Als ik eerlijk ben wil ik al een hele tijd ‘verduurzamen’. Ik ben geen Tata Steel en heb geen grote varkensboerderij. Maar de boodschap dat we allemaal mee moeten doen is bij mij echt wel aangekomen. De vraag is echter: hoe? Kan een fotograaf duurzaam opereren? Natuurlijk: de eenvoudige antwoorden zijn ‘elektrisch gaan rijden, zonnepanelen op het dak, en geen vlees meer eten,’ gevolgd door ‘niet meer vliegen, fair-trade chocolade eten, en dikke wollen sokken aantrekken’. En met de energieprijzen van tegenwoordig staat de thermostaat echt wel een graadje of wat zachter.

Doordacht duurzaam

Was het maar zo eenvoudig. Je komt al snel een aantal dilemma’s tegen. Mijn dak is niet erg geschikt voor zonnecollectoren. Elektrisch rijden zit er ook nog niet in zolang het bereik niet groter wordt. Bovendien, je moet ook maar het geld voor een nieuwe auto hebben. Ik kan niet om het gebruik van apparatuur heen die geproduceerd is in vervuilende fabrieken van grondstoffen die moeilijk te winnen zijn. Dus is de vraag: binnen de beperkingen die ik heb, hoe kan ik toch zo duurzaam mogelijk opereren? 

Ook fotografen dragen bij aan het milieuprobleem

Ik denk er al een aantal jaar over na. Als fotograaf zijn er eigenlijk drie manieren waarop je bijdraagt aan de milieuproblematiek van deze wereld:

• Je gebruikt energie. Dit zijn relatief kleine hoeveelheden. Een computer, een paar lampen die af en toe flitsen, een kantoor dat je moet verwarmen… Dit probleem is nog het meest eenvoudig om op te lossen.
• Een ingewikkelder probleem zijn je reizen en autoritten. Ik vlieg heel weinig (de afgelopen jaren hebben mijn vrouw en ik er ook opzettelijk voor gekozen niet met vliegtuig te gaan). Maar ik moet wel naar mijn klanten — met een grote auto met veel spullen. Bij de aanschaf van de auto heb ik er op gelet: mijn auto heeft een C-energie label. Niet geweldig, maar het kon slechter.
• Maar het grootste probleem is de apparatuur die we gebruiken. De camera’s en de computers die we gebruiken vol met zeldzame grondstoffen die kostbaar zijn om te winnen, en die geproduceerd worden in energie-slurpende processen en vervuilende fabrieken. Hoe bereken je de carbon footprint daarvan? Is die veel, of valt dat wel mee? De apparatuur is ook weer niet zo groot…

In gesprekken met collega’s kwam ik niet veel verder. Een paar jaar geleden heb ik de vraag gesteld in diverse fora voor fotografen. Hoe kun je als fotograaf duurzaam ondernemen? Niemand wist het antwoord. De meest voorkomende reactie: ‘joh, jouw bijdrage aan het probleem is zo klein — maak je geen zorgen!’ En de realiteit was dat ik mezelf ook lang tijd met dat antwoord maar tevreden heb gesteld.

Knagen

Maar het knaagde ergens. Want het schijnt me toe dat als we allemaal zo denken het probleem echt niet kleiner wordt. 

Wat ook knaagde is dat ik geregeld opdrachten doe die alles te maken hebben met milieu en duurzaamheid. En dat ik werk voor opdrachtgevers die heel serieus omgaan met hun carbon footprint. Die klimaat-neutraal willen opereren! De gedachte die dan steeds bij me opkwam is: het is toch te gek voor woorden dat deze organisaties zo hun best doen om de klimaatcrisis het hoofd te bieden, en dan geforceerd zijn om gebruik te maken van fotografen die niet weten hoe ze hun carbon footprint moeten verminderen? En die dus maar niks doen?

Het is toch te gek voor woorden dat deze organisaties zo hun best doen om de klimaatcrisis het hoofd te bieden, en dan geforceerd zijn om gebruik te maken van fotografen die niet weten hoe ze hun carbon footprint moeten verminderen? En die dus maar niks doen?

En dus ben ik onlangs weer op zoek gegaan. Ik ben in gesprek gegaan met opdrachtgevers die erg bezig zijn met duurzaamheid. Ik heb het internet afgestruind. Heb mijn oor hier en daar te luisteren gelegd. 

Je kunt het gewoon berekenen!

De realiteit is dat er nog steeds weinig aandacht is voor wat ZZP’ers kunnen doen. Maar in mijn zoektocht ben ik uiteindelijk gestuit op online-calculators! Deze helpen je heel eenvoudig om je uitstoot in kaart te brengen. Dat deze diensten er een paar jaar geleden waren voor grotere bedrijven wist ik. Maar nu zijn ze er ook voor individuele huishoudens en kleine bedrijven. Super handig! En ja, ook wel even een ‘duh’ momentje — waarom heb ik dit niet eerder gevonden?

24 ton!

Hier is een link naar zo’n calculator. Achtereenvolgens vul je je gegevens heen over je woning, je vluchten, de auto, je motor, je OV-gebruik en de ‘secundaire’ zaken zoals je apparatuur. 

Wat ik al verwacht had: de uitstoot door mijn auto was een grote factor. De verrassing zat hem echter in ‘de secundaire zaken’: als gevolg van de aanschaf van apparatuur was mijn uitstoot 15,63 ton. Kijk, dat was de informatie die ik tot dusver niet kon vinden!

Hier een overzicht van mijn uitstoot:

Berekening 2022	ton
Electra	0,4
Vervoer	5,58
Papier	0,23
Meubilair	0,56
Apparatuur	15,63
Horeca	0,5
Telefonica	0,18
Bank	0,06
Verzekering	0,23
Training	0,11
Totaal	23,49

Deel van het probleem, of deel van de oplossing?

En als je weet wat je uitstoot is, kun je berekenen wat je moet doen om dit te compenseren. Dat heb ik uiteindelijk gedaan via TreesForAll.nl. Daar kun je invullen welk gewicht aan uitstoot je wilt compenseren, en dan rolt daar een mooi bedrag uit. Als je dat overmaakt, krijg je een mooi certificaat. Het staat er niet op, maar het is zo’n certificaat dat je vertelt dat je niet langer onderdeel bent van het probleem, maar van de oplossing. 

Dus: aan al mijn klanten: ik onderneem klimaat-neutraal. Waar mogelijk beperk ik mijn footprint. Waar dat niet mogelijk is, compenseer ik hem.

En aan al mijn collega’s: met dit blogje hoop ik jullie een eenvoudige methode te hebben laten zien, waarmee jullie ook je impact op deze wereld kunnen reduceren.

“Take nothing but pictures
Leave nothing but footprints
Kill nothing but time.“

(citaat toegedicht aan John Muir, Chief Seattle, en Aliyyah Eniath)