Het lijkt natuurlijk een makkelijke en snelle manier van werken. Je hebt een fotograaf nodig. Je googlet even op ‘plaatsnaam + fotograaf’. Bij de eerste vijf websites die je wel aardig vindt, zoek je het contact formulier. Hier vraag je een offerte voor je opdracht. Als je slim bent doe je gewoon vijf keer ‘copy-paste’. Vervolgens wacht je af wat er binnen komt. Je kiest er eentje. Daarbij is prijs meestal een doorslaggevende factor, want: dit is toch een offerte van een ‘professionele fotograaf’ dus het zal wel goed zijn…?

Helaas, u loopt het risico slachtoffer te worden van uw eigen snelheid en zuinigheid. Natuurlijk, zo’n aanpak heeft voordelen…

• Het is snel. Of: het lijkt snel, totdat de problemen beginnen.
• Je gebruikt de prijsdrukkende kracht van concurrentie, waardoor je zeker denkt te weten dat je niet te veel betaalt. Totdat je de foto’s krijgt en deze van sub-optimale kwaliteit te zijn.

Risico’s

De realiteit is dat u met deze aanpak grote risico’s loopt.

• Er zijn onder fotografen grote prijsverschillen. Prijs is áltijd een indicatie van kwaliteit. Een lage prijs is bijna een garantie voor tegenvallende kwaliteit, slechte service, en te weinig technische mogelijkheden om een opdracht goed aan te pakken. If you pay peanuts, you get monkeys…
• Een lagere prijs wil vaak zeggen dat de fotograaf minder ervaring heeft. Fotografie is vakmanschap. Hoe meer ervaring de fotograaf heeft, hoe beter hij uw opdracht aan kan.
• Een lagere prijs wil ook vaak zeggen dat de fotograaf minder goed is uitgerust. Hij of zij heeft minder geïnvesteerd in de juiste apparatuur. Regelmatig kom ik op een evenement een fotograaf tegen met een camera en twee lenzen. Liever lui dan moe, zeg maar. De foto’s zien er niet uit, en als er een probleem met een camera of een kaart is, heeft hij geen back-up. U weet als klant niet dat u risico loopt. U krijgt straks beelden en denkt bij uzelf: het was een professionele fotograaf, dus dit zal wel het beste zijn wat er onder omstandigheden uit te halen was. Nee — u heeft gewoon de verkeerde fotograaf ingeschakeld. U ging de fout al in toen u op zoek ging naar de goedkoopste fotograaf.
  (Ter vergelijking: als ik u evenement kom fotograferen heb ik minimaal 2 professionele camera’s bij me. Uw risico is zo klein mogelijk gemaakt. En ik heb 9 lenzen, zodat ik uw evenement uit alle hoeken kan fotograferen. En ik neem nog veel meer spullen mee, om zeker te weten dat ik uw opdracht altijd goed kan uitvoeren)
• Slechte nabewerking. Een fotograaf die een lage prijs vraagt moet sneller klaar zijn. Hij of zij stopt weinig tijd in een zorgvuldige nabewerking. Daar heeft hij geen tijd voor, want hij moet snel weer de volgende opdracht doen.
• En dan zijn er de trucjes… Een lage prijs vooraf, en dan allerlei extra kosten achteraf. Tsja, de gemiddelde fotograaf moet toch wat. Als u perse voor de laagst offerte gaat, dan worden er slinkse trucjes gebruikt om toch voldoende tarief uit een opdracht te halen. Ik praat het niet goed, maar u mag best weten dat in Nederland de gemiddelde fotograaf een jaarinkomen heeft van € 27.000. Dan is het toch niet zo gek dat mensen trucjes bedenken om die opdracht maar binnen te halen.

Afgaan op het portfolio?

Ja, hoor ik u zeggen, wij zoeken ook via vergelijkende offertes, maar we kijken altijd heel goed naar het portfolio van de fotograaf. Als dat mooi is, dan hebben we toch een goede fotograaf?

Helaas is een mooi portfolio NIET een garantie dat de fotograaf ook uw opdracht kan vervullen. Hier zijn wat factoren die u moet weten voor u het portfolio bekijkt.

• Een portfolio kan makkelijk bestaan uit toevalstreffers. Iedere fotograaf heeft wel toevalstreffers. Het is niet zo moeilijk om een portfolio met mooie toevalstreffers te maken. Maar u heeft een fotograaf nodig die niet af en toe en topfoto maakt, maar constant. Een portfolio dat bestaat uit een klein aantal foto’s zou ik per definitie wantrouwen.
• Foto’s gemaakt tijdens workshops. Er zijn veel fotoworkshops waar je mooie foto’s kunt maken. Alles wordt tot in de puntjes wordt voorbereid: het model, de kleding, het licht. Je hoeft alleen nog maar op het knopje te drukken. Je hoeft alleen nog maar klik te doen. De workshopgever stelt bij wijze van spreken je camera nog voor je in… Die foto zet je in je portfolio, en iedereen denkt dat jij die foto zou kunnen maken. Niets is minder waar, maar dat weet niemand.
• Er zijn ook fotografen die pronken met andermans veren. Dit is echt een beetje een probleem aan het worden: je pakt een foto van een stock fotowebsite en zet die in jouw portfolio. Oh, kijk eens, hij fotografeert over de hele wereld! Of je pakt foto’s van collega-fotografen. Zelf ben ik al meerdere keren mijn foto’s tegengekomen op de website van ‘concullega’s’. Die dan vervolgens voor een beduidend lager tarief hun diensten aanboden.

(Daarom even het volgende: alle foto’s op mijn website heb ik zelf gemaakt. En ik heb heel veel foto’s op mijn website staan, zodat u goed kan zien wat de kwaliteit is die u kunt verwachten als u met mij in zee gaat.)

11 tips om een goede fotograaf te vinden!

Ik begrijp het best als u nu denkt: tsja… hoe weet je dan wie je moet vertrouwen? Nou, daar help ik u ook graag bij. Want u noemt al het juiste woord: het gaat om ‘vertrouwen’. Er zijn betere manieren om een hoge mate van vertrouwen te kunnen hebben in de fotograaf van uw keuze.

• Allereerst, maak er voldoende budget voor vrij. Het is niet reëel om te denken dat je een goede professional krijgt voor tientjes. Een beginnende fotograaf kost in Nederland € 75/uur; een ervaren fotograaf € 125 – 150/uur, en de hele goede gespecialiseerde fotografen € 225 en meer per uur.
  De ironie is dat bij veel opdrachten de fotografie een sluitpost is. Dan is er een dagvoorzitter ingehuurd voor € 2500; en is er een band voor € 1500. En nog een DJ voor € 1200. En dan moet de fotograaf komen voor € 600, want dat is nog over. En dat zijn wel de beelden waarmee u naar uw relaties wil gaan communiceren. En dan bent u verbaast dat de beelden niet spetteren…
  
  
• Ga het gesprek met de fotograaf aan. Pak de telefoon. De belangrijkste vraag is: krijgt u vertrouwen in hem of haar? Heeft u een klik? Vraag naar zijn/haar aanpak. Naar de prijsstructuur. Even blind 5 offerte-aanvragen sturen aan 5 vijf fotografen is echt vragen om problemen. U denkt dat het lekker snel is, maar de problemen komen daarna…
  Let op de communicatie van de fotograaf. Spreekt hier ervaring en mensenkennis uit? Helpt hij/zij u de opdracht doordenken? Heeft de fotograaf een dienstgerichte opstelling?
  
  
• Bekijk wel het portfolio van de fotograaf. Misschien denkt u na mijn opmerkingen hierboven dat een portfolio niets zegt. Maar dat is niet wat ik bedoel. Mijn suggestie is juist dat u het portfolio goed — en kritisch —bekijkt. Heeft de fotograaf een uitgebreid portfolio, of maar een paar beelden? Staan er beelden in die lijken op wat u nodig heeft? Zijn de foto’s gemaakt in soortgelijke situaties? Zijn de beelden allemaal een beetje hetzelfde, of zijn ze gevarieerd? Vraag de fotograaf ook naar hoe een bepaald beeld tot stand is gekomen. Bevat het antwoord een referentie aan een workshop, zoek dan even verder.
  
  
• Vraag de fotograaf of u voorbeelden mag zien van soortgelijke opdrachten. Ik heb een uitgebreid portfolio online staan, maar ik heb nog veel meer beelden niet online staan. Zo fotografeer ik bijvoorbeeld regelmatig in de zorg. Daar heb ik een portfolio van online staan. In dat portfolio staan geen foto’s uit tandartsenklinieken en oogklinieken. Toch kom ik met enige regelmaat wel in dat soort zorg-praktijken. Maar de tijd en ruimte ontbreekt om alles online te zetten!
  
  
• Hoe voorkomt u dat u teveel betaalt? Een vakfotograaf heeft gewoon een vaste prijsstructuur, en die staat vaak gewoon online. Dit zijn de prijzen die hij hanteert, en daar gaat hij of zij niet over onderhandelen. U kunt een offerte aanvragen, en dan staan daarin gewoon de prijzen die u al in ene op zijn website had kunnen zien.
  
  
• Vraag de fotograaf naar hoe het zit met de rechten, en mogelijke andere kosten. Zegt de fotograaf dat u de beelden ‘rechtenvrij’ mag gebruiken, dan weet u in ene dat u met een amateur te maken heeft. Hiermee in zee gaan is vragen om problemen. Onder zowel Nederlandse als Europese wetgeving rusten er ALTIJD rechten op beelden. Een professionele fotograaf kan u er snel en eenvoudig door heen praten.
  
  
• Ga in zee met een fulltime professional. Het is heel simpel (al zullen veel weekend warriors het met me oneens zijn): een fulltime fotograaf is een doorgewinterde, gepassioneerde, gefocuste professional. Het is het bekende ‘hedgehog’ principe: de fulltime vakfotograaf weet één ding: hoe hij met goede beelden zijn opdrachtgever gelukkig maakt.
  
  
• Een goede fotograaf is aangesloten bij de branche vereniging van Nederlandse Professionele Fotografen (DuPho, hetgeen staat voor Dutch Photographers). Hij of zij gebruikt de algemene voorwaarden van de DuPho, die niet alleen de fotograaf beschermen, maar ook u. En u kunt daar terecht als u niet tevreden bent over de dienstverlening van de fotograaf.
  Zelf ben ik ook nog lid van het Master Photographers Network; een netwerk van professionele fotografen in internationaal verband, waarbinnen je jezelf moet kwalificeren tot brons, en vervolgens optioneel tot silver en vervolgens gold master (ik ben silver-master fotograaf). Er zijn hele goede fotografen buiten dit netwerk, maar lidmaatschap in zo’n netwerk geeft ook weer extra vertrouwen in de vaardigheid van de fotograaf).
  
  
• Recensies zijn tot op bepaalde hoogte nuttig. Heeft een fotograaf er geen, dan zou er een belletje moeten gaan rinkelen. Maar heeft een fotograaf er veel, dan wil dat niet altijd wat zeggen. Sommige fotografen bieden gratis extra beelden aan in ruil voor een mooie recensie.
  Wat ik zou doen is zoeken of een fotograaf ook een negatieve recensie heeft gekregen, en dan kijken hoe hij of zij daarop reageert. iedere fotograaf heeft vroeger of later wel een klant die niet heemaal tevreden is. Wat je wilt is een fotograaf die niet snel in de verdediging gaat, maar echt zijn best doet de klant tegemoet te komen.
  
  
• Bekijk de klantenlijst van de fotograaf. Hoe beter de fotograaf, hoe genommeerder de klanten. Sterke merken, of het nou Zeeman is of Rolex, hebben een uitgekiende marketing strategie. Die zijn kritisch op de fotografen waar ze mee werken. Als een fotograaf alleen maar beelden heeft van ‘winkels op de hoek’, dan heb je met een ander soort fotograaf te maken dan wanneer iemand voor Randstad, Albert Heijn, Range Rover en Levi’s heeft gewerkt.
  
  
• En als laatst tip: vraag het uw netwerk. De kans is groot dat als iemand in uw netwerk tevreden is over een fotograaf, u dat ook gaat zijn. Twee dingen om even op te letten: is er sprake van echte tevredenheid, of probeert iemand zijn vriendje naar binnen te praten (aanbevelingen via LinkedIn zijn om die reden niet erg betrouwbaar). En: gaat het om gelijksoortige opdrachten? Dat een fotograaf een leuke foto van een paard heeft gemaakt wil niet zeggen dat ze ook een concourse hippique kunnen fotograferen. 

Heb ik een expert nodig?

Ook binnen de fotografie zijn speciale vakgebieden te onderscheiden. Op elk vakgebied zijn er experts. Dit zijn fotografen die dat vakgebied doen, en alleen maar dat vakgebied. U kunt een gespecialiseerde architectuurfotograaf vragen uw bruiloft te fotograferen, maar hij doet het niet. En als hij het wel deed zou u niet gelukkig zijn met het resultaat.
Maar: een expert is gemiddeld zo’n 50% duurder. En dat verschil gaat u lang niet altijd zien.
Een voorbeeld: zelf ben ik meer algemeen fotograaf. Ik heb een paar dingen waar ik me speciaal op toeleg: portretfotografie, eventfotografie, industriële fotografie, productfotografie en architectuurfotografie. Ik heb nog nooit een klant gehad die ontevreden was over mijn architectuurfotografie. Maar daar staat tegenover dat gespecialiseerde architectuurbureaus wel beter weten dan met mij in zee te gaan. Die zoeken de hele bijzondere beelden, die precies hun ontwerp goed laten zien. Dat is voor mij net een tikje te hoog gegrepen.
Maar ik mocht enige tijd geleden voor de gemeente Rotterdam parkeergarages fotograferen. Een opdracht waar een gespecialiseerde architectuurfotograaf waarschijnlijk niet veel trek in zou hebben. Maar voor mij een hele leuke opdracht. En de opdrachtgever gebruikt de beelden vol op, want ik kom ze op mijn tochten door deze mooie stad dagelijks tegen.

Mocht u een vraag hebben over een opdracht, dan kunt u me altijd bellen. Graag vertel ik u hoe ik zelf te werk zou gaan. En als de opdracht verder gaat dan mijn eigen expertise, dan heb ik een breed netwerk en kan ik u precies vertellen wie u nodig heeft.