestemming kan verlenen is de fotograaf. Check het bij de bron.
  • Een serieuze financiële vergoeding voor het gebruik van foto’s is hoe de fotograaf zijn gezin onderhoud en zijn bedrijfsvoering betaalt. Dan hebben we het niet over twee tientjes.
  • Als u de pogingen van de fotograaf om dit vriendelijk op te lossen negeert, dan escaleert de boel. De kosten worden met elke stap hoger. Het is helemaal aan u om dat te voorkomen.

Rechtszaak gewonnen

Om terug te komen op waarmee dit blog begon: één van de twee partijen besloot vlak voor de rechtszaak dat het toch slimmer was om op mijn schikkingsvoorstel in te gaan. De andere partij werd door de rechter veroordeeld voor inbreuk en moest een bedrag betalen dat nog hoger was dan mijn advocaat had geëist. Ik kreeg enkele dagen na de rechtszaak een kleine € 2000 op mijn rekening bijgeschreven. En dat voor een foto die € 270 had gekost als je mij direct had benaderd.

Zo serieus neemt de professionele fotograaf zijn auteursrecht Read More »

Snel ‘gestolen’ foto’s terug vinden

S

tel: u schrijft een artikel voor een webpagina. Daarbij heeft u even snel een foto nodig. U googelt op het onderwerp, vindt een mooie foto, copy-paste, en hoppa: uw artikel staat online! Kort gaat de gedachte nog door uw hoofd dat de fotograaf van de foto in kwestie misschien een probleem heeft met uw gebruik van zijn of haar foto — maar wat is de kans dat die fotograaf stom toevallig op uw webpagina komt? Nihil toch? Het internet is zoooooo groot….

Die kans is echter groter dan u denkt! Regelmatige lezers van dit blog weten dat ik mijn auteursrechten heel serieus neem. In dit blogje laat ik zien hoe makkelijk het is voor een fotograaf om zijn of haar foto’s op uw pagina terug te vinden! Ik hoef namelijk helemaal niet miljoenen webpagina’s af te struinen — nee, dat doet Google wel!

Hoe werkt het? Het hele proces is heel simpel.

Stap 1: Installeer de ‘Search Google by image’ extension

Deze extensie werkt in Chrome, de browser van Google. Er zijn misschien vergelijkbare add-ons voor Safari, Firefox of Explorer, maar dat weet ik niet.

Stap 2: Google je image

Klik op een foto met je rechter muisknop, scroll naar ‘Search Google with this image’.

Op dit voorbeeld zie je hoe ik een foto aanklik op mijn Tumblr site. Let op: ik zet ALTIJD een watermerk op foto’s. En dat watermerk is altijd ‘verdwenen’ als ik de foto terugvind. Rara, hoe kan dat…

Er opent zich nu een Google venster met zoekresultaten. Hier zie je eigen foto, plus alle plaatsen waar deze foto staat, plus foto’s die er veel op lijken. Als iemand jouw foto heeft overgenomen, en Google heeft de foto geïndexeerd, dan is die persoon nu betrapt! In mijn voorbeeld zijn er twee bedrijven die mijn foto hebben misbruikt. Het eerste bedrijf heeft mijn foto gebruikt op haar website en in een nieuwsbrief die als pdf op hun site staat.Het tweede bedrijf heeft de foto ingrijpend gefotoshopt (de kleur van de truck is veranderd) – en toch is het nog steeds mijn foto!

Let op: het maakt niks uit of die persoon de naam van de foto heeft veranderd. Google bekijkt de foto zelf! En Google vindt de foto’s ook op Facebook…

Let op: Die persoon kan je naam of watermerk van de foto hebben verwijderd, maar Google vindt de foto toch!

Briljant, nietwaar? OK, niet als je een foto wil overnemen zonder voor de gebruiksrechten te hoeven betalen. Ik begrijp dat wel: waarom betalen voor iets wat je zo makkelijk kunt gebruiken. Ik bereken voor het gebruik van een foto in mijn archief €70 tot €500, afhankelijk van de aard en vorm van gebruik. Leuk als je jezelf dat bedrag kunt uitsparen…

Maar dat lukt dus niet zo makkelijk. Want het proces is nog niet klaar. Nu volgt de brief — en de hoge kosten.

Stap 3: kopieer en verstuur deze brief.

Deze brief is door de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) speciaal opgesteld om inbreuk op auteursrechten op fotomateriaal aan te spreken. Vul de stippellijntjes in, en verstuur de brief. Deze brief is zo goed opgesteld; er zijn maar weinig partijen die na het lezen hiervan niet begrijpen dat ze de (nu veel hogere) kosten gewoon maar beter in ene kunnen voldoen. Mocht de betreffende partij toch moeilijk doen, dan staan de advocaten van de NVJ je graag terzijde als fotograaf (mits je bij de fotografenfederatie bent aangesloten.).

In mijn volgende blog ga ik in op de reactie van de partij die de brief krijgt. Dat gaat meestal in de vorm van een telefoontje.

Snel ‘gestolen’ foto’s terug vinden Read More »