Terwijl het jaar piepend en krakend ten einde loopt, begint deze fotograaf de balans op te maken. Wat voor jaar was het, en wat heb ik geleerd? Nieuw dit jaar is dat ik heb bijgehouden hoeveel nieuwe opdrachtgevers mij dit jaar hebben benaderd. En ook: wat er met die aanvragen is gebeurd. Hebben ze daadwerkelijk tot foto- en video-opdrachten geleid? Een fotograaf die een serieuze ondernemer is wil dat weten! Tijd voor een aantal interessante conclusies!
Het bijhouden van deze aanvragen heb ik gedaan in een spreadsheet. Elke aanvraag van een nieuwe opdrachtgever kwam erop te staan, inclusief een aantal cruciale gegevens.
De aanleiding: fotograaf wil alerter reageren
Als je via mijn website een offerte aanvraagt krijg je de melding dat ik binnen 24 uur reageer. Maar ik merkte dat ik dat lang niet altijd waarmaakte. Sterker nog, er vielen best wel wat aanvragen tussen wal en schip. Dat kwam ondermeer door drukte: dan had ik gewoon geen tijd om te reageren. En na verloop van tijd vergat ik ze. Slordig en dom…
Wat de zaken nog verergerde was dat aanvragen tegenwoordig via allerlei kanalen binnenkomen. Ik raakte het overzicht kwijt: telefoon, email, offerte formulier, contact formulier, appjes, Facebook Messenger, Google MyBusiness, SMSjes, Instagram. Ik merkte dat ik het moeilijk begon te vinden om alles bij te houden. Dan lig je ’s avonds in bed, en net voordat je in slaap valt denk je ‘oh ja, die aanvraag… waar is die ook alweer?’
Aanvragen waar je niet op ingaat, zijn verloren kansen. Dan laat je geld liggen. Een beetje ondernemer wil daar toch wat aan doen.
Maar ik had ook een aantal vragen. Ik meende te merken dat er dagen zijn waarop ik substantieel meer aanvragen kreeg, en dagen waarop ik geen aanvragen kreeg. Stel nou dat ik kon zien dat veel aanvragen altijd op dinsdag binnenkwamen. Dan kon ik daar op anticiperen in mijn week-planning.
Ik vroeg me ook af via welk kanaal ik het meest benaderd wordt. Hoe komen mensen bij me? Is dat via aanbevelingen van tevreden klanten? Via mijn website? Via relaties? En welke rol spelen Whatsapp en Facebook Messenger nou?
Maar het meest interessantst was natuurlijk: hoeveel nieuwe aanvragen krijg ik nou? En hoeveel worden ook daadwerkelijk opdrachten?
Deze opdracht duurde een dagdeel. de opdrachtgever ontving 40 beelden. Dit zijn de beste.
Hoeveel foto’s maakt de fotograaf in een uur? In een middag? In een hele dag? Dat is een belangrijke vraag die veel zakelijke opdrachtgevers stellen. Ook een logische vraag, want een fotograaf berekent zijn/haar tarief meestal op basis van de hoeveelheid tijd dat hij/zij bezig is. En aangezien de meeste opdrachtgevers graag zoveel mogelijk waarde krijgen tegen een zo laag mogelijke prijs, is dit nog wel eens een lastig puntje. Hoe snel werkt de fotograaf? In dit blogje probeer ik er wat helderheid over te scheppen.
[Dit artikel heeft vooral betrekking op zakelijke fotografie en bedrijfsreportages: opdrachten waarbij bedrijfsvoering en processen in beeld moeten worden gebracht. Voor portret en eventfotografie gelden weer andere principes.]
Als de fotograaf nou wat sneller werkt…
Sommige dingen gebeuren zo vaak dat ze je beginnen op te vallen. Zoals dit. Een nieuwe opdrachtgever belt op met de vraag of je voor hen een opdracht kunt doen. “Het is ongeveer drie dagen werk!” zegt de dame vrolijk. “Kun je een offerte opsturen?”
Je probeert natuurlijk wat verder te vragen. De ervaring leert dat de gemiddelde opdrachtgever geen flauw benul heeft van hoeveel tijd een opdracht werkelijk kost. Toch weerhoudt dat de nieuwe opdrachtgever niet om, ongehinderd door enige ervaring en inzicht, je te vertellen dat het ‘drie dagen kost’.
Op basis van de informatie die je hebt, maak je een offerte. Laten we zeggen, voor drie dagen, zoals gevraagd. Vervolgens beginnen de telefoontjes/emails. Want ineens denkt men dat het ook wel in twee, ja zelfs in 1 dag kan. Met een beetje doorwerken…
En daar gaat het vaak mis. De opdrachtgever kan niet inschatten hoe lang iets werkelijk duurt. Maar hij wil het liefst zo min mogelijk uitgeven. Dus bewust of onbewust denkt hij dat als de snelheid van de fotograaf wat omhoog kan, er in een dag veel meer foto’s kunnen worden gemaakt. Dan werkt hij maar een keertje wat harder… kijk, twee hele dagen uitgespaard!
Kwaliteit en zuinigheid staan loodrecht tegenover elkaar!
It’s an art, not a science
De afgelopen maanden heb ik dit nu een flink aantal keer meegemaakt. Vandaar dat ik er toch wat over wil zeggen. Want hier kan het echt misgaan in de samenwerking! Fotografie is niet een exacte wetenschap, maar een kunst. Druk en haast komen de kwaliteit niet ten goede.
Natuurlijk kan ik snel werken! Ik kan eenvoudiger werken, en bochten afsnijden, en allerlei kwaliteitsverhogende stappen niet maken. Maar dan bent u straks niet gelukkig met het resultaat! Dat weet ik, want ik heb me vaak genoeg wel onder druk laten zetten. Keihard werken om zoveel mogelijk in zo’n kort mogelijke tijd te doen.
Maar haastige spoed is nog steeds zelden goed. Je ziet dat in de foto’s. En dat ziet ook de opdrachtgever. Die is niet heel enthousiast over de foto’s — maar heeft vaak niet door dat zijn haast en druk de reden waren dat de beelden minder mooi waren dan wat hij in mijn portfolio zag!
Waarom kost goede fotografie tijd?
Fotografie is een kwestie van goed kijken. De situatie in je opnemen, en het beeld gaan zien. De kunst van fotografie is om de factoren die er zijn, maar ook de factoren die er nog niet zijn, in je hoofd te zien en te combineren tot één beeld waar je naar toe gaat werken. Soms zie je het in ene. Andere keren moet je drie keer door de kamer lopen voordat het beeld zich begint te vormen in je hoofd.
En vervolgens komt dan het organiseren en inzetten van alle mensen en spullen die je gaat gebruiken: collega’s, modellen, passanten, lampen, meubels, ruimte, apparatuur. En het verwijderen van datgene dat je beeld minder maakt: een prullenbak, losse draden, de lunch box op uw bureau, de rode brandblusser aan de muur…
Dit proces is gebaat bij concentratie en focus. Er moet ruimte zijn om verschillende dingen te proberen en te evalueren. Het hoeft allemaal niet superlang te duren, maar het is ook niet reëel om te verwachten dat de fotograaf 50 foto’s in een ochtend maakt — laat staan in een uur!
Dit was één dag werk. ‘S ochtens eerst foto’s met de drone gemaakt, toen een aantal uur in de fabriek. Daarbij moest ik een aantal lampen gebruiken en flink opruimen. En afsluitend een serie portretten gemaakt in een zelf-opgebouwde studio.
Reportagefotografie vs reclamefotografie
Toch zijn er opdrachtgevers die dat verwachten. Misschien goed in dat kader om een onderscheid te maken tussen de reportagefotograaf en de reclamefotograaf. Wie huur je in? Wat verwacht je van je fotograaf? De ene fotograaf is de andere niet. De keuze van de fotograaf bepaalt vaak al of je resultaat een succes of een teleurstelling zal vormen!
Een reportagefotograaf is een snelle jongen. De fotograaf komt met een klein tasje: een camera, twee of drie lenzen, en misschien een flits voor boven op de camera. Hij maakt foto’s van de situatie zoals hij die aantreft. Hij ruimt niet op, hij maakt het niet mooier dan het is. Hij kan heel snel werken! Zijn foto’s zijn vooral eerlijk. Reportagefotografen kunnen hele goede fotografen zijn — maar hun beelden zijn anders dan de beelden van de reclamefotograaf.
Als u een bedrijf heeft en u wilt zo sterk mogelijk naar voren komen, dan heeft u een reclamefotograaf nodig. Dat is een fotograaf die ervoor zorgt dat alle details kloppen. Hij ruimt op, organiseert, zoekt, speelt met elementen. Hij plaatst er nog een flitslamp bij, en misschien nog één. Hij helpt mensen poseren, en zoekt naar precies het juiste gevoel. En waar de reportagefotograaf zijn camera op de mitrailleurstand zet (Trrrrrrrtt, en weer 30 foto’s gemaakt!), werkt de reclamefotograaf heel behoedzaam. Hij maakt veel minder beelden, omdat het hem uiteindelijk gaat om die ene foto. Maar dat is dan wel een foto waarin alles moet kloppen!
Soms is de kwaliteit, of het gebrek eraan, op het eerste gezicht niet duidelijk. Hier moet ik even een schijnbaar technisch, maar o-zo belangrijk punt maken! De reportagefotograaf schiet vaak met bestaand licht. Dat betekent dat hij zijn camera op een ‘hoge iso’ zet, zodat hij snel kan doorwerken. Hoge Iso’s introduceren ruis in het beeld. De kleuren worden fletser. Als u de foto wat groter wil gebruiken gaat u zien dat de kwaliteit er gewoon niet is. De reclamefotograaf houdt de iso’s zo laag mogelijk. Hij vult het bestaande licht aan met flitslicht. Hij plaatst zijn lampen heel nauwkeurig, zodat het heel natuurlijk lijkt, maar waardoor het licht precies op de juiste plaatsen valt. Dit zorgt ervoor dat de kwaliteit van het beeld, ook op groot formaat, helemaal top blijft!)
Maar nu practisch: hoe snel werkt de fotograaf?
Het is moeilijk om daar iets algemeens over te zeggen. Ik heb me wel eens laten vertellen dat de fotograaf van Apple een week doet over het maken van één foto van de nieuwe iPhone — en dat met een staf van 10 mensen.
OK, dat is extreem. Maar er zijn opdrachten waar we een hele dag uittrekken om één foto te maken. Bij bedrijfsreportages heb ik doorgaans voor een goed beeld 15 tot 20 minuten nodig — en voor een heel goed beeld in complexe omstandigheden een half uur. In deze blog post laat ik wat voorbeelden zien zodat u een idee krijgt van verschillende klussen.
Productfotografie – één dag werk in de studio
Factoren die de fotograaf versnellen en vertragen
Dat betekent niet dat we de shoot niet zo efficiënt mogelijk kunnen laten verlopen. Hoe vreemd het ook klinkt na alles wat ik al heb geschreven; de voornaamste reden voor vertraging is vaak de opdrachtgever zelf!
Daarom volgen hier als afsluiting een aantal tips voor opdrachtgevers. U kunt namelijk een aantal dingen doen om de opbrengst uit een dag fotografie te verhogen!
Bespreek van tevoren de verwachtingen. Hoeveel foto’s heeft u nodig? Werk met een shootlist: een lijst van gewenste beelden. Werk per foto uit waar die gemaakt wordt, wie daarbij betrokken zijn, en welke attributen daarbij beschikbaar moeten zijn.
Geef een prioritering aan! Sommige beelden zijn belangrijker dan anderen! En als u maar een beperkt budget heeft, schaal dan het aantal foto’s dat u wilt terug tot de essentie. U krijgt dan misschien minder beelden, maar de kwaliteit per beeld is wel hoger! Mijn ervaring is steeds weer dat opdrachtgevers doorgaans maar enkele beelden echt gebruiken. Liever dan dat we die beelden extra aandacht geven, zodat ze echt veel impact hebben, dan dat we veel tijd verdoen aan het maken van veel beelden, waarvan de gemiddelde kwaliteit laag is en u ze toch niet gebruikt!
Bespreek de shoot met alle collega’s die betrokken zijn. Vertel ze waar en wanneer ze aanwezig moeten zijn. De ervaring leert dat de meeste vertraging ontstaat omdat de ‘directeur plots naar een belangrijke meeting moet’, of ‘een collega vandaag een dagje vrij heeft’. Dat is dan ironisch: dan heeft de opdrachtgever zo zijn best gedaan om de shoot in één dag te proppen, en dan valt het in het water omdat hij zelf de zaakjes niet goed heeft georganiseerd!
Er gaat veel tijd zitten in het opbouwen en afbreken van de apparatuur. Zorg er dus voor dat de fotograaf niet steeds hoeft te verplaatsen, of over grote afstanden. Onlangs moest ik een opdracht doen in een gebouw met meerdere verdiepingen. Elke volgende foto was weer op een andere verdieping: eerst op de BG, dan naar de eerste, dan weer naar de BG, dan naar de tweede, dan naar de eerste… en elke keer maar weer afbreken en opbouwen. Dat had handiger gekund!
Assistentie tijdens de shoot helpt een boel! Handjes die dragen; mannetjes die kunnen tillen, mensen die even meewerken. Mijn auto ligt vol met spullen zodat ik in vrijwel alle omstandigheden goede foto’s kan maken — maar dat betekent wel dat er vaak veel te sjouwen is.
Zorg ervoor dat de fotograaf dicht bij kan parkeren. Pasgeleden kwam ik ergens. Nergens in de buurt een parkeerplaats. Wel 6 parkeerplaatsen voor ‘de directie’. Ik zette heel brutaal mijn bolide op een lege directieplek. “Oh nee, daar mag je echt niet staan’ zei een geschrokken marketingmedewerker. “als de directie dat ziet…’. Diezelfde directie had hard onderhandeld over de prijs en geprobeerd de druk te verhogen. Moet ik u uitleggen hoe gemotiveerd ik daarna was om mijn benen uit mijn lijf te rennen?
Geef de fotograaf gelegenheid om af en toe even op adem te komen. Het gebeurt regelmatig dat je bij aankomst ’s ochtends een planning voor de dag in handen gedrukt krijgt waarop geen enkel gaatje voor de lunch is. “We betalen je om te werken, niet om te eten’ wordt er nog net niet bij gezegd. Maar fotografie is een creatieve en intensieve activiteit. Uw fotograaf moet af en toe even een stapje terug kunnen doen en ademhalen en reflecteren. Ik merk het echt: als ik af en toe niet even adem kan halen ga ik fouten maken en word ik onnauwkeurig.
Kwaliteit versus zuinigheid
Ik kan nog doorgaan, maar als u één principe moet onthouden is het dit: Kwaliteit en zuinigheid staan loodrecht tegenover elkaar. Hoe harder u de fotograaf dwingt om te werken, hoe minder tevreden u zult zijn over de foto’s. Geef de fotograaf tijd en ruimte, en werk goed met hem samen, en u ontvangt een collectie foto’s waar u nog jaren veel plezier van gaat hebben!
Foto van persfotografen in het persvak, wachtend op H.K.H. Koningin Maxima. Ik mocht het evenement fotograferen en mocht binnen zijn. Ik kreeg daar een uitstekend tarief voor. Mijn collega’s zaten daar uren te wachten, om een plaatje te pakken dat dan misschien door een krant wordt afgenomen.
Er is deze weken veel te doen rond persfotografen. Dat is u misschien niet opgevallen omdat het niet veel in het nieuws is geweest, maar het is toch zo: de afgelopen twee weken hebben persfotografen geprotesteerd en het werk neergelegd (afgelopen vrijdag), uit protest tegen de slechte tarieven.
U vraagt zich misschien af waarom u daar niks over gehoord heeft. Dat komt omdat de partijen die deze slechte tarieven betalen de grote media organisaties zijn die u voorzien van uw nieuws — en die hebben geen zin aandacht te geven aan wat alleen maar betiteld kan worden als hun eigen slechte gedrag.
De realiteit is dat veel van de nieuwsorganisaties de afgelopen jaren steeds slechter zijn gaan betalen voor de foto’s die ze publiceren. Fotografen worden soms op weg gestuurd om een foto te maken waar ze slechts enkele tientjes voor krijgen. Het argument was de afgelopen jaren dat de budgetten omlaag moesten omdat het crisis was. Door de komst van internet en andere vormen van media liepen de inkomsten uit advertenties en abonnementen terug. Dat was ook zo — maar intussen worden er alweer redelijke winsten gemaakt. Ik geef voorbeeld: de Persgroep, uitgever van o.a. AD, Volkskrant, Trouw en Parool is de slechtst betalende partij. Volgens hun eigen jaarverslag werd daar in 2016 een nettowinst van 117 miljoen verdiend. Vorig jaar was de winst wat minder, maar ook toen mocht topman Christian van Thillo tientallen miljoenen bijschrijven op zijn bankrekening.
Met dit artikel wil ik mijn perscollega’s een hart onder de riem steken. Ik ben geen persfotograaf, en met mij gaat het gelukkig uitstekend — maar ik kom deze bevlogen collega’s regelmatig tegen. Er zitten in deze groep hele goede fotografen, waar ik met bewondering tegen op kijk. Velen van hen hebben grote prijzen gewonnen en internationale faam verworven en foto’s gemaakt die de wereld veranderd hebben.
En ze kunnen geen droog brood verdienen met hun fotografie. Zo goed en bevlogen als ze zijn, leven velen van hen van een inkomen dat ver onder modaal ligt. Je denkt soms ‘ga wat anders doen’ en er zijn er genoeg die dit inderdaad zijn gaan doen; er is letterlijk een uitstroom gaande uit deze beroepsgroep. Maar er zijn er ook die voor zichzelf weten: ‘dit is wie ik ben en wat ik wil zijn, en hoe ik een bijdrage wil leveren aan de wereld’. Ik vind dat mooi en bewonderenswaardig en denk dat deze mensen betere tarieven verdienen. Hopelijk bent u dat met mij eens.
Gaat het slecht met alle fotografen?
Deze actie gaat over persfotografen. Maar in de berichtgeving en de opmerkingen op sociale media krijg je de indruk dat het slecht gaat met fotografen in het algemeen. ‘Er is geen droog brood te verdienen in de fotografie’ las ik ergens, en ‘fotografen vechten elkaar te tent uit met de nieuwste technologie’. En daar ben ik het wel erg mee oneens. Ja, er zijn veel fotografen, en ja, iedereen met een smartphone vindt zichzelf al een fotograaf. En ja, de indruk in het algemeen is dat een goede foto niet duur hoeft te zijn — maar er zijn ook fotografen met wie het uitstekend gaat. Ik haal zelf een prima inkomen uit mijn fotografie. Nee, ik zal er niet rijk van worden. Maar u hoeft zich over mij geen zorgen te maken.
Ik denk dat er een ander probleem is: fotografen kunnen niet onderhandelen. Ze missen de vaardigheid om dat spel met opdrachtgevers goed te spelen. De angst om een opdracht te missen; de onhandigheid in de communicatie, en het gebrek aan voorbereiding om goed in te spelen op de trucjes van de opdrachtgevers resulteren er in dat veel fotografen steeds weer dezelfde fouten maken. De ironie is dat opdrachtgevers meer respect hebben voor een partij die wel goed kan onderhandelen. Opdrachtgevers verliezen hun respect voor fotografen juist omdat ze zo slecht zijn in dit spel!
Een workshop: onderhandelen voor fotografen
Deze situatie zit me al lange tijd dwars. Vandaar dat ik in April een workshop ga doen over ‘onderhandelen voor fotografen’. Ik wil mijn collega’s helpen dat spel beter te spelen! Dat kan — en dat moet! Al een tijd geleden ben ik beginnen alles te lezen over ‘onderhandelingtechnieken’ dat ik kon vonden. Ik ben in gesprek gegaan met opdrachtgevers over hoe zij het onderhandelen met fotografen ervaren, en met fotografen over waar het nou mis gaat. Ik heb nu een heleboel interessant en goed materiaal verzameld, en daar hoop ik mijn collega’s verder mee te helpen!
Dit jaar dondert op zijn einde aan. Terwijl u aan de oliebollen begint, kijk ik terug op een bijzonder jaar in mijn loopbaan als fotograaf. Al mijn jaren als fotograaf zijn natuurlijk bijzonder, maar deze was dat zeker ook! Hieronder een terugblik.
Enkele cijfers
Omzetgroei: 8%
92.000 foto’s gemaakt
40.000 km ’s gereden
Evenementen fotografie: 30%
Portretfotografie: 29%
Industriële fotografie: 19%
Wat is de beste foto van het jaar?
Dat is een hele moeilijke vraag! Na lang nadenken kom ik dan toch op onderstaande foto. Deze maakte ik, samen met mijn collega Sara Lee, in mijn studio als onderdeel van ons Unity project. U leest er hier meer over.
Dat Unity project was trouwens een vrij werk project. ‘Vrij werk’ is de term die wij fotografen geven aan een project dat we zelf bedenken en dus niet in opdracht maken. Mijn doelstelling was om dit jaar meer vrij werk te maken, en dat is me ook gelukt. Ik heb alleen nog niet alles klaar voor publicatie, dus dat volgt de komende tijd nog.
Wat was de mooiste opdracht?
Ook dat is moeilijk kiezen… maar dan kies ik toch voor de reportage die ik mocht maken van een bedrijf dat haar jubileum vierde met haar werknemers op Mikonos, Griekenland. Dat was me toch een feestje — zowel in beeld als in het echt. U vindt een paar foto’s hier.
Wat was de grootste uitdaging?
Een magische grens: als je vaker nee moet zeggen tegen nieuwe opdrachten dan je ja kunt zeggen…
Dat is makkelijk: timemanagement. Ik heb het dit jaar drukker gehad dan ooit tevoren. Sterker nog, ik ben een magische grens overgegaan: ik heb vaker tegen klanten moeten zeggen dat ik de opdracht niet kon doen omdat mijn agenda al vol zat, dan dat ik opdrachten heb kunnen aannemen.
Dat is niet zo leuk voor die opdrachtgevers. Ik zit er soms ook mee in mijn maag. Gelukkig heb ik wel een paar goede collega’s om mij heen naar wie ik u kan doorsturen.
Hoe ben je met die uitdaging omgegaan?
Beter plannen, betere communicatie, beter bijhouden van to do lijstjes zijn belangrijke elementen. Maar de grootste winst heb ik gehaald uit het beoefenen van Mindfullness. Dat klopt, beste lezer, ik ben gaan mediteren. Dit doe ik nu een aantal keren per week, en ik moet zeggen dat het een groot verschil maakt: ik heb meer rust, concentratie, aandacht voor details (ondanks de drukte) en beter in staat om een complex project toch tot een goed en voorspoedig einde te brengen. Of, zoals Dan Harris zegt in zijn boek over meditatie: I can definitely be more than 10% happier — and I am excited to try!
(Mocht u benieuwd zijn hoe ik mediteer: ik doe dat met de App Headspace. Deze app bevat geen religieuze mambo-jambo, maar is lekker direct, concreet, eenvoudig en helpt je stapsgewijs meer ruimte te vinden in je hoofd en de monkeybrain een beetje te temmen.)
Zijn er nog andere mooie ontwikkelingen?
Ja zeker… ik noem er een paar:
Ik heb, samen met vier fijne collega’s, een programma op poten gezet waarmee we in een jaar tijd collega-fotografen helpen te werken aan hun eigen persoonlijke ontwikkelingen
Ik heb drie collega’s begeleid naar hun kwalificatie bij Master Photographer’s Network. Ze hebben het in November alle drie gehaald.
Samen met een paar Rotterdamse collega’s zijn we dit jaar begonnen met het organiseren van de Rotterdamse fotografen borrel. Deze borrel vindt een aantal keren per jaar plaats in samenwerking met de DuPho (brancheorganisatie van professionele fotografen in Nederland). We hebben een leuk programma, dus als je fotograaf bent en in de regio Rotterdam zit, ben je van harte uitgenodigd!
Een geweldige vakantie in Canada. De foto boven aan dit blog maakte ik op Newfoundland (hier mijn 72 mooiste landschap/natuurfoto’s). Misschien een heel saai beeld, maar het was daarmee wel het meest rustgevende beeld uit mijn jaar — en daarmee stond het in schrik contrast tot de rest van dit drukke jaar! 🙂
Hoe zit het met de techniek? Zijn daar nog ontwikkelingen?
Ja zeker! Ik ben me meer gaan verdiepen in video, en verwacht daar het komend jaar meer mee te doen. Zo heb ik net voor de kerst de gloednieuwe Osmo Pocket gekocht — leuk speelgoed! Ook kocht ik in December de Fujifilm X-T3: geschikt voor mooi stilstaand en bewegend beeld. Eerder kocht ik al de Nikon D850 en investeerde ik in mobielere en stevige flitsers (ik maakte een switch van Nikon naar Godox); dus mijn intentie om u van dienst te zijn met state-of-the-art techniek, maak ik nog helemaal waar!
Kom op… toch niet alles kan geweldig zijn?
Nee, dat klopt. De enorme drukte van dit jaar heeft me wel erg verrast. Het is echt een enorme uitdaging om in de drukke maanden alles in goede banen te leiden. Ik doe daar HARD mijn best voor, maar kan niet voorkomen dat soms opdrachtgevers wat langer moeten wachten. Ik wil dan ook vanaf deze plaats alle opdrachtgevers die wat langer hebben moeten wachten, hartelijk danken voor hun geduld!
Afsluitend
En zo kijk ik terug op een heel mooi jaar, en kijk ik vooruit naar een nieuw jaar. Mijn passie voor het maken van mooi beeld is onverminderd. Graag wil ik alle opdrachtgevers en collega’s hartelijk danken en een mooie jaarwisseling wensen — en volgend jaar gaan we nog veel beter maken!
Dit is een drukke tijd van het jaar. Voor u, maar ook voor veel fotografen. U loopt de ene kerstborrel na de andere af — en veel fotografen even zo. Maar waar u gaat om gezellig te netwerken en lekkere hapjes te eten en een beetje over het jaar te keuvelen, zijn de fotografen op uw kerstevenementen hard aan het werk.
Ik geef het eerlijk toe: het kan soms wel een beetje aan je knagen. Dat jij hard aan het werk bent, terwijl iedereen heel ontspannen staat te babbelen en te borrelen. Dat iedereen lekkere hapjes krijgt, en jij in de keuken een ‘crew dinner’ krijgt, waar geen smaak aan zit, en dat twee uur geleden werd verwarmd — toen jij druk bezig was een programma onderdeel op de gevoelige plaat vast te leggen.
Ik charcheer een beetje — maar niet eens zo heel veel. Dus toen één van mijn collega’s voorstelde een kerstdiner te organiseren voor collega’s, om de fotograaf zelf eens lekker te laten genieten en ontspannen, was ik in ene enthousiast. Dat was drie jaar geleden, en we hebben het sindsdien elk jaar gedaan. Gisteravond was de derde keer. Gisteravond hadden we ook de grootste opkomst.
Ik ben de afgelopen drie jaar lid van het regiobestuur van de MPN geweest. MPN staat voor Master Photographers Network. Als regiobestuur zijn we verantwoordelijk voor het organiseren van leuke en inspirerende bijeenkomsten voor onze collega fotografen. Gisteravond deden we dat dus met een kerstdiner. Het was ook de gelegenheid voor mij om na drie jaar het stokje over te dragen. Ik ga me concentreren op het organiseren van activiteiten voor zilver en goud fotografen (dat is een kwalificatie die je binnen de MPN kunt behalen).
Boven aan dit blogje staat een foto van het bestuur van het afgelopen jaar. Dames, ik heb met heel veel plezier met jullie samengewerkt. We vormden samen een goed team.
En hieronder enkele sfeerfoto’s. Niet teveel, want, hé, anders zou het weer op werk lijken.
De foto boven aan werd gemaakt door collega Ad Vereijken.
Dank je voor je email. Je solliciteerde naar een stage plaats binnen mijn bedrijf. In je email schreef je dat ‘je mijn website tegenkwam’ en ‘dat deze je heel erg aansprak’. Op geen enkele manier lichtte je dit toe. Ik heb geen idee wat je wel en niet gezien hebt, en wat je dan aansprak — maar je ziet jezelf kennelijk al binnen mijn bedrijf.
Ik nog niet. Er zijn weken dat ik vijf e-mails ontvang met precies datzelfde zinnetje: ik kwam uw website tegen en deze sprak me heel erg aan en mag ik stage komen lopen bij u? Staat dat zo in de syllabus van je opleiding? Zo ja, gooi die dan maar gelijk weg.
Het antwoord op je vraag is: ‘nee, je mag niet bij me komen werken’. En (behalve dan dit blogje) krijg je zelfs geen verdere reactie. Ik krijg namelijk de stellige indruk dat je geen enkele moeite hebt gedaan om mijn bedrijfsvoering daadwerkelijk te onderzoeken. Je meldt in elk geval niet wat jou aanspreekt. Heb je überhaupt wel gekeken? Of heb je alleen maar gezocht naar mijn email adres?
Copy-paste
Je vertelt ook niks over jezelf. Ik heb geen idee wat je zoekt, wat je wilt, wat je hoopt te leren. Het lijkt er sterk op dat je dit mailtje copy-paste stuurt aan nog 20 fotografen. Waarom zou ik ook maar enige tijd en moeite stoppen in het beantwoorden van jouw mail, als jij zo lui bent naar mij toe? Ik neem jouw stage nu al serieuzer dan jij!
Staat dat zo in de syllabus van je opleiding? Zo ja, gooi die dan gelijk maar weg.
Laat ik dat even toelichten. Ik heb een passie voor mijn vak. Nee, ik heb geen glamoereus fotobedrijf. Ik fotografeer geen supermodellen en superjachten en supersonische vliegtuigen — nou ja, niet veel 🙂 . Ik fotografeer hele gewone mensen en situaties ‘ en daar probeer ik dan superbeelden van te maken.
Daar kan ik goed een stagiair bij gebruiken. Ik heb veel werk; ik kom op veel bijzondere plaatsen; ik heb veel apparatuur en veel kennis. Die kennis deel ik graag. Ik vind het leuk om jonge mensen met passie voor fotografie van alles bij te brengen — dus een stage bij mij is altijd een leerzame ervaring. Voor mij zijn drie dingen belangrijk:
je fotografische vaardigheden
Je gaat bij mij absoluut fotograferen.
Je ondernemersvaardigheden
Alle opleidingen bieden hier veel te weinig aandacht aan. Ik leer je er alles over.
Je persoonlijke ontwikkeling.
Je leert omgaan met angst, emotie, uitdagende situaties
Stagiairs die met succes een stage bij mij afronden, hebben veel geleerd over deze drie elementen en zijn daarmee goed voorbereid op de werkelijkheid na de opleiding.
Geen handen in je zakken
Maar dan moet je wel zeer gemotiveerd zijn. Fotografie is hard werken, op onregelmatige tijden, en soms in complexe omstandigheden. De kunst is om altijd te blijven lachen en positief te blijven — en in het midden van uitdagende omstandigheden mooie oplossingen kunnen bedenken.
Een stage vergoeding. Dit is redelijk ongewoon in fotografie-land, waar doorgaans de houding is dat je al dankbaar mag zijn dat je een stage hebt.. Maar ik vind het niet meer dan redelijk dat als jij hard werkt, je daar ook iets voor krijgt.
Onderdeel van een stage bij mij is dat je elke maand samen met mij een creatief vrij werk project doet. Dit doen we samen, maar jij bedenkt en organiseert het. Dit levert interessante foto’s op voor je portfolio; je mag namelijk mijn apparatuur en studio gebruiken, en we werken samen naar een goed resultaat!
Wat ik vraag:
Een gemotiveerde stagiair. Je bent niet iemand die voortdurend op zijn telefoon kijkt, of met zijn handen in zijn zakken staat. Je zoekt naar wat je nog meer kan doen, en hoe de situatie nog beter kan maken.
Een stagiair met goede sociale vermogens. Je durft vragen te stellen; je bent nieuwsgierig; je bent respectvol naar mijn klanten en vriendelijk naar de mensen voor de camera.
Een nieuwe poging?
Mocht je, na het lezen van dit blogje, nog interesse hebben om stage bij me te komen lopen, dan zie ik je — uitgebreide en inhoudelijke — sollicitatie tegemoet. Zo’n sollicitatie kan altijd rekenen op een reactie!
PS. Twee tips
Als je dit blog even doorkijkt, zie je al snel wat voor opdrachten ik doe, en wat je dus kan verwachten als je stagiair bij me wordt.
Haal je sollicitatie even door de spel-checker heen. Staat al weer zoveel verzorgder.
Fotografen zijn net eilandjes. Ze hebben niet veel contact met elkaar. Ten slotte zijn we allemaal concurrenten. Misschien probeer jij bij mij wel de kunst af te kijken. Of mijn klant te stelen… beter als ik jou ver weg van mij houdt! En zo ontstaat een eiland-mentaliteit waarbinnen fotografen makkelijk vastroesten en vereenzamen. Maar gelukkig zijn niet alle fotografen zo wantrouwend. Ik heb helemaal geen zin om een eiland te wezen. Een aantal jaren geleden heb ik mij aangesloten bij Master Photographer’s Network (MPN). Hier leer ik niet alleen heel veel, maar heb ik ook een groot aantal goede vrienden gemaakt.
Spelen op het strand
Veel fotografen hebben een eiland-mentaliteit waarbinnen ze makkelijk vastroesten en vereenzamen.
De fotografen in dit netwerk ontmoeten elkaar drie keer per jaar op een landelijk congres (daarover zo meer). Maar we ontmoeten elkaar ook regelmatig in de regio. Dat zijn momenten van uitwisseling en vragen stellen, en vooral ook samen fotograferen en daarbij van elkaar leren. Samen met twee collega’s vorm ik dit jaar het regiobestuur in West-Nederland, en onlangs belegden we met zijn drieën een wel heel leuke shoot voor de collega’s in onze regio.
We ontmoetten elkaar bij het Zandwacht monument op de tweede Maasvlakte. Ik kom daar regelmatig: soms voor een industriële fotografie-opdracht in de haven van Rotterdam, en soms om gewoon even weg te zijn. Het strand is daar schoon en rustig. Er komt bijna geen kip, en je kunt er ook nog eens gratis parkeren. En het monument is ook erg mooi!
Ik liep al heel lang met het idee om te fotograferen bij dat monument. Deze regio-bijeenkomst was een geweldige gelegenheid. We nodigden wat modellen uit. 21 collega’s gaven zich op om mee te doen. Ondanks een negatieve weersverwachting hadden we geweldig weer. Aan het begin van de avond maakten we met elkaar de afspraak dat niemand iemand anders mocht kopiëren. Iedereen moest zijn eigen beeld maken. Dat is soms een probleem als fotografen samenkomen: één iemand heeft een goed concept, en de rest staat eromheen en kopieert het klakkeloos. Dat mocht hier dus niet — daar leer je niks van. Ik laat u er even wat van zien.
De tekst loopt door onder de foto’s. Klik om ze groter te bekijken.
We gingen in kleine groepjes uiteen. Elke groep had een of twee modellen. Door de avond heen wisselden we. Sommige groepen fotografeerden bij het monument; anderen bij de zee, weer anderen in de duinen. Hier een aantal foto’s van hoe we samenwerkten. Twee fotogenieke voorbijgangers keken vol interesse toe en werden al snel uitgenodigd om voor de lens te komen staan — wat ze vol enthousiasme deden.
Het werd een geweldige avond. Samen met mijn twee medebestuurders had ik een beetje de leiding, en dan loop je het risico dat je zelf niet aan het fotograferen toekomt! Maar zo’n mooie gelegenheid lieten we onszelf niet ontglippen: we pakten zelf de camera ook! Hier een aantal van mijn platen.
U ziet het misschien niet, maar in een aantal van deze foto’s probeer ik iets wat ik nog niet vaak eerder heb gedaan. Bijvoorbeeld met mijn flitslicht de zon te overpoweren, zodat het een lichtbol in de lucht wordt, en ik met een filter de hemel een kleur kan geven. Of door mijn flitslicht recht boven het model te plaatsen. Dit was een tip van min collega Ad waar ik zelf nooit aan gedacht zou hebben. Deze uitleg is wat kort door de bocht voor mensen die de technische details achter deze foto’s willen weten, maar het punt is helder: ik leer ontzettend veel van dit soort bijeenkomsten. Nee, niet dat al mijn opdrachtgevers in bikini op het strand moeten komen, maar de principes die ik leer binnen de MPN, zijn direct toepasbaar in mijn dagelijkse opdrachten.
Spelen in de studio
De principes die ik leer binnen de MPN, zijn direct toepasbaar in mijn dagelijkse opdrachten.
Ik geef een praktisch voorbeeld. Zoals ik al schreef zien we elkaar 3x per jaar in de regio, en 3x per jaar in landelijk verband op een congres van een of twee dagen. Tijdens die congressen zijn er altijd gastsprekers: gerenommeerde fotografen uit binnen- en buitenland.
Zo ook ons laatste congres, eerder deze maand. Te gast was Frank Luger, een Duitse fotograaf, zeer succesvol in de reclame-fotografie. Met veel interesse volgde ik zijn workshop. Hier wat foto’s daarvan (u ziet en passent mij ook een sessie doen over de AVG). In een studio die ter plaatse was opgebouwd liet hij zijn werkwijze in detail zien. Met name zijn manier van belichten en bewerken vond ik zeer interessant.
De volgende dag moest ik op pad met een opdrachtgever. Met deze opdrachtgever reis ik door het hele land naar alle situaties die in beeld moeten worden gebracht. Ik weet nooit waar ik terecht ga komen. Deze dag was geen uitzondering: ik moest een hondentrainer en een wielrenteam fotograferen.
Aangekomen op plaats van locatie zag ik vrij snel hoe ik de foto’s normaal zou maken. En toen dacht ik: wacht even… wat zou Frank Luger doen? Vervolgens heb ik de twee foto’s gemaakt volgens de inzichten en technieken die ik de vorige dag had geleerd. Nee, dit is geen radicale stijlwijziging van wat ik normaal doe. Maar voor mij was voldoende nieuw en uitdagend om echt leuk te wezen. En dat resulteerde in twee platen die ik zelf erg mooi vind.
Mijn deelname in Master Photographer’s Network maakt van mij een betere fotograaf. Ik vind daar kennis, inzicht, innovatie, uitdaging en sparring-partners. Ik beveel het de professionele fotograaf die verder wil groeien in zijn vaardigheid, van harte aan! Wees geen eiland…
Voor de branchevereniging van anesthesisten mocht ik een mooie opdracht doen: de anesthesist aan het werk fotograferen. Ik mocht zelfs in de OK!
Onlangs mocht ik een hele gave zorg-fotografie opdracht doen. Voor de branche-organisatie van Anasthesisten mocht ik een aantal anesthesisten aan het werk fotograferen. En aangezien ze voornamelijk werkzaam zijn in de Operatiekamer, was één van de eerste vragen of ik daartoe bereid was, en of ik tegen bloed kon. Ik heb al eerder gefotografeerd in de Operatiekamer, dus ik wist dat dit geen probleem was. En zo mocht ik een uur lang een open hart operatie bijwonen. Dat leverde een serie gave beelden op!
Overleg met opdrachtgevers: “Dat kan echt niet!”
Ik fotografeer met regelmaat in de zorg. Ik doe dat bijna altijd met veel plezier. Maar er is één probleem dat ik erg veel tegen kom: ambitieuze communicatie medewerkers die willen dat ik mooie beelden maak van een bepaalde behandeling of ingreep, die in hun enthousiasme gestopt worden door specialisten of management. De communicatiemedewerkers hebben als opdracht om een website of folder te maken van iets waar het ziekenhuis goed in is. Maar op het moment dat er dan foto’s moeten worden gemaakt, is het antwoord ‘dat kan echt niet!’
Elke fotograaf valt in beginsel in de zelfde valkuil: zo veel mogelijk schieten op zoek naar die toevalstreffer…
Dit probleem kom ik overal tegen, maar met name in de Zorg is het een probleem. Ik heb de afgelopen jaren voor diverse ziekenhuizen en zorg-instellingen gefotografeerd. En veels te vaak wordt er dan op een laat moment toch beslist dat op een bepaalde plek, of bij een bepaalde behandeling, een fotograaf echt niet welkom is. Natuurlijk altijd tot frustratie van de communicatie medewerker. Dit geldt met name voor Operatiekamers; ik heb al vaak moeten horen: daar kom je gewoon niet in.
En toch ben ik nu al een paar keer bij een operatie geweest. Het blijkt vaak niet een kwestie van ‘niet kunnen’, maar vooral van ‘niet willen’. Ik heb, in de velen jaren dat ik nu professioneel fotograaf ben, dan ook een belangrijke les geleerd: als men mij vertelt dat iets ‘echt niet kan’, dan vraag ik rustig door. Ik weet, uit ervaring, dat er meerdere wegen zijn die naar Rome leiden. Dat het soms een kwestie is van mensen gerust stellen. Of een kwestie van de juiste persoon vinden. Of de juiste toon…
Uiteraard houd ik mij aan de afspraken die we maken. En uiteraard ben ik bereid alle veiligheidskleding aan te doen die u maar kan vinden. Maar wat ik wil: is goede en bijzondere foto’s maken. En dan zoek ik dus graag met u naar een manier waarop het wel kan.
In dit ziekenhuis, en bij deze opdrachtgever, bestond echt de wil om mee te werken. Ik kon, met OK-kleding, de operatiekamer in. Ik wilde ook een statief met flitser meenemen. De lamp in de OK is zeer fel, en dat maakt het wel moeilijk om goede foto’s te maken zonder dat je in dat felle licht alle details verliest. Een statief bleek problematisch, maar daar hadden ze zelf een oplossing voor: één van de anasthesisten hield mijn lamp vast. Altijd prettig, zo’n VAL (Voice Activated Lightstand) die je met wat simpele gebaren kunt besturen!
Er was nog iets aan deze shoot dat interessant is om te vertellen. Ik was met de organisatie overeengekomen dat we zouden gaan voor kwaliteit, niet kwantiteit. Iedere beginnende fotograaf valt in de zelfde valkuil: zoveel mogelijk schieten in de hoop dat er een toevalstreffer tussen zit. Sommige fotografen komen nooit uit die valkuil… De echt goede foto’s zijn niet een kwestie van geluk hebben, maar goed vormgeven en plannen. Een fotograaf die voor kwaliteit gaat, en niet voor kwantiteit, schiet misschien maar een paar beelden — maar die zijn stuk voor stuk top!
Het is best moeilijk voor een opdrachtgever om daarmee akkoord te gaan. In plaats van 200 beelden krijgt hij of zij slechts 20 beelden (of nog minder)! Maar om die paar beelden te creëren is wel een heel dag gewerkt.
Ook ik val nog te vaak in de valkuil van teveel schieten, in plaats van rustig en planmatig te werk gaan. Dit maak ik tegenwoordig vaker bespreekbaar met klanten. Ik vertel hen dan ik wil toewerken naar het maken van betere beelden — maar dat ik, om dat te doen, dus minder zal schieten. Dat is soms wel een beetje wennen. Gelukkig begreep deze opdrachtgever het uitstekend. De reactie na het aanleveren van de beelden was ook duidelijk: mission accomplished!
Klik op de beelden om ze groter te zien/
Voor de branchevereniging van anesthesisten mocht ik een mooie opdracht doen: de anesthesist aan het werk fotograferen. Ik mocht zelfs in de OK!Fotograferen in de Zorg brengt je op de vreemdste plaatsen…Hij heeft een enorm scala aan apparaten tot zijn beschikking. U ziet er niks van, want u slaapt.Hij heeft een enorm scala aan apparaten tot zijn beschikking. U ziet er niks van, want u slaapt.Boven zo’n mondkapje twee heldere blauwe ogen Boven zo’n mondkapje twee heldere blauwe ogenVoor de branchevereniging van anesthesisten mocht ik een mooie opdracht doen: de anesthesist aan het werk fotograferen. Ik mocht zelfs in de OK!
De afgelopen 2 maanden heb ik een ongelofelijke gave opdracht mogen uitvoeren. Ik werd benaderd door een groot communicatiebureau. Ze waren op zoek naar een industriële fotograaf, en mijn portfolio sprak ze bijzonder aan. En mocht ik op 10 verschillende locaties enorme projecten fotograferen ‘op de grens van land en water’ — want dat is waar deze opdrachtgever zijn werk doet. De opdracht voerde me practisch door heel het land, en ik kwam op allerlei plaatsen waar een normaal mens nooit komt. Ik heb eindeloos in de modder gelegen, ben nat geregend, gevallen, heb ladders op en af geklommen, ben in het riool gekropen — maar wat een gave opdracht, en wat een mooie platen mocht ik maken!
Hieronder een kleine selectie van mijn favoriete foto’s. Klik op de foto’s om ze groter te zien.
Groepsfoto van een team van een projectontwikkelaar op het gebied van weg en waterbouw. Ook dit is industriële fotografie: de heren zijn bezig met het verstevigen van de kade.
Industriële fotografie van werkzaamheden op Chemelot, Limburg. Mooi weer helpt om de kleuren van de foto’s in industriële fotografie duidelijk naar voren te laten komen.
Foto uit een industriële fotografie opdracht voor een projectontwikkelaar op het gebied van weg- en waterbouw. Door industrieel fotograaf Rogier Bos uit Rotterdam.
Deze week gebeurde het letterlijk drie keer: opdrachtgevers die op het laatste moment de afspraak wilden afzeggen. Dat is geen probleem, maar u moet weten: een beetje professionele fotograaf brengt de kosten dan gewoon in rekening! En dat doe ik dus ook!
U werd vanochtend wakker met een enorme pukkel op uw gezicht….
In deze blog leg ik dat graag uit. Allereerst, ik heb alle begrip voor uw redenen. Ze zijn altijd heel logisch: de directeur uit China komt onverwacht langs; uw medewerker is ziek; u had op wat beter weer gehoopt; een collega van u had buiten uw weten om al een andere fotograaf geregeld; U bent vanochtend wakker geworden met een enorme pukkel op uw gezicht…. Je kunt het zo gek niet bedenken; ik heb het allemaal al een keertje gehoord! En ik begrijp het altijd.
Maar wacht even. Ik heb mijn agenda voor u vrij gehouden. Ik heb, nadat u bij mij een datum en tijd had gereserveerd, nee gezegd tegen alle andere aanvragen die ik voor die datum kreeg. Ik heb een goedlopend fotobedrijf, en dat betekent dat ik vaak meerdere aanvragen krijg voor één datum. In de evenementensfeer zijn sommige data zo populair dat ik voor sommige data wel 6 aanvragen krijg! De eerste partij heeft geluk; de volgenden hebben pech. Waar mogelijk help ik hen natuurlijk graag aan een goede collega — maar aan mijn neus gaat de opdracht helaas voorbij.
Een beetje pijn
En dat doet soms best wel een beetje pijn. Als ik met u afspreek om a.s. vrijdagmiddag een tweetal portretten bij u te maken (een opdracht van ca. € 375) en even later wordt gebeld door iemand die op zoek is naar een fotograaf voor een hele dag en avond (een opdracht van ca. € 1500), dan zeg ik toch nee tegen die tweede opdracht. Mijn commitment aan u is serieus.
Onlangs ging een opdracht van 9 evenementen mijn neus voorbij omdat één van de data al bezet was
Wellicht denkt u dat dit een overdreven voorbeeld is. Maar het kan nog veel erger. Onlangs ging een opdracht van 9 evenementen mijn neus voorbij omdat één van de data al bezet was.
Deze week zit helemaal vol. Ten minste, dat dacht ik. Totdat de telefoontjes binnenkwamen. Om allerlei uiteenlopende redenen wilden verschillende partijen afzeggen c.q. opschuiven. Kijk, dat kan natuurlijk niet.
Maar, hoor ik u zeggen, we willen niet afzeggen, maar opschuiven! Dat is wat anders toch?
Vanuit mijn positie niet echt. U hebt een datum bezet gehouden. Vermoedelijk heb ik één of twee andere opdrachtgevers moeten teleurstellen. Nu wilt u naar een nieuwe datum. Op die datum kan ik dus ook geen andere opdrachtgevers van dienst zijn.
Helemaal nooit afzeggen?
Het principe is duidelijk: als wij een afspraak maken, dan honoreren we beide de datum. Als u, om wat voor reden dan ook, die datum wil afzeggen of opschuiven, dan is dat niet mijn risico, maar het uwe.
Mag u dan helemaal nooit afzeggen? Natuurlijk wel. Dit blogje gaat vooral over mensen die kort voor de afgesproken datum willen afzeggen. Met dit blogje hoop ik voor hen meer duidelijkheid te scheppen.
Om het concreet te maken: ik hanteer het volgende beleid. Tot 3 weken voor de afgesproken datum mag u kosteloos wijzigen en afzeggen. Tot een week (7 dagen) voor de afspraak mag u voor 50% van de afgesproken kosten wijzigen of afzeggen. Daarna breng ik u 100% van de kosten in rekening.
Sommige opdrachtgevers kiezen er dan voor om de afspraak toch door te laten gaan, of op een andere manier in te vullen. Dat vind ik geen probleem: ik heb een commitment aan u gemaakt, en dat vervul ik graag.
Meer lezen over de zakelijke aspecten van professionele fotografie? Klik hier!
