Dit is een blogje voor mijn collega-fotografen. Vandaag wil ik wat schrijven over die ongeschreven regel: als je niet om commentaar wordt gevraagd, geef het dan ook niet. Oftewel: ongevraagd advies is zelden welkom.
Een tijdje geleden was ik op bezoek bij een fotograaf waar ik mee bevriend was. Samen zaten we naar zijn Facebook pagina te kijken. Ik ben een groot bewonder van zijn werk en liet dat ook merken. Hij liet — met terechte trots — zijn laatste foto zien. Ineens reageerde hij als door een bij gestoken. Een andere fotograaf had negatief commentaar onder zijn foto achter gelaten: iets over de kleurstelling en de compositie. Toen ik mijn vriend vroeg waarom hem dat zo irriteerde liet hij me de facebookpagina van die andere fotograaf zien. Het fotowerk dat daarop stond was duidelijk van een veel minder niveau. Waarop mijn vriend zei: “ik vind het prima als iemand me negatieve feedback stuurt in een privé berichtje. Maar als je dat doet waar iedereen — dus ook mijn klanten! — dat kunnen zien, dan verwijder ik je gelijk!” en hij voegde de daad bij het woord.
Een tijdje later gebeurde het mij zelf. Een klant van mij liet vol trots op Twitter een mooie vergroting zien van één van mijn foto’s die hij in zijn woonkamer had opgehangen. De klant vond hem geweldig! Gelijk was er echter een andere fotograaf die in een Tweet een negatieve opmerking maakte over de compositie van de foto. Iets in de trend van ‘niet zo mooi’. Hij adresseerde die tweet ook aan mijn klant. Toen ik dat zag werd ik witheet. Hoewel de opmerking over de compositie geheel terecht was, vroeg ik mij af waar deze ‘collega’ het lef vandaan haalde om een en plein public mijn werk af te kraken. Toen ik hem dat in een DM liet weten reageerde hij heel verbaasd. We waren toch vrienden? Wellicht, maar mijn werk publiekelijk afkraken naar mijn klant toe?
Allemaal concurrenten…
Dit is de ongemakkelijke waarheid: als fotografen zijn we elkaars concurrenten. We zien werk van elkaar — en daar zijn we soms niet altijd zo van onder de indruk. Soms vraagt een opdrachtgever je om het werk van anderen te analyseren. Dat voelt als een schot voor open doel: wat is er makkelijker dan alle manieren op te noemen waarop het werk van de ander niet deugt en waarom de klant dus beter met ons in zee kan gaan?
Helaas lijkt het erop dat sommige fotografen het leuk vinden om een andere fotograaf ‘op zijn plaats te zetten’ of neer te sabelen met negatieve kritiek. Ik weet niet waarom: misschien gaat hun business niet zo goed, of misschien zijn het gewoon nare mensen. In any case, zo nu en dan krijg je kritiek op je foto van fotografen die er op uit lijken om je de grond in te boren. Meestal blijkt dan dat de fotograaf in kwestie zelf ook niet bijzonder werk produceert. Ik denk dan altijd: ‘tsja, als je zo’n persoon bent, dan begrijp ik wel dat je business niet loopt…’ Klanten kijken naar de kwaliteit van je werk, maar meer nog kijken ze naar de kwaliteit van je persoon.
Dus hoe ga je om met het werk van anderen? Hier is hoe ik het doe: ik geef geen ongevraagde kritiek. Als ik een foto mooi vind, zeg ik dat. Als ik de fotograaf wil aanmoedigen, noem ik datgene aan de foto dat ik goed vind. Als iemand echt mijn analyse van zijn of haar foto wil, dan vertel ik hem die privé, één-op-één. En als er klanten van die fotograaf in de buurt zijn (en online zijn die altijd in de buurt!), ben ik niets dan positief.
Schot voor open doel?
Sterker nog: als een klant mij een reactie vraagt op het werk van een andere fotograaf, weiger ik om daar negatief over te zijn. Het gebeurt regelmatig dat mijn klant ontevreden is over het werk van een andere fotograaf en daarom mij uitnodigt voor een kennismakingsgesprek. “Wat vind je hiervan?” vraagt men mij dan. Ik heb dan een standaard reactie: “ik ga niet het werk van een andere fotograaf afkraken.” Ik doe het gewoon niet. Ik weet hoe hard je moet werken als fotograaf en hoeveel je moet leren en hoe ons werkveld constant in beweging is: ik ga er dan ook van uit dat die andere fotograaf naar eer en geweten zijn best mogelijke prestatie heeft geleverd. Wie ben ik dan om over zijn rug heen goedkope punten te scoren?
Niet dat ik niks zeg. De klant wil wel graag een reactie en soms moet je een klant helpen om constructief naar een beeld te kijken. Wat ik dan doe is de dingen opnoemen die de andere fotograaf goed gedaan heeft, en vervolgens kijk ik naar wat — wellicht— ik anders zou doen.
Anders zou doen? Is dat niet hetzelfde als gewoon kritiek hebben? Ik geef toe: het is een klein verschil. Maar hier zit het cruciale onderscheid: als fotograaf heb ik respect voor het werk van mijn vakbroeder en -zuster. Ik hoef mezelf niet op te bouwen door een ander af te breken. Ik help de klant inhoudelijk te kijken naar zijn foto’s en tegelijkertijd een positieve beleving te hebben bij de ervaring van ons fotografenvolkje.
Want meer nog dan de kwaliteit van ons werk, is de kwaliteit van onze persoonlijkheid van doorslaggevend belang.