Het is alsof we terecht zijn gekomen in een slechte film. De negatieve nieuwsberichten eerder deze week over escalerende besmettingscijfers en crashende beurzen waren al weinig opwekkend. De maatregelen die de overheid donderdag aankondigde waren noodzakelijk, maar voor mij en vele andere creatieve ZZP’ers ook het begin van een doemscenario. Ze hadden in mijn geval vrijdagochtend een serie van twaalf telefoontjes en e-mails van opdrachtgevers tot gevolg, met allemaal dezelfde strekking: we moeten de foto-opdracht uitstellen/annuleren. Twaalf telefoontjes en e-mailtjes later was mijn agenda voor de komende maand min of meer leeg en was ik ca. € 8000 aan omzet kwijt. 

Dat gaat hard! Los van de bezorgdheid over je eigen gezondheid en die van je familieleden en vrienden, dringt zich de vraag dan op: hoe lang gaat dit duren? En, belangrijker nog: ga ik dit overleven? Ik heb een goedlopend fotografie bedrijf, en ik heb wel een buffer — maar op dit scenario heb ik echt niet kunnen anticiperen. Ik, en vele freelancers met mij, zien de afgrond op ons afkomen. Mijn echtgenote is net als ik ZZP’er, en ook haar inkomsten kunnen hierdoor stilvallen. Als dat gebeurt is het einde verhaal.

U begrijpt: deze situatie is angstwekkend. Voor een gozer die toch al last heeft van een overijverige amygdala is dit een uitdagende situatie. Ik heb daarom goed nagedacht over wat ik de komende tijd ga doen. Ik probeer deze tijd ook te zien als een cadeau: wat kan ik doen met al de tijd die ik nu over heb?

De survival strategie van deze fotograaf

Hieronder een overzicht van wat ik voor ogen heb. Dit is ‘mijn strategie’. Ik vertel ze u om twee redenen: enerzijds om u te laten zien hoe ik als ‘uw fotograaf’ met deze situatie omga. Anderzijds omdat ik me besef dat dit echt een moeilijke tijd kan worden, en dat ik op zoek ben naar manieren waarop ik er positief en constructief in kan blijven staan. Als u ideeën of suggesties heeft, dan zijn ze van harte welkom.

Ik ga

1. Ik ga op zoek naar de opdrachten die ik nog wel kan doen. Dit zijn o.a.
   Portretshoots een-op-een, voor bv LinkedIn
   Het maken van fotoboeken en fotoafdrukken
   Productfotografie
   Het ontwikkelen van eenvoudige websites.
2. Tijd investeren in het leren van nieuwe skills, en het verbeteren van vaardigheden die ik al heb. Ik heb er een heel lijstje. Ik ben bezig met het leren werken met Capture One, een foto-bewerkingsprogramma. Ik leer beter video-bewerken in Premiere in AfterEffects. Ik heb in december al een abonnement op CreativeLive genomen, een site met honderden cursussen in tal van foto- en video skills en programma’s. Hier heb ik op dit moment veel profijt van.
3. Ik ga een nieuwe website bouwen. Hier ben ik ook al mee begonnen en hoort u binnenkort meer over. Dit is iets wat ik al heel lang wilde doen, maar nu heb ik er de tijd voor.
4. Ik ben aan het leren hoe ik met de computer muziek kan maken in Ableton Live. Ik speelde akoestisch en elektrisch gitaar, bas en keyboard. Ik heb de instrumenten eind vorig jaar van zolder gehaald, laten nakijken en afstellen, en was weer klaar om mijn oude hobby op te pakken. Nou, daar ga ik tijd voor hebben. Met Ableton Live maak je vooral loop-based music, dus wellicht dat u binnenkort van mij wat leuke dansbare deuntjes voorbij hoort komen.
5. Ik sport elke dag. Dat doe ik voorlopig thuis en buiten. Ik heb een abonnement bij David Lloyd, maar in het kader van de social distancing ga ik daar even niet naar toe. Vandaag ga ik een stuk fietsen – en dan neem ik de camera mee.
6. Ik mediteer. Het doen van mediteren is niet, zoals veel mensen denken, je hoofd leeg te maken, maar juist om je bewust te worden van je denken en zodoende er ook een mate van controle over te krijgen. Bijzonder belangrijk voor mij op dit moment. Ik doe dit met de Headspace App, die ik u zeer kan aanbevelen: geen zweverig gedoe of religieuze referenties; gewoon recht aan, recht toe ademhalings- en concentratie oefeningen.
7. Ik heb me voorgenomen niet mee te doen aan een negatieve nieuwssfeer. Van mij geen foto’s van lege vakken bij de lokale supermarkt of berichten over hufterigheid. Ik ga ze niet lezen, liken of delen. Ook geen berichten over angst scenario’s of ‘wat ze u in de reguliere media niet vertellen: ….’ Van mij positieve en mooie berichten, en vooral mooie foto’s en video.
8. Ik ga elke dag een of meerdere mooie foto’s of berichten delen op social media. Ik zie graag dat u aan de andere kant van deze crisis direct aan mij denkt als u behoefte heeft aan een foto- of videograaf. Ik hoop dat u geniet van mijn beelden en dat ze uw dag opfleuren.
9. Ik leer koken. Ik ben getrouwd met een ware keukenprinses, en alle cookingskills die ik in mijn studententijd had ontwikkeld had zijn met mijn huwelijksbelofte aan haar destijds in rook opgegaan (de skills, niet de huwelijksbelofte). Maar eind vorig jaar bleek dat zij het erg druk had. Daarom hebben wij dan ook de balans in onze tot dan toe zeer traditionele rolverdeling verschoven. Intussen heb ik een klein maar groeiend arsenaal aan gerechten, en vooral mijn Thaise groene curry is een succes!
10. Ik ga een plan maken voor mijn goud-kwalificatie. Ik haalde mijn zilver in 2015; het wordt tijd om concreet met de volgende stap in mijn fotografische/artistieke ontwikkeling te maken.

In mijn hoofd zweven nog meer ideeën, en het ging me er ook niet om een lijstje van 10 te maken. Iemand zei ooit eens if you aim at nothing you are sure to hit it. Ik ben me daarvan bewust en dus heb ik mezelf een aantal doelstellingen gesteld. Ook weet ik: als ik halverwege kom ben ik al zoveel verder dan als ik helemaal geen plan zou hebben.

Maar laten we eerlijk wezen: het maken van zo’n plan is natuurlijk ook een spelletje dat je in je hoofd speelt. Ik merk dat ik voortdurend op zoek ben naar de hendels waar ik aan kan trekken en de knoppen waar ik op kan drukken om de beheersing over mijn situatie weer terug te krijgen. Ik zoek ze tevergeefs. In gesprekken met collega’s die ik deze week voerde bleek dat ik daarin helemaal niet alleen was: velen van ons voelen zich, ook met al onze goede plannen, volledig aan de omstandigheden overgeleverd.

Vragen aan u

En daarom wil ik ook mijn vraag aan u richten. Met dit blogje wil ik u laten zien hoe ik, en veel van mijn collega’s ook, proberen constructief met de situatie om te gaan — maar ook hoe penibel onze situatie nu wordt. Wij hebben niet een werkgever die ons salaris doorbetaald. We hebben geen verzekering voor deze situatie. We hebben gewoon … niks. Als de buffers op zijn (en veel creatieve ZZP’ers hebben geen buffers) houdt het gewoon op.

Op Facebook zag ik diverse oproepen om de ticketkosten voor een theater, musical, of concert dat nu geannuleerd moest worden, niet terug te vragen. Dat vind ik mooi. Je ziet dan dat er een bewustzijn komt dat sommige mensen heel direct en keihard door deze crisis geraakt worden. Datzelfde bewustzijn is ook nodig naar uw creatieve professional: ik hoop dat, zodra het maar enigszins mogelijk is, u weer met hem of haar zaken gaat doen!

Vragen aan de overheid

Uiteraard heb ik alle begrip voor de grote uitdagingen die de overheid op dit moment op zich af ziet komen. Het is nogal al wat, en ik ben helemaal niet jaloers op de mensen in onze regering of de overheid.

Maar ik zag deze wel een aantal dingen gebeuren. Ik zag dat grote bedrijven arbeidstijdverkorting en gedeelde WW bij de overheid konden aanvragen. Ik zag dat de overheid geld in de energie pompte. Dat zijn maatregelen waar grote bedrijven baat bij hebben.

Ik zag ook twee regelingen voor de kleine ondernemer. Enerzijds is er de mogelijkheid om belastingen later te betalen. Anderzijds is de overheid bereid om garant te staan als je krediet wil aanvragen. Dat klinkt op papier mooi, maar, zoals een collega van mij direct zei: “Dan krijgen die grote bedrijven cadeautjes en mag ik mij in de schulden gaan steken. Fotografie is geen vetpot – hoe verwachten ze dat ik dat ga terugbetalen? Dan ga ik liever in ene failliet.”

Ik noem dit hier, omdat in het debat tot dusver, ik de aandacht voor die 1,1 miljoen ZZP’ers die Nederland telt nog erg achter is gebleven. Ik hoop en vraag dat dit snel verandert. De paniek onder deze groep mensen is echt zeer groot; dit is waar het probleem het eerst en het meest direct gevoeld gaat worden.

Samenvattend

Er heerst paniek. We doen echt ons best om die onder controle te krijgen en de zo constructief mogelijk met de situatie om te gaan. Laten we elkaar daarbij over en weer tot steun zijn. Als u daarbij tips, ideeën heeft, dan hoor ik ze graag.

En vooral uw opdrachten zijn van harte welkom!

Het lijkt natuurlijk een makkelijke en snelle manier van werken. Je hebt een fotograaf nodig. Je googlet even op ‘plaatsnaam + fotograaf’. Bij de eerste vijf websites die je wel aardig vindt, zoek je het contact formulier. Hier vraag je een offerte voor je opdracht. Als je slim bent doe je gewoon vijf keer ‘copy-paste’. Vervolgens wacht je af wat er binnen komt. Je kiest er eentje. Daarbij is prijs meestal een doorslaggevende factor, want: dit is toch een offerte van een ‘professionele fotograaf’ dus het zal wel goed zijn…?

Helaas, u loopt het risico slachtoffer te worden van uw eigen snelheid en zuinigheid. Natuurlijk, zo’n aanpak heeft voordelen…

• Het is snel. Of: het lijkt snel, totdat de problemen beginnen.
• Je gebruikt de prijsdrukkende kracht van concurrentie, waardoor je zeker denkt te weten dat je niet te veel betaalt. Totdat je de foto’s krijgt en deze van sub-optimale kwaliteit te zijn.

Risico’s

De realiteit is dat u met deze aanpak grote risico’s loopt.

• Er zijn onder fotografen grote prijsverschillen. Prijs is áltijd een indicatie van kwaliteit. Een lage prijs is bijna een garantie voor tegenvallende kwaliteit, slechte service, en te weinig technische mogelijkheden om een opdracht goed aan te pakken. If you pay peanuts, you get monkeys…
• Een lagere prijs wil vaak zeggen dat de fotograaf minder ervaring heeft. Fotografie is vakmanschap. Hoe meer ervaring de fotograaf heeft, hoe beter hij uw opdracht aan kan.
• Een lagere prijs wil ook vaak zeggen dat de fotograaf minder goed is uitgerust. Hij of zij heeft minder geïnvesteerd in de juiste apparatuur. Regelmatig kom ik op een evenement een fotograaf tegen met een camera en twee lenzen. Liever lui dan moe, zeg maar. De foto’s zien er niet uit, en als er een probleem met een camera of een kaart is, heeft hij geen back-up. U weet als klant niet dat u risico loopt. U krijgt straks beelden en denkt bij uzelf: het was een professionele fotograaf, dus dit zal wel het beste zijn wat er onder omstandigheden uit te halen was. Nee — u heeft gewoon de verkeerde fotograaf ingeschakeld. U ging de fout al in toen u op zoek ging naar de goedkoopste fotograaf.
  (Ter vergelijking: als ik u evenement kom fotograferen heb ik minimaal 2 professionele camera’s bij me. Uw risico is zo klein mogelijk gemaakt. En ik heb 9 lenzen, zodat ik uw evenement uit alle hoeken kan fotograferen. En ik neem nog veel meer spullen mee, om zeker te weten dat ik uw opdracht altijd goed kan uitvoeren)
• Slechte nabewerking. Een fotograaf die een lage prijs vraagt moet sneller klaar zijn. Hij of zij stopt weinig tijd in een zorgvuldige nabewerking. Daar heeft hij geen tijd voor, want hij moet snel weer de volgende opdracht doen.
• En dan zijn er de trucjes… Een lage prijs vooraf, en dan allerlei extra kosten achteraf. Tsja, de gemiddelde fotograaf moet toch wat. Als u perse voor de laagst offerte gaat, dan worden er slinkse trucjes gebruikt om toch voldoende tarief uit een opdracht te halen. Ik praat het niet goed, maar u mag best weten dat in Nederland de gemiddelde fotograaf een jaarinkomen heeft van € 27.000. Dan is het toch niet zo gek dat mensen trucjes bedenken om die opdracht maar binnen te halen.

Afgaan op het portfolio?

Ja, hoor ik u zeggen, wij zoeken ook via vergelijkende offertes, maar we kijken altijd heel goed naar het portfolio van de fotograaf. Als dat mooi is, dan hebben we toch een goede fotograaf?

Helaas is een mooi portfolio NIET een garantie dat de fotograaf ook uw opdracht kan vervullen. Hier zijn wat factoren die u moet weten voor u het portfolio bekijkt.

• Een portfolio kan makkelijk bestaan uit toevalstreffers. Iedere fotograaf heeft wel toevalstreffers. Het is niet zo moeilijk om een portfolio met mooie toevalstreffers te maken. Maar u heeft een fotograaf nodig die niet af en toe en topfoto maakt, maar constant. Een portfolio dat bestaat uit een klein aantal foto’s zou ik per definitie wantrouwen.
• Foto’s gemaakt tijdens workshops. Er zijn veel fotoworkshops waar je mooie foto’s kunt maken. Alles wordt tot in de puntjes wordt voorbereid: het model, de kleding, het licht. Je hoeft alleen nog maar op het knopje te drukken. Je hoeft alleen nog maar klik te doen. De workshopgever stelt bij wijze van spreken je camera nog voor je in… Die foto zet je in je portfolio, en iedereen denkt dat jij die foto zou kunnen maken. Niets is minder waar, maar dat weet niemand.
• Er zijn ook fotografen die pronken met andermans veren. Dit is echt een beetje een probleem aan het worden: je pakt een foto van een stock fotowebsite en zet die in jouw portfolio. Oh, kijk eens, hij fotografeert over de hele wereld! Of je pakt foto’s van collega-fotografen. Zelf ben ik al meerdere keren mijn foto’s tegengekomen op de website van ‘concullega’s’. Die dan vervolgens voor een beduidend lager tarief hun diensten aanboden.

(Daarom even het volgende: alle foto’s op mijn website heb ik zelf gemaakt. En ik heb heel veel foto’s op mijn website staan, zodat u goed kan zien wat de kwaliteit is die u kunt verwachten als u met mij in zee gaat.)

11 tips om een goede fotograaf te vinden!

Ik begrijp het best als u nu denkt: tsja… hoe weet je dan wie je moet vertrouwen? Nou, daar help ik u ook graag bij. Want u noemt al het juiste woord: het gaat om ‘vertrouwen’. Er zijn betere manieren om een hoge mate van vertrouwen te kunnen hebben in de fotograaf van uw keuze.

• Allereerst, maak er voldoende budget voor vrij. Het is niet reëel om te denken dat je een goede professional krijgt voor tientjes. Een beginnende fotograaf kost in Nederland € 75/uur; een ervaren fotograaf € 125 – 150/uur, en de hele goede gespecialiseerde fotografen € 225 en meer per uur.
  De ironie is dat bij veel opdrachten de fotografie een sluitpost is. Dan is er een dagvoorzitter ingehuurd voor € 2500; en is er een band voor € 1500. En nog een DJ voor € 1200. En dan moet de fotograaf komen voor € 600, want dat is nog over. En dat zijn wel de beelden waarmee u naar uw relaties wil gaan communiceren. En dan bent u verbaast dat de beelden niet spetteren…
  
  
• Ga het gesprek met de fotograaf aan. Pak de telefoon. De belangrijkste vraag is: krijgt u vertrouwen in hem of haar? Heeft u een klik? Vraag naar zijn/haar aanpak. Naar de prijsstructuur. Even blind 5 offerte-aanvragen sturen aan 5 vijf fotografen is echt vragen om problemen. U denkt dat het lekker snel is, maar de problemen komen daarna…
  Let op de communicatie van de fotograaf. Spreekt hier ervaring en mensenkennis uit? Helpt hij/zij u de opdracht doordenken? Heeft de fotograaf een dienstgerichte opstelling?
  
  
• Bekijk wel het portfolio van de fotograaf. Misschien denkt u na mijn opmerkingen hierboven dat een portfolio niets zegt. Maar dat is niet wat ik bedoel. Mijn suggestie is juist dat u het portfolio goed — en kritisch —bekijkt. Heeft de fotograaf een uitgebreid portfolio, of maar een paar beelden? Staan er beelden in die lijken op wat u nodig heeft? Zijn de foto’s gemaakt in soortgelijke situaties? Zijn de beelden allemaal een beetje hetzelfde, of zijn ze gevarieerd? Vraag de fotograaf ook naar hoe een bepaald beeld tot stand is gekomen. Bevat het antwoord een referentie aan een workshop, zoek dan even verder.
  
  
• Vraag de fotograaf of u voorbeelden mag zien van soortgelijke opdrachten. Ik heb een uitgebreid portfolio online staan, maar ik heb nog veel meer beelden niet online staan. Zo fotografeer ik bijvoorbeeld regelmatig in de zorg. Daar heb ik een portfolio van online staan. In dat portfolio staan geen foto’s uit tandartsenklinieken en oogklinieken. Toch kom ik met enige regelmaat wel in dat soort zorg-praktijken. Maar de tijd en ruimte ontbreekt om alles online te zetten!
  
  
• Hoe voorkomt u dat u teveel betaalt? Een vakfotograaf heeft gewoon een vaste prijsstructuur, en die staat vaak gewoon online. Dit zijn de prijzen die hij hanteert, en daar gaat hij of zij niet over onderhandelen. U kunt een offerte aanvragen, en dan staan daarin gewoon de prijzen die u al in ene op zijn website had kunnen zien.
  
  
• Vraag de fotograaf naar hoe het zit met de rechten, en mogelijke andere kosten. Zegt de fotograaf dat u de beelden ‘rechtenvrij’ mag gebruiken, dan weet u in ene dat u met een amateur te maken heeft. Hiermee in zee gaan is vragen om problemen. Onder zowel Nederlandse als Europese wetgeving rusten er ALTIJD rechten op beelden. Een professionele fotograaf kan u er snel en eenvoudig door heen praten.
  
  
• Ga in zee met een fulltime professional. Het is heel simpel (al zullen veel weekend warriors het met me oneens zijn): een fulltime fotograaf is een doorgewinterde, gepassioneerde, gefocuste professional. Het is het bekende ‘hedgehog’ principe: de fulltime vakfotograaf weet één ding: hoe hij met goede beelden zijn opdrachtgever gelukkig maakt.
  
  
• Een goede fotograaf is aangesloten bij de branche vereniging van Nederlandse Professionele Fotografen (DuPho, hetgeen staat voor Dutch Photographers). Hij of zij gebruikt de algemene voorwaarden van de DuPho, die niet alleen de fotograaf beschermen, maar ook u. En u kunt daar terecht als u niet tevreden bent over de dienstverlening van de fotograaf.
  Zelf ben ik ook nog lid van het Master Photographers Network; een netwerk van professionele fotografen in internationaal verband, waarbinnen je jezelf moet kwalificeren tot brons, en vervolgens optioneel tot silver en vervolgens gold master (ik ben silver-master fotograaf). Er zijn hele goede fotografen buiten dit netwerk, maar lidmaatschap in zo’n netwerk geeft ook weer extra vertrouwen in de vaardigheid van de fotograaf).
  
  
• Recensies zijn tot op bepaalde hoogte nuttig. Heeft een fotograaf er geen, dan zou er een belletje moeten gaan rinkelen. Maar heeft een fotograaf er veel, dan wil dat niet altijd wat zeggen. Sommige fotografen bieden gratis extra beelden aan in ruil voor een mooie recensie.
  Wat ik zou doen is zoeken of een fotograaf ook een negatieve recensie heeft gekregen, en dan kijken hoe hij of zij daarop reageert. iedere fotograaf heeft vroeger of later wel een klant die niet heemaal tevreden is. Wat je wilt is een fotograaf die niet snel in de verdediging gaat, maar echt zijn best doet de klant tegemoet te komen.
  
  
• Bekijk de klantenlijst van de fotograaf. Hoe beter de fotograaf, hoe genommeerder de klanten. Sterke merken, of het nou Zeeman is of Rolex, hebben een uitgekiende marketing strategie. Die zijn kritisch op de fotografen waar ze mee werken. Als een fotograaf alleen maar beelden heeft van ‘winkels op de hoek’, dan heb je met een ander soort fotograaf te maken dan wanneer iemand voor Randstad, Albert Heijn, Range Rover en Levi’s heeft gewerkt.
  
  
• En als laatst tip: vraag het uw netwerk. De kans is groot dat als iemand in uw netwerk tevreden is over een fotograaf, u dat ook gaat zijn. Twee dingen om even op te letten: is er sprake van echte tevredenheid, of probeert iemand zijn vriendje naar binnen te praten (aanbevelingen via LinkedIn zijn om die reden niet erg betrouwbaar). En: gaat het om gelijksoortige opdrachten? Dat een fotograaf een leuke foto van een paard heeft gemaakt wil niet zeggen dat ze ook een concourse hippique kunnen fotograferen. 

Heb ik een expert nodig?

Ook binnen de fotografie zijn speciale vakgebieden te onderscheiden. Op elk vakgebied zijn er experts. Dit zijn fotografen die dat vakgebied doen, en alleen maar dat vakgebied. U kunt een gespecialiseerde architectuurfotograaf vragen uw bruiloft te fotograferen, maar hij doet het niet. En als hij het wel deed zou u niet gelukkig zijn met het resultaat.
Maar: een expert is gemiddeld zo’n 50% duurder. En dat verschil gaat u lang niet altijd zien.
Een voorbeeld: zelf ben ik meer algemeen fotograaf. Ik heb een paar dingen waar ik me speciaal op toeleg: portretfotografie, eventfotografie, industriële fotografie, productfotografie en architectuurfotografie. Ik heb nog nooit een klant gehad die ontevreden was over mijn architectuurfotografie. Maar daar staat tegenover dat gespecialiseerde architectuurbureaus wel beter weten dan met mij in zee te gaan. Die zoeken de hele bijzondere beelden, die precies hun ontwerp goed laten zien. Dat is voor mij net een tikje te hoog gegrepen.
Maar ik mocht enige tijd geleden voor de gemeente Rotterdam parkeergarages fotograferen. Een opdracht waar een gespecialiseerde architectuurfotograaf waarschijnlijk niet veel trek in zou hebben. Maar voor mij een hele leuke opdracht. En de opdrachtgever gebruikt de beelden vol op, want ik kom ze op mijn tochten door deze mooie stad dagelijks tegen.

Mocht u een vraag hebben over een opdracht, dan kunt u me altijd bellen. Graag vertel ik u hoe ik zelf te werk zou gaan. En als de opdracht verder gaat dan mijn eigen expertise, dan heb ik een breed netwerk en kan ik u precies vertellen wie u nodig heeft.